Λόγος εἰς τὴν ΑΓΙΑΝ ΣΚΕΠΗΝ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν ΘΕΟΤΟΚΟΥ.

Ἦλθε λοιπὸν μετὰ τῶν Ἀγγελικῶν Δυνάμεων, ἐπειδὴ εἶναι κλῖμαξ προοραθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ἰακώβ, τὴν ὁποίαν αἱ Ἀγγελικαὶ Δυνάμεις περικυκλοῦσιν. Ἀλλ’ ἐνταῦθα, ἐνθυμούμενός τις τὴν κλίμακα τοῦ Ἰακώβ, δύναται νὰ θαυμάζῃ, διατὶ ἆρα οἱ τοῦ Θεοῦ Ἄγγελοι δὲν εἶχον ἀνάπαυσιν εἰς αὐτήν, ἀλλ’ ἀνέβαινον καὶ κατέβαινον; Ἂς γνωρίζῃ ὁ τοιοῦτος, ὅτι ἡ κλῖμαξ ἐκείνη ἦτο προεικόνισμα τῆς Ἀειπαρθένου Μαρίας, κατὰ τὸ πρὸς αὐτὴν ἐκκλησιαστικὸν λόγιον· «Χαῖρε ἡ γέφυρα πρὸς τοὺς οὐρανοὺς ἡ μετάγουσα, καὶ κλῖμαξ ἡ μετάρσιος ἣν ὁ Ἰακὼβ ἐθεάσατο». Δὲν ἔχουσι δὲ ἐν αὐτῇ ἀνάπαυσιν οἱ Ἄγγελοι, ἐπειδὴ ἡ ἀκοίμητος ἐν ἱκεσίαις Θεοτόκος προστάσσει τοὺς Ἀγγέλους, ἵνα σὺν αὐτῇ ἀκαταπαύστως βοηθῶσι τοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἀνερχόμενοι μὲν νὰ ἀναφέρωσιν εἰς τὸν Θεὸν τὰς εὐχὰς τῶν προσευχομένων, κατερχόμενοι δὲ νὰ καταβιβάζωσιν εἰς αὐτοὺς τὴν Χάριν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δωρεὰν Αὐτοῦ.

Ἐκείνη λοιπὸν ἡ κλῖμαξ κατεβίβασε καὶ τώρα πλῆθος Ἀγγέλων μεθ᾽ ἑαυτῆς, φέρουσα εἰς ἡμᾶς ἐξ ὕψους σκέπην τε καὶ βοήθειαν. Ἦλθε μετὰ Ἀγγέλων, ἵνα ἐντέλληται εἰς αὐτοὺς νὰ διαφυλάξωσιν ἡμᾶς εἰς πάσας τὰς ὁδοὺς ἡμῶν. Ἔφερε δὲ μεθ’ ἑαυτῆς καὶ πάντων τῶν Ἁγίων τὰ Τάγματα, ὅπως κοινὴν ὑπὲρ ἡμῶν ποιήσωσι δέησιν καὶ συναναφέρῃ κοινῶς καὶ τὰς ἁμαρτωλὰς ἡμῶν προσευχὰς πρὸς τὸν Υἱὸν αὐτῆς καὶ Θεὸν ἡμῶν. Μεταξὺ δὲ πάντων τῶν μετὰ τῆς Θεοτόκου φανερωθέντων ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ Ἁγίων ἦσαν δύο λαμπρότεροι, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος, τοῦ ὁποίου μεγαλύτερος «οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς γυναικῶν» (Ματθ. ια’ 11) καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Τούτους τοὺς δύο ἐκίνησε μεθ’ ἑαυτῆς ἡ προστάτις ἡμῶν εἰς ἱκεσίαν ὑπὲρ ἡμῶν, ὡς μεγάλην ἔχοντας τὴν παρρησίαν πρὸς τὸν Θεόν, ἵνα ταχύτερον κάμψῃ τὸν Θεὸν εἰς ἔλεος, διότι «Πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη» (Ἰακ. ε’ 16). Ἔστη δὲ ἡ Πανάχραντος Παρθένος μεταξὺ δύο Παρθένων, ὥσπερ ἡ Κιβωτὸς μεταξὺ τῶν δύο Χερουβίμ, καὶ ὥσπερ ὁ θρόνος τοῦ Κυρίου Σαβαὼθ μεταξὺ τῶν Σεραφίμ, καὶ ὥσπερ ὁ Μωϋσῆς ἐκτεταμέναις παλάμαις μεταξὺ τοῦ Ἀαρὼν καὶ τοῦ Ὤρ [2], ὁ δὲ καταχθόνιος Ἀμαλὴκ πίπτει σὺν τῇ ζοφερᾷ αὐτοῦ ἐξουσίᾳ καὶ δυνάμει.

