Λόγος εἰς τὴν προσκύνησιν τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ ΣΤΑΥΡΟΥ, λεχθεὶς τῇ τρίτῃ Κυριακῇ τῶν ἁγίων Νηστειῶν, Δαμασκηνοῦ Ὑποδιακόνου τοῦ Στουδίτου, ληφθεὶς ἐκ τοῦ «Θησαυροῦ», διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

Ἐὰν σοῦ εἴπῃ, ὅτι «Κακῶς κάμνεις ὅπου προσκυνεῖς τὸν Σταυρόν», εἰπέ του καὶ σύ· «Ἀλλὰ καὶ σεῖς οἱ Ἑβραῖοι κακῶς κάμνετε ὅπου προσκυνεῖτε τὸ χαρτί, εἰς τὸ ὁποῖον εἶναι γεγραμμένος ὁ Νόμος σας». Ἐὰν σὲ περιπαίξῃ, διότι προσκυνεῖς τὸν Ἐσταυρωμένον Χριστόν, λυπήσου εἰς τὴν ἀπώλειάν του. Διότι δὲν γνωρίζει τὶ κάμνει, δὲν ἐννοεῖ τὶ σοῦ λέγει· σαρκικὸς ἄνθρωπος εἶναι καὶ δὲν δέχεται τὰ τοῦ Πνεύματος, καθὼς ὁρίζει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Α’ Κορ. β’ 14, γ’ 3).

Τί δὲ θέλει σᾶς εἴπει ὁ Ἑβραῖος; «Ἐὰν ὁ Χριστὸς ἦτο Θεὸς ἀληθινός, ὅπως λέγετε σεῖς οἱ Χριστιανοί, διατὶ ἐσταυρώθη καὶ ἀπέθανε θάνατον ἄτιμον;». Ὅταν σοῦ εἴπῃ τοιοῦτον λόγον ὁ Ἑβραῖος, εἰπέ του καὶ σύ· «Ἔπρεπεν, ὦ ἀνόητε Ἰουδαῖε, νὰ σταυρωθῇ ὁ Χριστός, διότι ὅλοι οἱ Προφῆται καὶ αὐτὸς ὁ Μωϋσῆς οὕτω προεκήρυξαν καὶ εἶπον. Πρῶτος ὁ Μωϋσῆς λέγει· «Ὄψεσθε τὴν ζωὴν ὑμῶν κρεμαμένην ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν ὑμῶν» (Δευτ. κη’ 66). Καὶ παρακατιὼν ὁρίζει· «Καὶ οὐ μὴ πιστεύσετε τῇ ζωῇ ὑμῶν» (αὐτόθι). Δηλαδὴ μέλλετε, ὦ Ἑβραῖοι, νὰ ἴδητε τὴν ζωήν σας κρεμαμένην ἔμπροσθεν τῶν ὀφθαλμῶν σας καὶ δὲν θέλετε πιστεύσει εἰς αὐτήν. Ζωὴ αὐτὸς ὁ Χριστὸς εἶναι, διότι καὶ πρὸ τῆς Ἀναστάσεώς Του ἀνέστησε νεκρούς, καὶ πάλιν μετὰ τὴν Ἀνάστασίν Του ἀνέστησε τοὺς ἀπ’ αἰῶνος νεκρούς. Καὶ πάλιν ὁ Προφήτης Ἡσαΐας ὁρίζει διὰ τὸν Χριστόν· «Ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ» (Ἡσ. νγ’ 7). Δηλαδὴ ὅπως τὸ πρόβατον πηγαίνει εἰς τὴν σφαγὴν καὶ ὁ κριὸς ἵσταται ἄφωνος ἔμπροσθεν εἰς ἐκεῖνον, ὅστις τὸν κουρεύει, οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς ἐπήγαινε ταπεινὰ πρὸς τὴν σταύρωσιν καὶ δὲν ἤνοιγε τὸ στόμα του νὰ ὁργισθῇ τοὺς Ἑβραίους». Ἐὰν δέ τις εἴπῃ, ὅτι διὰ ἄλλον λέγει ὁ Προφήτης τὸν λόγον αὐτόν, εἰπέ του καὶ σύ, ὅτι διὰ τὸν Χριστὸν τὸ λέγει, διότι πάλιν ὁρίζει μετὰ ταῦτα· «Τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ τὶς διηγήσεται;» (αὐτόθι 8) δηλαδὴ ποῖος εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις δύναται νὰ διηγηθῇ τὴν γενεὰν αὐτοῦ;

Ὁρίζει δὲ καὶ πάλιν ὁ Προφήτης Ἱερεμίας λέγων ὡς ἀπὸ τὸ στόμα τῶν Ἑβραίων· «Δεῦτε καὶ ἐμβάλωμεν ξύλον εἰς τὸν ἄρτον αὐτοῦ καὶ ἐκτρίψωμεν αὐτὸν ἀπὸ γῆς ζώντων» (Ἱερ. ια’ 19). Δηλαδὴ εἶπον οἱ Ἑβραῖοι· ἐλᾶτε νὰ βάλωμεν ξύλον εἰς τὸ ἄρτον αὐτοῦ καὶ νὰ ἐξαφανίσωμεν αὐτὸν ἀπὸ τὴν γῆν τῶν ζώντων. Ἄρτος τοῦ Χριστοῦ τὸ σῶμα του λέγεται, διότι κατὰ τὴν νύκτα, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔμελλεν ὁ Χριστὸς νὰ παραδοθῇ, ἔλαβεν ἄρτον καὶ εἶπε πρὸς τοὺς Ἀποστόλους· «Τοῦτο ἐστι τὸ Σῶμα μου» (Ματθ. κϛ’ 26, Μάρκ. ιδ’ 22, Λουκ. κβ’ 19).