Λόγος Γ’. Εἰς τὸ Γενέσιον τῆς ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ.

Αὐτὴν καὶ ὁ ὑψιπέτης ἀετὸς τῆς Θεολογίας Ἰωάννης εἶδεν εἰς τὴν Ἀποκάλυψίν του Γυναῖκα περιβεβλημένην τὸν Ἥλιον Χριστόν, καὶ ἡ σελήνη, ἡ κοσμική, λέγω, ματαιότης, ἐπὶ τοὺς πόδας αὐτῆς, καὶ ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτῆς στέφανος ἀστέρων δώδεκα, οἱ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δώδεκα καρποί. Αὐτὴν ὁ Διονύσιος καὶ Ἱερόθεος οἱ θεόληπτοι ἐκεῖνοι ὑμνολόγοι καὶ Ἰσαπόστολοι ἄνδρες, συνευρεθέντες μὲ τὸν διδάσκαλόν των Παῦλον εἰς τὴν κηδείαν της τότε, εἶπον τοσαῦτα πρὸς αὐτὴν ἐγκώμια, ὁποὺ καὶ οἱ οὐράνιοι νόες ἐξεπλάγησαν. Ὅθεν ἂν ἐρωτᾷς ἀκόμη· «Τίς αὕτη ἡ ἐκκύπτουσα ὡσεὶ ὄρθρος;» μανθάνεις πῶς εἶναι ἡ κατ’ ἐξοχὴν εὐλογημένη ἐν γυναιξίν· ἡ μόνη ὄντως Κεχαριτωμένη Μαρία, καθὼς ὁ Θεοφόρος Ἰγνάτιος καλεῖ «Μητέρα Θεοῦ, χαριτώνυμον τῶν θεαρχικῶν δωρεῶν, καὶ ἁπασῶν τῶν ἀρετῶν ἔμπλεων»· ὁ δὲ Ἰουστῖνος ὁ φιλόσοφος καὶ Μάρτυς λέγει, ὅτι «Ὅσον ὁ Χριστὸς ὑπερέσχε πάντων τῶν ἀνθρώπων, τοσοῦτον ἡ Θεομήτωρ πάσας τὰς γυναῖκας παρήλασε».

Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὅτι Σὲ ὁ Εἰρηναῖος εἶπε «Θρόνον καὶ Οἶκον Θεοῦ, καὶ Κέρας ἀκαταμάχητον καὶ ἀήττητον», ὁ Κυπριανὸς «Σκεῦος ἐκλεκτόν», καὶ ὁ Νεῖλος «Κρίνον». Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὅτι Σὲ εἶπεν ὁ Νεοκαισαρείας θεῖος Γρηγόριος «Θησαυρὸν τῶν πνευματικῶν δωρημάτων», καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος «Σημεῖον μέγα, καὶ Θαῦμα Ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις». Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὅτι Σὲ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος «Ἄμωμον» καλεῖ καθ’ ὑπεροχὴν τῶν ἄλλων· ὁ Θεολόγος Γρηγόριος «Μητέρα, καλεῖ, καὶ Παρθένον δεκτικωτέραν ἁπάντων τῶν κτισμάτων τῶν θείων δωρεῶν»· καὶ ὁ Νύσσης θεῖος Γρηγόριος «Πρᾶγμα, λέγει, πανθαύμαστον, ἡ Παρθένος γίνεται Μήτηρ καὶ μένει Παρθένος». Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὅτι Σὲ ὁ Σῦρος Ἐφραὶμ «Ἄνασσαν, εἶπεν, Ἀγγέλων τε καὶ ἀνθρώπων, Ἐλπίδα τῶν ἀπεγνωσμένων, Κυρίαν ἐνδοξοτάτην, ὑπερτέραν τῶν Χερουβὶμ καὶ Σεραφείμ»· ὁ Κύπρου Ἐπιφάνιος «Θεοῦ μόνου, εἶπεν, ἐξῃρημένου, ὑπερτέρα πάντων ἡ μακαρία Παρθένος». Καὶ μετὰ τοῦ Εὐσεβίου, Θεοφύλακτος καὶ Εὐθύμιος λέγουσιν· «Εὐκλεεστάτην, καὶ πανεύφημον Παρθένον». Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὅτι Σὲ ὁ θεῖος Χρυσόστομος «Μέγα Θαῦμα, καλεῖ, τοῦ κόσμου, καὶ ὅτι μόνη τὸ πλάτος τοῦ κόσμου καὶ τοῦ οὐρανοῦ παρήλασας» ὁ Αὐγουστῖνος «Μονωτάτην Ἐλπίδα τῶν ἁμαρτωλῶν» προσηγόρευσε· καὶ σὺν τῷ Χρυσολόγῳ ὁ Ἱλάριος εἶπεν «Ὀμβροφόρον Νεφέλην τῶν πνευματικῶν δωρεῶν».