Ἑορτάζομεν ὅθεν τὴν Σκέπην τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου, ἀναμιμνῄσκοντες τὴν ἔνδοξον αὐτῆς ἐν Βλαχέρναις φανέρωσιν, τὴν ὁραθεῖσαν ὑπὸ τῶν Ἁγίων Ἀνδρέου καὶ Ἐπιφανίου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ὁ μακάριος Ἀνδρέας ὑπάρχουσι δύο ἀπόψεις καὶ κατὰ μὲν τὴν μίαν ὑποστηρίζεται ὅτι οὗτος ἤκμασεν ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος Αʹ τοῦ Μακέλλη (457-474) τοῦ καὶ μεγάλου ἐπονομαζομένου, κατὰ δὲ τὴν ἑτέραν ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος Ϛʹ τοῦ Σοφοῦ (886-912). Ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Ἱερεὺς Νικηφόρος δὲν ἀναφέρει χρονολογίαν, λέγει ὅμως τὰ ἑξῆς· «Ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος τοῦ φιλοχρίστου καὶ μεγάλου…». Ἐκ τούτου καὶ ἄλλων τινῶν λεπτομερειῶν συνῆγον οἱ μὲν τὸ συμπέρασμα ὅτι πρόκειται περὶ Λέοντος τοῦ Αʹ (457-474), ὅστις προσηγορεύετο μέγας. Τὴν ἄποψιν ταύτην υἱοθετοῦν καὶ οἱ ἐκδώσαντες εἰς τύπον τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου (Αὐγουστῖνος Μοναχὸς Ἰορδανίτης 1912, ὅστις καὶ ἐτελεύτησε μαρτυρικῶς κατακοπεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων καὶ Εὐγένιος Ἱερομόναχος Λεμονῆς 1933). Ἄλλοι πάλιν ἐρειδόμενοι ἐπὶ ἄλλων γεγονότων ὑποστηρίζουσιν ὅτι πρόκειται περὶ τοῦ Λέοντος Ϛʹ τοῦ Σοφοῦ (886-912). Ὁ Ναὸς τῶν Βλαχερνῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει, εἰς τὸν ὁποῖον εἶδε τὴν ὅρασιν τῆς Ἁγίας Σκέπης ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας ἀνηγέρθη τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 453 ὑπὸ τῶν εὐσεβῶν αὐτοκρατόρων Μαρκιανοῦ καὶ Πουλχερίας (450-457). Ἐντὸς τοῦ ἰδίου Ναοῦ καὶ εἰς τὸ δεξιὸν αὐτοῦ κλῖτος ἵδρυσεν ὁ Λέων Αʹ τὸ παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Σοροῦ, εἰς τὸ ὁποῖον ἐφυλάσσετο τὸ κιβώτιον τὸ περιέχον τὴν Ἁγίαν Σκέπην τῆς Θεοτόκου. Ἔκτοτε καὶ ἐπὶ χίλια συνεχῶς ἔτη (458-1453) ὁ Ναὸς τῶν Βλαχερνῶν ἐτιμᾶτο μετὰ ἰδιαιτέρας εὐλαβείας ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν διὰ τὰ ἐν αὐτῷ ἱερὰ κειμήλια τῆς Θεοτόκου (βλ. καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ εἰς τὴν Κατάθεσιν τῆς Τιμίας Ἐσθῆτος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῇ βʹ (2ᾳ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου, ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] «Καὶ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ ἐστήριζον τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐντεῦθεν εἰς καὶ ἐντεῦθεν εἷς» (Ἔξοδ. ιζʹ 12).