Ἀλλὰ καὶ ὡς πόλις καθ’ ὅλου κατεῖχε τὰ πρωτεῖα ἐν τῇ Στερεᾷ Ἑλλάδι καὶ ἦτο ἀναδεδειγμένη πρωτεύουσα αὐτῆς. Ἥδρευε δὲ τότε ἐν Θήβαις Μητροπολίτης, ἀνυψωθείσης τῆς ἕδρας πρό τινος ἀπὸ Ἐπισκοπῆς εἰς Μητρόπολιν. Ὁ Μητροπολίτης αὐτῆς ἔφερε καὶ τὸν τίτλον «Ἔξαρχος πάσης Βοιωτίας». Οἱ ἐπιδρομεῖς λοιπὸν εἰσέβαλον εἰς τὴν πρωτεύουσαν αὐτὴν τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδος σχεδὸν ἀκωλύτως, διότι οὐδέποτε ἴσως ἀνέμενον οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως ταύτης, ὅτι ὁ ἐπιδρομεὺς θὰ ἔφθανεν εἰς τὰς κατηρειπωμένας πύλας της χωρὶς τὰ βασιλικὰ στρατεύματα ν’ ἀντιταχθῶσι κατ’ αὐτοῦ ἔστω καὶ ἅπαξ. Διότι ἡ τότε κατάστασις τῶν πραγμάτων ἦτο τόσον δεινὴ ἕνεκεν τῆς διὰ τοῦ Ἑλληνικοῦ χώρου διαβάσεως τῶν σταυροφορικῶν στρατευμάτων, ὥστε δὲν ἐπέτρεπεν εἰς τὸν βασιλέα Μανουὴλ τὴν ἀπὸ τῶν τειχῶν τῆς Βασιλευούσης ἀπομάκρυνσιν ἢ τὴν ἀποστολὴν στρατοῦ, καθόσον ὁ ἀγὼν ἦτο περὶ τῆς κεφαλῆς τοῦ Κράτους, τῆς Βασιλευούσης πόλεως.
Οἱ ἐπιδρομεῖς λοιπόν, διελθόντες ἀκωλύτως τὸ ἀπὸ Κρίσης εἰς Θήβας διάστημα καὶ οὐδενὸς ἀντιταχθέντος, εἰσβαλόντες εἰς τὰς Θήβας παντοιοτρόπως διήρπασαν τὴν πόλιν. Κατὰ τὴν περιγραφὴν τοῦ ἱστορικοῦ Παπαρρηγοπούλου «χρυσός, ἄργυρος, πολύτιμοι λίθοι, τὰ πάντα ἀπήχθησαν, ἐμπορικαὶ ἀποθῆκαι, ἰδιωτικαὶ οἰκίαι, ἱεροὶ Ναοί, τὰ πάντα ἐγυμνώθησαν καὶ ἔπειτα πάντες οἱ πολῖται ἠναγκάσθησαν νὰ ὀμόσωσιν ὅτι οὐδὲν ἀπέκρυψαν τῶν πολυτίμων πραγμάτων, καὶ οὐδὲ τοῦτο ἤρκεσεν, ἀλλὰ πολλοὶ ᾐχμαλωτεύθησαν καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, καὶ μάλιστα ὅσοι ἐφημίζοντο ὡς ἐπιτήδειοι μεταξουργοί». Τὴν ἅλωσιν καὶ διαρπαγὴν τῶν Θηβῶν ἐπηκολούθησεν ὁμοία τῆς Κορίνθου, τῆς Εὐβοίας καὶ τῶν Ἀθηνῶν. Μετὰ τὴν λεηλασίαν ταύτην οἱ ἐπιδρομεῖς ἐπανῆλθον θριαμβευτικῶς εἰς τὴν Πάνορμον τῆς Σικελίας, ἔνθα ἵδρυσαν μνημεῖον τῆς ἐπιτυχοῦς ἐπιδρομῆς, «τὴν γέφυραν τοῦ ναυάρχου» (Ponte dell’ Amiraglio). Ἐγκατέστησε δὲ ὁ Ρογῆρος ἐν Πανόρμῳ τὰς μεταξουργοὺς γυναῖκας καὶ ἐδίδαξε δι’ αὐτῶν εἰς τοὺς ὑπηκόους του τὴν βιομηχανίαν ταύτην, τὴν ὁποίαν καὶ ἐξέμαθον τόσον, ὥστε μετ’ οὐ πολὺ ἡ Σικελία διηγωνίσθη πρὸς τὰ ἐν τῷ ἀνατολικῷ Κράτει ἐργοστάσια. Καὶ ταῦτα μὲν ἐν ὀλίγοις περιγράψαντες προβαίνομεν ἤδη εἰς τὸν ἡμέτερον σκοπόν.