Τῇ ΚΕ’ (25ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ὁσίας μητρὸς ἡμῶν ΕΥΦΡΟΣΥΝΗΣ, θυγατρὸς Παφνουτίου τοῦ Αἰγυπτίου.

Ἔρχεται λοιπὸν πρὸς αὐτόν, καὶ πίπτων εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ ἐβόησεν· «Οἴμοι, Πάτερ, ἀπώλεσα τὸν καρπὸν τῶν εὐχῶν σου! Ἐχάθη ἡ Εὐφροσύνη ἀπὸ τὸν οἶκόν μου, καὶ δὲν ἠξεύρει κανεὶς τῶν δούλων τὶ ἔγινεν. Ὅταν ἦλθον ἐδῶ εἰς τὴν ἑορτήν σας, τὴν ἡμέραν αὐτὴν ἐστερήθην τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου. Λοιπὸν δέομαί σου, κάμε μου τὴν χάριν, σχολάσατε πᾶσαν ὑπηρεσίαν τῆς Μονῆς δι’ ἀγάπην μου, καὶ κάμετε κοινῶς ἅπαντες εἰς τὸν Δεσπότην παράκλησιν, νὰ μοῦ ἀποκαλύψῃ τί ἔγινεν ἡ χαρά μου καὶ ἡ τῆς ψυχῆς μου ἀπόλαυσις».

Δακρύσας ὅθεν καὶ σπλαγχνισθεὶς αὐτὸν ὁ Ὅσιος συνάγει πᾶσαν τὴν ἀδελφότητα, διηγεῖται τὴν θλῖψιν τοῦ φίλου των, καὶ προστάσσει νὰ νηστεύσωσιν ὅλην τὴν ἑβδομάδα καὶ νὰ προσεύχωνται, ἕως νὰ ἀποκαλύψῃ εἴς τινα ὁ Κύριος εἰς ποῖον τόπον εὑρίσκεται τὸ ζητούμενον. Οὕτω λοιπὸν ἐποίησαν, ἀλλὰ οὐδεμίαν ὀπτασίαν εἶδον, διότι ἡ Ὁσία Εὐφροσύνη ἐδέετο ἀφ’ ἑτέρου νὰ μὴ τὴν φανερώσῃ ποσῶς ὁ Κύριος. Ὅθεν παρεχώρησεν ὁ ἐλεήμων καὶ πολυεύσπλαγχνος Κύριος νὰ βασανίζηται ὁ Παφνούτιος μᾶλλον καὶ νὰ πενθῇ ὀδυρόμενος, παρὰ νὰ παρηγορήσῃ αὐτὸν καὶ νὰ λυπήσῃ τὴν ψυχὴν ἐκείνην, ἡ ὁποία τὸν ἐπόθησε, καὶ δι’ ἀγάπην του κατεφρόνησε πατρικὴν ἀγάπην καὶ πᾶσαν ἀπόλαυσιν. Λέγει δὲ ὁ Ὅσιος εἰς τὸν Παφνούτιον· «Μὴ λυπῆσαι, τέκνον μου, μήτε ἀγενῶς καὶ ἀφρόνως νὰ ὀδύρησαι, ὥσπερ οἱ ἄπιστοι οἱ μὴ ἔχοντες ἄλλην μακαριότητα, εἰμὴ μόνον τὴν τῆς παρούσης ζωῆς· ἀλλὰ πίστευσόν μοι τῷ γέροντι, ὅτι εἰς ἀγαθὴν ὁδὸν καὶ θεοφιλῆ ἀπῆλθεν ἡ θυγάτηρ σου, ὅτι ἐὰν δὲν συνέβαινεν οὕτω, δὲν θὰ μᾶς κατεφρόνει ὁ Κύριος, ἀλλὰ θὰ μᾶς ἐδείκνυε τί ἐγένετο· ὅθεν, διὰ νὰ μὴ ἐμποδίσῃ τὴν σωτηρίαν της, τὴν σκεπάζει. Λοιπὸν εὐχαρίστει καὶ προσκύνει τὴν Βασιλείαν του, ἐλπίζω δὲ εἰς ὀλίγον καιρὸν νὰ τὴν ἴδῃς εἰς τὴν ζωὴν ταύτην, ἐὰν εἶναι εἰς ὠφέλειαν τῆς ψυχῆς σου· εἰ δὲ μὴ θὰ συναντηθῆτε εἰς τὴν οὐράνιον τοῦ Χριστοῦ Βασιλείαν, διὰ νὰ συναγάλλεσθε αἰωνίως». Παρηγορηθεὶς ὅθεν ὁ Παφνούτιος ὀλίγον ἀπῆλθεν, ἀλλὰ καὶ πάλιν ἤρχετο πολλάκις εἰς τὴν Μονήν, διὰ νὰ βλέπῃ τοὺς ἁγίους ἄνδρας ἐκείνους καὶ νὰ λαμβάνῃ μικρὰν παρηγορίαν ἀπὸ τοὺς θείους αὐτῶν λόγους.

Ἡμέραν τινὰ λέγει ὁ Ἡγούμενος εἰς τὸν Παφνούτιον· «Θέλεις νὰ ἴδῃς ἕνα ἀδελφὸν ὅπου ἔχομεν, νέον τὴν ἡλικίαν, εἰς δὲ τὴν ἀρετὴν λίαν θαυμάσιον, ὀνόματι Σμάραγδον, ὅστις εἶναι ἀπὸ εὐγενοῦς οἰκογενείας καὶ ἐγκατέλειψε τὸν πλοῦτον καὶ τὴν δόξαν τοῦ κόσμου καὶ τόσον ἀγωνίζεται εἰς τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου, ὥστε δὲν εἶναι ἄλλος τις ὅμοιός του;».