Εἰς τὸ σχολεῖον τοῦτο τοῦ Παρθενῶνος ἐξεπαιδεύοντο πασῶν τῶν οἰκογενειῶν τὰ κοράσια ὄχι μόνον διὰ τὸν ἀσκητικὸν βίον, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸν οἰκογενειακόν. Διότι κατὰ τὰς τότε ἐπικρατούσας εὐσεβεῖς ἀντιλήψεις τὰ κοράσια καὶ ἐν γένει τὰ τέκνα πασῶν τῶν οἰκογενειῶν ἔπρεπε νὰ ἀκούωσι τακτικώτατα τὰς Ἁγίας Γραφάς. Ἀπόδειξις τούτου εἶναι ὅτι καὶ πολλοὶ βασιλόπαιδες ἠσπάζοντο τὸν τοιοῦτον βίον, παρέχοντες τὰς ἑαυτῶν περιουσίας εἰς ἀγαθοεργὰ Μοναστήρια. Τοιαύτη ὑπῆρξεν ἡ δρᾶσις τοῦ Ἁγίου ἐν Θήβαις ἐκ τῶν διασωθεισῶν ὀλίγων περὶ αὐτοῦ μαρτυριῶν.
Κατὰ τὴν ἐν Θήβαις τοπικὴν παράδοσιν, ἡ ἐν αὐταῖς σῳζομένη ἱερὰ Εἰκὼν τῆς Θεομήτορος εἶναι χειρόπλασμα τοῦ Ἀποστόλου Λουκᾶ, ὅστις ἐδίδαξεν ἐν Θήβαις, ἔνθα καὶ ἀπελθὼν πρὸς Κύριον ἐτάφη, τὰ δὲ Ἅγια αὐτοῦ Λείψανα μετεκομίσθησαν εἰς Βυζάντιον κατὰ διαταγὴν τοῦ αὐτοκράτορος Κώνσταντος, υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ἡ Εἰκὼν αὕτη, ἀληθὲς Χριστιανικὸν κειμήλιον, σῴζεται ἐν τῷ Ἱερῷ τούτῳ Ναῷ. Ὁ Ναὸς οὗτος τῆς Θεοτόκου ἦτο Μητροπολιτικὸς τῶν Θηβῶν καὶ κατ’ αὐτοὺς τοὺς χρόνους τῆς Φραγκοκρατίας ἐν Ἑλλάδι. Ἀναφέρεται δὲ εἰς περιγραφήν τινα τῆς στέψεως τοῦ δουκὸς Γουΐδωνος, ἐνηλικιωθέντος ἐν ἔτει 1294, ὅτι ὁ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου ἀνοικοδομηθεὶς οὗτος Ναὸς ἦτο μεγαλοπρεπέστατος. Τὸ ἀξίωμα τοῦ Μητροπολίτου πάσης Βοιωτίας τότε μάλιστα ἀνῆλθεν εἰς ἔτι μεγαλυτέραν περιωπήν, διότι κατώρθωσαν οἱ Θηβαῖοι διὰ τῶν ὁδηγιῶν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου νὰ ἀναπτύξωσι τὴν βιομηχανίαν καὶ τὸ ἐμπόριον εἰς τὸ ἔπακρον, κατακτήσαντες τὴν ἑαυτῶν πόλιν ἐξάκουστον.
Τοσαῦτα καὶ τοιαῦτα ἐπιτελέσας ὁ Ἅγιος καὶ ἀνεγείρας μνημεῖον τῆς ἑαυτοῦ σεμνοπρεπείας καὶ ἁγιότητος εἰς τοὺς οὐρανούς, ἀπῆλθε πρὸς Ὃν ἐπόθησε Κύριον πρὸς δόξαν Αὐτοῦ καὶ τῆς προστατευούσης αὐτὸν Παναγίας Παρθένου. Ὡς βλέπομεν δὲν ἐπεδίωξε τὸ ἴδιον συμφέρον πρὸς ἀνάπαυσιν, ἀλλὰ τὴν εὐδαιμονίαν τῶν ἄλλων ἴδιον πλοῦτον ἐθεώρει. Ἡ τοιαύτη καθ’ ὅλον τὸν βίον τοῦ Ἁγίου μέριμνα τοσοῦτον ἀνύψωσεν αὐτὸν ἐνώπιον τῶν Θηβαίων, ὥστε οὗτοι δι’ ἀδείας ἐκκλησιαστικῆς ἀνήγειραν εἰς μνήμην αὐτοῦ μεγαλοπρεπῆ Ναόν, ὅστις ἔκειτο εἰς τὸ κέντρον τῆς ἐπὶ τῶν χρόνων του καὶ διὰ τῶν ἐνεργειῶν του ἐπαυξηθείσης καὶ ἀκμασάσης πόλεως. Ἐν τῷ Ναῷ τούτῳ κατετέθησαν τὰ Ἅγια αὐτοῦ Λείψανα, τῶν ὁποίων ἡ ἐπὶ τῶν πασχόντων εὐσεβῶν θεία ἐπενέργεια παρεῖχεν καὶ παρέχει ἰάματα καὶ θεραπείας, εἰς τοὺς μετ’ εὐλαβείας προσερχομένους.