Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Μητροπολίτου Θηβῶν καὶ ἐξάρχου πάσης Βοιωτίας τοῦ Καλοκτένους καὶ νέου Ἐλεήμονος.

Ὁ Μητροπολίτης Θηβῶν καὶ Ἔξαρχος πάσης Βοιωτίας θεῖος Ἰωάννης δὲν παρέβλεψε καὶ τὴν ἵδρυσιν Παρθενῶνος. Οἱ θεῖοι καὶ Ἱεροὶ Κανόνες ἐπιτρέπουν τὴν ἵδρυσιν Παρθενώνων εἰς τὰς πόλεις, συμφώνως δὲ πρὸς τὴν ἀπόφασιν ταύτην τῶν Ἁγίων Πατέρων ἔπραξε καὶ ὁ θεῖος Ἰωάννης. Ὁ ἑρμηνευτὴς τῶν Συνοδικῶν Ἱερῶν Κανόνων Θεόδωρος ὁ Βαλσαμών, ὅστις ἤκμασε μετὰ τὸν Ἅγιον, λέγει περὶ τοῦ ὑπὸ τοῦ θείου τούτου Ἰωάννου ἱδρυθέντος Ἱεροῦ Παρθενῶνος τὰ ἑξῆς· «Μόνος δὲ ὁ Ἅγιος ἐκεῖνος Μητροπολίτης Θηβῶν, ὁ Καλοκτένης, ἐποίησε, Παρθενῶνα εἰς Θήβας, καὶ ἔταξε Παρθένους ἐπ’ αὐτῷ λαϊκάς, δι’ ὃ καὶ ἔστι τὸ μνημόσυνον αὐτοῦ αἰωνίζον καὶ χάριν τούτου, εἰ θέλεις εἰπεῖν τὰς Ἀσκητρίας ταύτας Παρθένους, οὐδὲν εὑρήσεις ἐμποδών, εἰ μήπω θέλεις ταύτας παρεικάσαι ταῖς μοναζούσαις διὰ τὴν ἀπόκαρσιν καὶ τὰς ἐπ’ Ἐκκλησίας συνθήκας αὐτῶν».

Ἡ ἵδρυσις τοῦ ἱεροῦ ἐκείνου Παρθενῶνος ἀπέβλεπε κυρίως εἰς τὴν σωτηρίαν ψυχῶν, δὲν παρέβλεπεν ὅμως καὶ τὴν ἐπιτέλεσιν πρακτικῶν καὶ κοινωφελῶν σκοπῶν, καθὼς δύναται νὰ συμπεράνῃ τις ἐξ ὅσων ὁ αὐτὸς ἑρμηνευτὴς Θεόδωρος ὁ Βαλσαμὼν ἐν συνεχείᾳ λέγει περὶ τῶν Παρθένων τούτων. Αὗται, λέγει, ὅμοιαι μὲν δύνανται νὰ ὀνομασθῶσι πρὸς τὰς Ἀσκητρίας, οὐχὶ ὅμως καὶ πρὸς τὰς μοναζούσας. Ἡ περιγραφὴ τῆς διαφορᾶς ταύτης νομίζομεν ὅτι σαφῶς καθορίζει τὴν ἐπὶ τὸ πρακτικώτερον ἀπόβλεψιν τοῦ Ἁγίου, ὅστις δὲν ἐτοποθέτησε μοναζούσας εἰς ἐξωτερικὰς ἐργασίας, ἀλλ’ Ἀσκητρίας μέν, ἐργαζομένας δὲ ἐντὸς τῆς πόλεως. Ἔπειτα τοῦτο καὶ ἀσφαλέστερον διὰ τὰς Ἀσκητρίας ἦτο, διότι εἰς τὰ περίχωρα, λόγῳ τῆς προηγηθείσης ἐπιδρομῆς, ἐξέλιπεν ἡ ἀσφάλεια καὶ μάλιστα προκειμένου περὶ ἀόπλων γυναικῶν. Αἱ Ἀσκήτριαι ἐκεῖναι, ὡς ὁ Βαλσαμὼν λέγει, ἀπέκειρον τὰς κόμας αὐτῶν, ὡς τοῦτο ἐξάγεται ἐκ τῆς φράσεως «εἰ μήπω θέλουν παρεικάσαι ταύτας ταῖς μοναζούσαις διὰ τὴν ἀπόκαρσιν καὶ τὰς ἐπ’ Ἐκκλησίας συνθήκας αὐτῶν». Ἐδέχοντο δὲ ἐν τῷ Παρθενῶνι τούτῳ καὶ ἄλλας Παρθένους ἴσως πρὸς διδασκαλίαν.

Ἑπομένως ὁ Παρθενὼν οὗτος ἦτο καὶ σχολεῖον κορασίων, εἰς τὰ τοιαῦτα δὲ σχολεῖα ἐδιδάσκοντο κατὰ τοὺς χρόνους ἐκείνους πρὸ παντὸς ἄλλου τὰ ἱερὰ γράμματα. Εἰς τοιαύτην λοιπὸν ἐργασίαν εἰργάζοντο αἱ Ἀσκήτριαι ἐκεῖναι παρέχουσαι ὑπὲρ τῶν πασχόντων τὰ πάντα, ἀρκούμεναι εἰς ἄρτον μόνον ἢ μετὰ χόρτου τινός. Τοιαύτας παρεσκεύασεν ὁ θεῖος Ἰωάννης τὰς Παρθένους ἐκείνας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἔδεσσα, ἀρχαία πόλις ἐν τῇ βορειοδυτικῇ Μεσοποταμίᾳ τῆς Τουρκίας εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ λόφου Τόρα ντ’ Οὐροῒ καὶ ἐπὶ τοῦ μικροῦ παραποτάμου τοῦ Εὐφράτου Σκίρτσου, ἀσπασθεῖσα ἐκ τῶν πρώτων τὸν Χριστιανισμόν καὶ πρωτεύουσα ὁμωνύμου Βιλαετίου. Εἶναι ἡ σημερινὴ Ὄρφα ἢ Οὔρφα.