Ὁ δὲ Χρυσόγονος τῆς ἀπήντησε νὰ ἔχῃ ὑπομονήν, διότι εἰς ὀλίγας ἡμέρας θέλει ἀποθάνει ὁ ἄνδρας της καὶ θὰ μείνῃ ἐντελῶς ἐλευθέρα, ὅπερ καὶ ἐγένετο. Διότι ὁ βασιλεὺς ἀπέστειλεν αὐτὸν πρέσβυν εἰς τοὺς Πέρσας καὶ ἐφονεύθη καθ’ ὁδόν. Ὅθεν λαμβάνουσα ἡ Ἁγία ἐλευθερίαν τελείαν, ἐτέλει ἀνεμποδίστως ὅσα ἐβούλετο, χαρίζουσα εἰς τοὺς πτωχοὺς τὰ ὑπάρχοντά της καὶ παρακινοῦσα τοὺς Ἁγίους Μάρτυρας νὰ ὑπομένουν ἀνδρείως τὰ κολαστήρια.
Ὁ δὲ δυσσεβὴς Διοκλητιανὸς ἦτο τότε εἰς τὴν Νίκαιαν, καὶ τὰς μὲν ἄλλας δημοσίας ὑποθέσεις δὲν ἐπεμελεῖτο τόσον, ὅσον ἐφρόντιζε νὰ μὴ διαφύγῃ κανεὶς εὐσεβὴς ἀπὸ τὰς χεῖράς του. Ἀνέφερον λοιπὸν εἰς αὐτόν, ὅτι εἰς τὴν Ρώμην εἶχον πολλοὺς Χριστιανοὺς φυλακισμένους καὶ τοὺς ἐβασάνιζον διαφόρως, ἀλλ’ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν κατεδέχετο νὰ προσκυνήσῃ τὰ εἴδωλα, ἔχοντες διδάσκαλόν τινα τὴν κλῆσιν Χρυσόγονον, ὅστις τοὺς παρεκίνει εἰς τὸ Μαρτύριον. Τότε ὁ βασιλεὺς προσέταξε τοὺς μὲν ἄλλους νὰ βασανίσουν πολλά, ἔπειτα ἐὰν δὲν θυσιάσωσι νὰ τοὺς δώσουν πικρὸν θάνατον, τὸν δὲ θεῖον Χρυσόγονον νὰ φέρωσιν ἐνώπιόν του ὡς κατάδικον. Λαβόντες λοιπὸν τοῦτον οἱ στρατιῶται ἐπήγαινον εἰς τὸν βασιλέα, ἠκολούθει δὲ καὶ ἡ θαυμαστὴ Ἀναστασία, δεικνύουσα νικημένην τὴν τοῦ γένους ἀσθένειαν ἀπὸ τὴν εὐγένειαν τοῦ φρονήματος. Ὅταν δὲ ἔφθασαν ἐκεῖ, εἶπε ταῦτα ὁ βασιλεὺς πρὸς τὸν Χρυσόγονον· «Ὑπάκουσον εἰς τὸ πρόσταγμά μου, θυσίασον εἰς τοὺς θεοὺς νὰ λυτρωθῇς ἀπὸ διάφορα κολαστήρια καὶ νὰ σὲ κάμω ἔπαρχον τῆς Ρώμης». Ὁ δὲ Ἅγιος μὲ παρρησίαν πολλὴν ἀπεκρίνατο· «Ἕνα καὶ μόνον Θεὸν γνωρίζω, τὸν ὁποῖον ὁμολογῶ ἀληθέστατον καὶ μὲ τὸ στόμα καὶ μὲ ὅλην τὴν ψυχὴν καὶ καρδίαν μου· αὐτὸν λατρεύω καὶ προσκυνῶ καὶ προκρίνω, ὡς πάντων τῶν ἡδέων ἡδύτερον καὶ πάσης ζωῆς ποθεινότερον, θεῶν δὲ πλῆθος καὶ μύθους καὶ δαίμονας ἀποστρέφομαι καὶ συμβουλεύω ὁμοίως τὴν βασιλείαν σου νὰ τοὺς μισήσῃς ὡς αἰτίους βλάβης καὶ ἀπωλείας ψυχῶν, τὰς δὲ τιμὰς καὶ τὰς δωρεάς, τὰς ὁποίας μοῦ ὑπόσχεσαι, νομίζω σκιὰν καὶ ὄνειρα. Τὴν παρρησίαν ταύτην τοῦ Ἁγίου θαυμάσας ὁ βασιλεύς, προσέταξε, νὰ τὸν ἀποκεφαλίσουν εἰς τόπον ἔρημον, τούτου δὲ γενομένου ἔρριψαν τὸ Λείψανον αὐτοῦ εἰς παρακειμένην λίμνην.