Λόγος εἰς τὸν ΙΕΡΟΝ ΝΙΠΤΗΡΑΝ, ἐκ τῆς «Εὐαγγελικῆς Σάλπιγγος» Μακαρίου τοῦ ἐν Πάτμῳ, ἐλαφρῶς διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

ΕΙΚΟΝΑ
Τοιχογραφία ἐκ τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ
Ὀρφανοῦ ἐν Θεσσαλονίκῃ. Ἔργον ΙΔʹ αἰῶνος.

ΣΟΥ πρέπει νὰ καυχᾶσαι καὶ νὰ κηρύττῃς, ὦ ἄνθρωπε, ὅτι πάντα ὑπέταξεν ὁ ἰδικός σου φιλάνθρωπος Δεσπότης ὑποκάτω τῶν ποδῶν σου, ὅλα σοῦ ὑποτάσσονται, ὅλα σὲ ὑπηρετοῦν καὶ αἰσθητικὰ καὶ ἀναίσθητα καὶ μικτὰ καὶ ἄμικτα. Καὶ βλέπε ἀνάμεσα εἰς τ’ ἄλλα, πόσην ὑπηρεσίαν σοῦ δίδει τὸ ὕδωρ, εἰς πόσα σου δουλεύει, εἰς τί δὲν σοῦ χρησιμεύει; Αὐτὸ δὲν εἶναι, ὅπου ἀναζωογονεῖ τὸ ζωτικόν σου πνεῦμα; Αὐτὸ δὲν εἶναι ἡ παρηγορία εἰς τοὺς ἀσθενεῖς, ὁ διώκτης τῆς δίψης εἰς τοὺς ὑγιεῖς; Καὶ τί ἄλλο στολίζει τὴν γῆν μὲ τόσα ἄνθη, φέρει τόσην καρποφορίαν, ἀνατρέφει τόσα φυτά; Καὶ ἐπαινῶ εἰς τοῦτο τὸν παλαιὸν Θαλῆν, ὅστις ἔδιδεν ἀρχὴν τῶν πραγμάτων τοῦτο τὸ ὕδωρ, ἴσως διότι αὐτὸ εἶναι ἡ μήτηρ τῆς εὐθηνίας, ἡ φίλη τροφὸς τῶν φυτῶν, τὸ ἀντίδοτον τῆς γῆς, ὅταν στειρεύσῃ. Δοξάζω πρὸ πάντων τὸν ἀρχιτέκτονα τούτου τοῦ παντὸς Θεόν, ὁ ὁποῖος τὸ χρησιμώτατον τοῦτο στοιχεῖον (τὸ ὕδωρ) μετεχειρίσθη διὰ καθέδραν ἰδικήν του. «Καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος» (Γεν. α’ 2). Μὲ τοῦτο τὰ ἰδικά του βασίλεια περιετείχισε· «Γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος» (Γεν. α’ 6). Εἰς τοῦτο, ὡς εἰς δοῦλον πιστὸν ἐνεπιστεύθη τὸν Νῶε καὶ πάσης πνοῆς τὰ κατάλοιπα· «Ἡ Κιβωτὸς ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος» (Γεν. ϛ’ 18). Ἀλλὰ καὶ τὸν ἠγαπημένον του Ἰσραὴλ μὲ τοῦτο τὸ ὕδωρ ἀπὸ τὴν σκληρὰν αἰχμαλωσίαν ἠλευθέρωσε· «Ἐξέτεινε δὲ Μωϋσῆς τὴν χεῖρα ἐπὶ τὴν θάλασσαν… καὶ ἐσχίσθη τὸ ὕδωρ… καὶ τὸ ὕδωρ αὐτῆς τεῖχος ἐκ δεξιῶν καὶ τεῖχος ἐξ εὐωνύμων» (Ἐξ. ιδ’ 21-22).

Τὶ δὲ νὰ λέγω τὰ περισσότερα προτερήματα καὶ τὰς ἐκδουλεύσεις, τὰς ὁποίας ἔχεις, ὦ ἄνθρωπε, ἀπὸ τοῦτο; «Ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ἰωάν. γ’ 5). Βλέπω τὴν ἀρχὴν τῶν θαυμάτων τοῦ Δεσπότου σου καὶ γίνεται ἀπὸ τοῦτο· «Εἷς τῶν στρατιωτῶν λόγχῃ αὐτοῦ τὴν πλευρὰν ἔνυξε, καὶ εὐθέως ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ» (Ἰωάν. ιθ’ 34). Ἂν ἀτενίσω εἰς τὸν οὐρανόν, βλέπω ἐπ’ αὐτοῦ τὸ ὕδωρ· ἂν εἰσέλθω διὰ τῆς διανοίας εἰς τὸν Παράδεισον, τὸν βλέπω νὰ ποτίζῃ ὅλην τὴν γῆν μὲ τέσσαρας μεγάλους ποταμούς. Αἴτια ὅλα ταῦτα, διὰ νὰ καυχᾶσαι σύ, ὦ ἄνθρωπε, ὅτι ἠξιώθης νὰ ἔχῃς εἰς τὴν ἐκδούλευσίν σου τοιοῦτον θαυμαστὸν στοιχεῖον. Ἀλλ’ ἂς παύσωσιν ὅλα τὰ ἄλλα ἐγκώμια ἀπέναντι εἰς τοῦτο τὸ τέρας, τὸ παράδοξον καὶ ἀπόρρητον ἔργον, τὸ ὁποῖον ὁ ὑπερύμνητός μας Ἰησοῦς ἠθέλησε νὰ τελέσῃ μὲ τὸ ὕδωρ.