MΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ ὀνομάζεται εἰκὼν τῆς Θεοτόκου εὑρεθεῖσα ἐν Κυθήροις ὑπο τὰς ἑξῆς περιστάσεις: Εἰς ταύτην τὴν νῆσον, τὴν κοινῶς Τσιρίγον ὀνομαζομένην, ὑπῆρχεν εἰς παλαιοτέραν ἐποχὴν εἷς τόπος ἔρημος, Μυρτίδια καλούμενος, διότι ἦτο πλήρης ἀπὸ μυρσίνας, τὰς κοινὰς λεγομένας μυρτιάς, καὶ μόνον πρὸς βοσκὴν τῶν ζῴων χρήσιμος. Εἰς αὐτὸν λοιπὸν τὸν τόπον ὁδηγηθεὶς ἀπὸ μίαν θείαν ὀπτασίαν, τὴν ὁποίαν εἶδε καθ’ ὕπνον, εἷς εὐλαβὴς Χριστιανός [1], ἔχων πολλὴν τὴν εὐλάβειαν πρὸς τὴν Κυρίαν Θεοτόκον, μετέβη ἐκεῖ καὶ ἱστάμενος παρετήρει τοῦ τόπου τὴν ἀγριότητα· καὶ οὕτω παρατηρῶν, ἤκουσε φωνὴν ἀοράτως, ἡ ὁποία τοῦ ἔλεγεν· «Ἐὰν ἐρευνήσῃς ἐδῶ πλησίον, θὰ εὕρῃς τὴν Εἰκόνα μου· διότι εἶναι καιρὸς ἀφ᾽ ὅτου ἦλθον καὶ εὑρίσκομαι ἐδῶ, διὰ νὰ δώσω εἰς τοῦτον τὸν τόπον τὴν χάριν καὶ βοήθειάν μου».
Ταύτην τὴν φωνὴν ἀκούσας ὁ εὐλαβὴς ἐκεῖνος Χριστιανός, καὶ στρεφόμενος ἔνθεν κἀκεῖθεν διὰ νὰ ἴδῃ ποῖος τοῦ ὡμίλησεν, οὐδένα ἔβλεπεν· ὅθεν φοβηθεὶς ἐποίησε τὸ σημεῖον τοῦ Τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ, λέγων συγχρόνως· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, βοήθει μοι· καὶ σὺ Κυρία μου καὶ Δέσποινα, ἥτις ἔχεις πολλὴν τὴν παρρησίαν πρὸς τὸν Μονογενῆ Σου Υἱόν, μὴ βραδύνῃς νὰ φανερώσῃς εἰς ἐμέ, ἐὰν εἶναι θέλημά σου, τὴν σημασίαν τῆς φωνῆς, τὴν ὁποίαν ἤκουσα». Καὶ ταῦτα εἰπὼν προσευχόμενος, ἤρχισεν εἶτα ἐρευνῶν ἐντὸς τοῦ δάσους διὰ νὰ εὕρῃ τὸ ποθούμενον· καὶ οὕτως ἐρευνῶν μετὰ πόθου, βλέπει αἴφνης ἐντὸς τῶν κλάδων μιᾶς μυρσίνης (μυρτιᾶς) μίαν εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας· ἰδὼν δὲ ταύτην ἔλαβε μεγάλην ψυχικὴν χαρὰν, καὶ ἐγνώρισεν ὅτι ἡ φωνή, τὴν ὁποίαν ἤκουσεν, ἦτο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, καὶ τὸν ὡδήγησεν ἐκεῖ διὰ νὰ εὕρῃ τὴν ἁγίαν Εἰκόνα Της [2].
Πεσὼν λοιπὸν ὁ εὐλαβὴς καὶ καλὸς ἐκεῖνος Χριστιανὸς προσεκύνησε μετὰ δακρύων καὶ εὐχαριστιῶν τὴν θεομητορικὴν ἁγίαν Εἰκόνα καὶ μετ’ εὐλαβείας ἠσπάσθη αὐτήν· ᾐσθάνετο δὲ καὶ πολλὴν εὐωδίαν θυμιαμάτων εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον. Ἐπεδόθη ὅθεν μετὰ προθυμίας βοηθούμενος καὶ ἀπὸ τὴν θεομητορικὴν δύναμιν εἰς τὸ νὰ κόπτῃ τὰ δένδρα καὶ νὰ καθαρίζῃ τὸ μέρος ἐκεῖνο, κτίσας δὲ ἐκεῖ κατὰ τὸ δυνατὸν εἰς αὐτὸν μικρὸν Ναὸν τῆς Θεοτόκου [3], ἔθεσεν ἐντὸς αὐτοῦ τὴν ρηθεῖσαν ἁγίαν Εἰκόνα, τὴν ὁποίαν ἐπωνόμασε «ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑΝ», ἐπειδὴ εὗρεν αὐτὴν ἐντὸς τῶν μυρτιῶν· ὅθεν καὶ ὁ τόπος ἐκεῖνος ὀνομάζεται Μυρτίδια διὰ τὴν ἀφορμὴν τοῦ παλαιοῦ ἐκείνου δάσους τῶν μυρτιῶν.