Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον τῆς Κυριακῆς τοῦ ΑΝΤΙΠΑΣΧΑ (Ἰωάν. κ’ 19-31), Νικηφόρου τοῦ Θεοτόκη.

Πῶς δὲ ἐν τῷ ἀφθάρτῳ τοῦ Κυρίου σώματι ἐφαίνοντο οἱ τύποι τῶν ἥλων καὶ τῆς λόγχης; Πῶς τὸ ἄφθαρτον σῶμα ὑπὸ τοῦ Θωμᾶ ἐψηλαφήθη; Ταῦτα Θεοῦ συγκαταβάσει καὶ δυνάμει ἐγένετο πρὸς πίστωσιν τῆς Αὐτοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάσεως. Καὶ καθὼς οἱ Ἄγγελοι, ὅτε ἐκ τῆς γῆς ὁ Κύριος ἀνελήφθη, εἶδον τὰ ἱμάτια Αὐτοῦ αἵματι πεφοινιγμένα καὶ ἐβόων· «Διατί σου ἐρυθρὰ τὰ ἱμάτια καὶ τὰ ἐνδύματά σου ὡς ἀπὸ πατητοῦ ληνοῦ;» (Ἡσ. ξγ’ 2), οὕτω καὶ οἱ Ἀπόστολοι εἶδον τῶν ἥλων καὶ τῆς λόγχης τὰ ἐκτυπώματα, καὶ ὁ Θωμᾶς τὴν πλευρὰν ἐψηλάφησε τὴν ἀκήρατον. Μήπως δὲ τὴν ψηλάφησιν ταύτην προεφήτευεν ὁ Προφητάναξ, ὅτε ἔλεγε· «Τὸν Θεὸν ἐξεζήτησα ταῖς χερσί μου νυκτὸς ἐναντίον αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἠπατήθην;» (Ψαλμ. οϛ’ 3). Ἐπειδὴ δὲ παντοδυνάμῳ ἐνεργείᾳ ταῦτα ἐγένετο, διὰ τοῦτο θεοπνεύστως ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς συγκαταλέγει αὐτὰ μετὰ τῶν ἄλλων σημείων καὶ θαυμάτων, λέγων·

«Πολλὰ μὲν οὖν καὶ ἄλλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς ἐνώπιον τῶν μαθητῶν αὑτοῦ· ἃ οὐκ ἔστι γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ» (Ἰωάν. κ’ 30).

«Σημεῖα» ὀνομάζει τὰ παράδοξα ἔργα, τὰ τεράστια, τὰ θαύματα. Ἀλλὰ περὶ ποίων σημείων ὁμιλεῖ; Περὶ τῶν πρὸ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ιησοῦ Χριστοῦ ἢ περὶ τῶν μετὰ τὴν Ἀνάστασιν γεγενημένων; Πολλὰ πιθανὸν φαίνεται ὅτι ὁμιλεῖ περὶ τῶν μετὰ τὴν Ἀνάστασιν. Διότι τὰ πρὸ τῆς Ἀναστάσεως θαύματα ὄχι μόνον ἐνώπιον τῶν Μαθητῶν Αὑτοῦ, ἀλλὰ καὶ ἔμπροσθεν πολλῶν ἀνθρώπων ἐποίησε. Ποῖα δὲ εἶναι τὰ μὴ γεγραμμένα «ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ», ἤτοι ἐν τῷ Αὐτοῦ Εὐαγγελίῳ; Ἴσως ὅσα ὁ Ἰωάννης παρέλιπε καὶ οἱ ἄλλοι Εὐαγγελισταὶ πρὸ αὐτοῦ ἔγραψαν. Διότι ὁ μὲν Ματθαῖος ἱστόρησε τὸν μέγαν σεισμὸν καὶ τὸν ἀστραπηφόρον Ἄγγελον, ὅστις ἀπεκύλισε τὸν λίθον ἀπὸ τῆς θύρας τοῦ μνημείου (Ματθ. κη’ 2), ὁ δὲ Λουκᾶς τὴν συνοδοιπορίαν καὶ συνομιλίαν τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ μετὰ τῶν δύο Μαθητῶν, τῶν πορευομένων εἰς Ἑμμαοὺς (Λουκ. κδ’ 13-31), διηγηθεὶς ὅτι πρῶτον μὲν ἐκράτει τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, ἵνα μὴ γνωρίσωσιν Αὐτόν, ἔπειτα δὲ ὅτι ἄφαντος ἐγένετο ἀπ’ αὐτῶν, πρὸς τούτοις δὲ ὅτι διήνοιξε τὸν νοῦν τῶν Ἀποστόλων πρὸς κατανόησιν τῶν θείων Γραφῶν, καὶ ὅτι ἀνελήφθη εἰς τὸν οὐρανὸν ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν. Ταῦτα δὲ ἐσιώπησεν ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης.