Ὡς προείπομεν, ὁ εὐλογημένος οὗτος Ἰωάννης ἐγεννήθη κατόπιν εὐχῆς τῶν γονέων του, εἰς ταύτην δὲ τὴν εὐχὴν ἐνέμεινε πιστός, διότι ἀπὸ τῆς παιδικῆς του ἡλικίας παρουσίασε τρανὰ δείγματα τῆς εὐσεβείας του καὶ τὸν εὐσεβῆ πρὸς τὴν Θεοτόκον ἔρωτα, προστρέχων πάντοτε πρὸς Αὐτὴν καὶ προσευχόμενος καὶ ψάλλων ἐγκώμια εἰς δόξαν τῆς Μητρὸς τοῦ Λυτρωτοῦ τοῦ κόσμου. Τοῦτο δὲ οὐδέποτε ἔπαυσε νὰ πράττῃ. Πρὶν δὲ παραδοθῇ εἰς τὸν μέγαν Δομέστικον, ἐν ᾧ ἔψαλλε τοὺς χαιρετισμοὺς τῆς Θεοτόκου μόνος, πλήρης ἀφοσιώσεως καὶ θρησκευτικῆς εὐλαβείας, ἐπιστᾶσα πρὸς αὐτὸν ἡ Θεομήτωρ ἀοράτως προανήγγειλε τὸ μέλλον νὰ συμβῇ ὡς πρὸς τὴν δρᾶσίν του εἰποῦσα: «Χαίροις καὶ σὺ τῶν Θηβῶν προστάτα». Τοῦτο λέγεται ὅτι ἐξεφωνήθη καθ’ ἣν ὥραν ὁ Ἅγιος ἔλεγε τὸ «Χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε». Μετὰ τοῦτο κατέλαβε τὸν Ἅγιον ἔκπληξις καὶ ὡς ἐκ τῆς μικρᾶς ἡλικίας του καὶ διότι ἦτο μόνος, ἀλλὰ ταχέως ἐπανέκτησε τὴν ψυχραιμίαν του, διότι ἡ ἀγάπη ἐκβάλλει τὸν φόβον τελείως, αἱ δὲ προσευχαί του ἐδιπλασιάσθησαν παρακολουθούμεναι ὑπὸ δακρύων εὐλαβείας καὶ ἀφοσιώσεως.

Ἡ θεία αὕτη ἐμφάνισις ἐνέπλησε χαρᾶς τὸν Ἰωάννην, ὅστις ἔκτοτε ἤρχισε παρασκευαζόμενος δραστηριώτερον διὰ τὸ ὑψηλὸν ἀξίωμα, διότι ἐπείσθη ἤδη ὅτι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον τοῦ ἐπηγγέλθη, θὰ ἐπέλθῃ κατ’ εὐχὴν ταχέως ἢ βραδέως. Ἐν τῷ μεταξὺ ἡ παντοειδὴς διασάλευσις τῶν πεποιθήσεων τοῦ καιροῦ ἐκείνου εἴς τε τὴν πολιτείαν καὶ τὴν Ἐκκλησίαν, λόγῳ τῶν ἐπελθόντων Σταυροφόρων, οἵτινες μετεχειρίσθησαν ὄνομα ἱερὸν διὰ νὰ τελέσωσι τὰ βδελυρὰ ἔργα των, ἀπῄτει ἄνδρας ἐκτάκτου ἱκανότητος καὶ καταπληκτικῆς ἐνεργείας, διὰ νὰ συγκρατήσωσι τὴν κατάστασιν ἀπὸ τοῦ ὀλέθρου εἰς τὸν ὁποῖον ἐφέρετο. Οὕτως εἶχον τὰ πράγματα, ὅτε ὁ τότε Μητροπολίτης Θηβῶν, οὗτινος ἀγνοεῖται τὸ ὄνομα, καταληφθεὶς ὑπὸ μεγάλης ἀπελπισίας διὰ τὴν γενομένην ἐπιδρομὴν καὶ τὰς μυρίας ἁρπαγὰς καὶ καταπιέσεις τῶν Νορμαννῶν μετ’ ὀλίγον χρόνον ἀπέθανεν. Ἔπρεπε λοιπὸν ἐπὶ τὴν ἕδραν ταύτην νὰ ἀνέλθῃ ἀνὴρ ἱκανώτερος ἐκείνου, ὅπως συγκρατήσῃ τοὺς κατοίκους ἀπὸ τῆς ἀπελπισίας λόγῳ τῆς ἐπελθούσης δυστυχίας καὶ ὁδηγήσῃ αὐτοὺς εἰς τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου. Διότι ὅπου συμβαίνουσι τοιαῦται ἐπιδρομαὶ καὶ ὁ διὰ τοῦ ἱδρῶτος ἀποκτήσας τι, ἔστω καὶ ἐλάχιστον, στερεῖται τούτου, ἐκεῖ ἐπέρχεται μεγίστη σύγχυσις φρενῶν, βαρεῖαι φράσεις ἐκφεύγουσι τῶν χειλέων τῶν παθόντων καὶ τὸ θρησκευτικὸν συναίσθημα καταπίπτει.