Τῇ ΚϚ’ (26ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΒΑΣΙΛΕΩΣ Ἐπισκόπου Ἀμασείας.

Ἀλλ’ ὁ οὐράνιος Γεωργὸς ἀνεῦρεν ἄξιον γεωργόν, ἵνα ἐκπροσωπήσῃ Αὐτόν, δυνάμενον διὰ τῆς θείας γνώσεως νὰ καλλιεργήσῃ χέρσους ψυχάς, νὰ σπείρῃ οὐράνιον σπόρον καὶ νὰ ἀποδώσῃ ἓν πρὸς τριάκοντα καὶ ἑξήκοντα πρὸς τοῖς ἑκατόν. Τὶς δὲ οὗτος; Ὁ ἐξ αὐτοῦ τοῦ ἰδίου ὀνόματος τὸ ἔργον καταδεικνύων, ὁ περιώνυμος Βασιλεύς, ὁ ἐν Ἱεράρχαις καὶ Ἀθληταῖς περιβόητος, ἐν Ἀμασείᾳ γεννηθεὶς καὶ ἀνατραφεὶς καὶ ταύτην ἔχων μαῖαν καὶ τροφόν, μετέπειτα δὲ κοσμήσας ποιμαντικῶς, καὶ νέον Παράδεισον καταστήσας ταύτην, διὰ τῶν ναμάτων τοῦ Πνεύματος καὶ διὰ θειοτέρων διδασκαλιῶν, νουθεσιῶν, μαρτυρικῶν ἀγώνων καὶ παντοίων ψυχικῶν κοσμημάτων.

Οὗτος λοιπὸν ὁ θεῖος Ποιμὴν καὶ Ἀθλοφόρος, ὅταν, ὡς δι’ οὐρανίου ψήφου, ἀνέλαβε νὰ διακυβερνήσῃ τὰ πηδάλια τῆς Ἀμασείας καὶ τῶν ἀνατολικῶν ταύτης μερῶν, συνέβη ὅ,τι θὰ συνέβαινεν εἰς ἕνα τόπον, ὅταν εὑρίσκωνται εἰς αὐτὸν ἀλώπεκες καὶ τσακάλια καὶ διάφορα ἄλλα ἄγρια ζῷα. Ὅλα αὐτά, δηλαδή, φωνάζουν καὶ δημιουργοῦν φόβον καὶ τρόμον εἰς τοὺς ἀκροωμένους, εὐθὺς ὅμως ὡς ἐμφανισθῇ ἐκεῖ λέων γενναῖος καὶ διὰ τοῦ λεοντείου βρυχηθμοῦ του δονήσῃ τὸν τόπον, ὅλα ταῦτα ἐξαφανίζονται κρυπτόμενα εἰς τὰς σκοτεινὰς φωλεάς των. Οὕτω καὶ τὰ νοητὰ θηρία καὶ αἱ πανοῦργοι τῶν δαιμόνων ἀλώπεκες, μὴ ὑποφέροντες τὸ γενναῖον φρόνημα, τὸ ἀνδρεῖον ψυχικὸν παράστημα καὶ τὰ θαλερὰ ἐπιχειρήματα καὶ προτερήματα τοῦ ἱεροῦ τούτου Βασιλέως, ἀπεμακρύνοντο εἰς ὄρη καὶ ἐρημίας καὶ τόπους ἀνύδρους διὰ τῆς θείας προσταγῆς. Διότι ὑπὸ θείας καὶ βασιλικὴς ὁρμῆς ὑποκινούμενος ὁ Ἅγιος ἔσπευδε πανταχοῦ, στηρίζων τοὺς εὐσεβεῖς, ἐπιστρέφων τοὺς πλανωμένους ναὶ καταστρέφων τὰ ἐπιχειρήματα τῆς πλάνης. Ἄλλοτε μὲν ὡς ὑπόπτερος εἰς Ἄγκυραν, ἄλλοτε δὲ εἰς Νεοκαισάρειαν σπεύδων. Ταχέως προστρέχων καὶ Ἱερὰς Συνόδους συγκροτῶν πρὸς καθαίρεσιν τῆς εἰδωλομανίας, ἐπιλαμβανόμενος τοῦ θείου κηρύγματος καὶ τοὺς μαρτυρικῶς ἀγωνιζομένους ἐβοήθει διδάσκων, νουθετῶν, προπαρασκευάζων καὶ διὰ τοὺς ἀγῶνας ἐνθαρρύνων. Διότι ὁ ἀλαζὼν Διοκλητιανὸς πρότερον, καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ Μαξιμιανὸς καὶ ὁ Μαξιμῖνος, τὰ σκεύη τοῦ διαβόλου, κατεκρεούργουν τὰ τῶν Χριστιανῶν πλήθη, ἐπειδὴ δὲν ὑπετάσσοντο εἰς τὸν σεβασμὸν τῶν ξοάνων, οὐδὲ προσεβάλλοντο ὑπὸ τῶν μιασμάτων αὐτῶν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ Ἀμασείας ὑποσημ. 1η ἐν σελ. 114 τοῦ ἀνα χεῖρας τόμου.

[2] Σελμών, ὄρος τῆς Παλαιστίνης πλησίον τῆς Συχέμ· σημαίνει δὲ τὸ ρητὸν τοῦτο, ὅτι, ὅταν ὁ ἐπουράνιος Βασιλεὺς διεσκόρπισε τοὺς ἀλλοφύλους βασιλεῖς τῆς Χαναάν, οἱ Ἰσραηλῖται ἐκυρίευσαν τόσα λάφυρα, ὥστε ἐφαίνοντο ὡς τὸ χιονισμένον ὄρος Σελμών, ὅταν εἶναι κατάφορτον ἀπὸ χιόνια.

[3] Περὶ τοῦ μακαρίου τούτου Φαιδίμου βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας καὶ δὴ ἐν τόμῳ ΙΑʹ.

[4] Περὶ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας καὶ τοῦ μακαρίου Φαιδίμου βλέπε εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου, ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τῇ ιζʹ (17ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[5] Κορυβαντιάω· πάσχω κορυβαντιασμόν. Εἶναι δὲ κορυβαντιασμὸς μανία καὶ νόσος κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ πάσχων νομίζει ὅτι ἀκούει ἤχους ὀργάνων πολλῶν καὶ περιπίπτει εἰς ἔκστασιν.

[6] Ἀμινσὸς ἢ μᾶλλον Ἀμισός, ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Πόντου. Κατὰ τὸν Ϛʹ πρὸ Χριστοῦ αἰῶνα ἀποικίσθη ὑπὸ Μιλησίων καὶ κατόπι ὑπὸ Ἀθηναίων ὑφ’ ὧν καὶ μετωνομάσθη Πειραιεύς, διετήρησε δὲ τὸ ὄνομα τοῦτο μέχρι τοῦ ἔτους 404 πρὸ Χριστοῦ. Ὑπὸ τῶν Τούρκων καλεῖται Σαμψούν. Βλέπε περὶ ταύτης καὶ σχετικὴν ἰστορίαν ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, τῇ λʹ (30ῇ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[7] Ἡ μνήμη τῆς εὑρέσεως τοῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Βασιλέως ἐπιτελεῖται ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν λʹ (30ὴν) τοῦ παρόντος μηνὸς Ἀπριλίου (βλέπε εἰς τὴν ἡμερομηνίαν ταύτην ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ).