Σελίδα 1 από 9
Ὁ παρατιθέμενος ἐνταῦθα λόγος εἰς τὴν Ἁγίαν Σκέπην τῆς Θεοτόκου ἐλήφθη ἐκ τῆς παλαιᾶς Ἀκολουθίας τῆς Ἁγίας Σκέπης, ἔχει δὲ μεταφρασθῆ εἰς τὴν ἑλληνικὴν ἐκ τοῦ Σλαβονικοῦ, ἀφορᾷ δὲ εἰς τὴν παλαιὰν μόνον ἑορτὴν αὐτῆς, ὄχι τὴν ἐθνικήν
ΤΗΝ ἱερὰν ταύτην ἑορτὴν τῆς Ἁγίας Σκέπης τῆς Ὑπεραγίας ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας ἐπιτελοῦμεν, ἀδελφοί, εἰς ἀνάμνησιν τῆς ὀπτασίας τὴν ὁποίαν εἶδεν ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν Ἀνδρέας ὁ διὰ Χριστὸν σαλὸς κατὰ τὰς ἡμέρας τῆς βασιλείας τοῦ εὐσεβεστάτου βασιλέως Λέοντος [1]. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην, ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ, πρώτῃ Ὀκτωβρίου, ἐτελεῖτο εἰς τὸν ἐν Βλαχέρναις περίλαμπρον Ναὸν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ὁλονύκτιος ὑμνῳδία, εἰς τὴν ὁποίαν παρευρίσκετο καὶ ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας μετὰ πλήθους λαοῦ. Τότε περὶ τὴν τετάρτην ὥραν τῆς νυκτὸς ἀνυψώσας ὁ Ὅσιος τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ πρὸς τὸν οὐρανὸν εἶδε τὴν οὐράνιον Ἄνασσαν, τὴν Σκέπην παντὸς τοῦ κόσμου, τὴν Ὑπεραγίαν Παρθένον καὶ Θεοτόκον, ἱσταμένην εἰς τὸν ἀέρα καὶ προσευχομένην, λάμπουσαν δὲ ὡς ὁ ἥλιος καὶ σκέπουσαν τὸν λαὸν μὲ τὸ τίμιον αὐτῆς Μαφόριον. Ἰδὼν δὲ αὐτὴν ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας λέγει εἰς τὸν μαθητὴν αὐτοῦ τὸν μακάριον Ἐπιφάνιον· «Βλέπεις, ἀδελφέ, τὴν Βασίλισσαν καὶ Κυρίαν τῶν ἁπάντων εὐχομένην ὑπὲρ τοῦ κόσμου παντός;». Ἀπεκρίθη ἐκεῖνος· «Ναί, βλέπω, Πάτερ Ἅγιε, καὶ ἐγὼ δι’ εὐχῶν σου ἁγίων τὴν Κυρίαν Θεοτόκον καὶ θαυμάζω».
Ἱκανῶς λοιπὸν προσευξαμένη ἐκεῖ ἡ Θεοτόκος, ἐγερθεῖσα εἰσῆλθεν εἰς τὸ Ἅγιον Βῆμα, ὅπου ἦτο ἡ ἁγία Σορὸς ἡ περιέχουσα τὸ ἱερὸν αὐτῆς Μαφόριον· λαβοῦσα δὲ αὐτὸ ἐξῆλθε καὶ ἐστάθη ἔμπροσθεν τῶν βασιλικῶν θυρῶν τοῦ βήματος, θέσασα δὲ τοῦτο ἐπὶ τῆς Παναχράντου αὐτῆς κεφαλῆς ἀπετύλιξε μὲ ὡραίαν σεμνότητα, εἶτα κρατήσασα αὐτὸ διὰ τῶν ἀχράντων αὐτῆς χειρῶν, τὸ ὁποῖον ἦτο μέγα καὶ φοβερόν, ἐφήπλωσεν ἐπάνω τοῦ περιεστῶτος λαοῦ καὶ ἐσκέπασεν ὅλους τοὺς ἐκεῖ ὑπάρχοντας Χριστιανούς. Ἔβλεπον δὲ αὐτὸ οἱ μακάριοι ἐπὶ ἱκανὴν ὥραν οὕτως ἐφηπλωμένον, καὶ ἔπεμπε λάμψιν ἀστραποειδῆ ὡς ἤλεκτρον ἐξαστράπτον. Ἐν ὅσῳ δὲ ἡ Θεοτόκος ἤρχισε νὰ ἀναβαίνῃ εἰς τοὺς οὐρανούς, ἐχάνετο ὀλίγον κατ’ ὀλίγον καὶ ἡ θεία αὐτῆς Σκέπη, καὶ πλέον δὲν ἐφαίνετο, παρέμεινεν ὅμως ἐκεῖ ἡ Χάρις αὐτῆς, διὰ τοῦ ἱεροῦ Μαφορίου, τὸ ὁποῖον ἐφυλάττετο εἰς τὸν Ναὸν αὐτὸν τῶν Βλαχερνῶν, ἥτις χάρις ἐπεσκίαζε τοὺς πιστούς.
Ὑποσημειώσεις
[1] Περὶ τοῦ χρόνου καθ’ ὃν ἤκμασεν ὁ μακάριος Ἀνδρέας ὑπάρχουσι δύο ἀπόψεις καὶ κατὰ μὲν τὴν μίαν ὑποστηρίζεται ὅτι οὗτος ἤκμασεν ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος Αʹ τοῦ Μακέλλη (457-474) τοῦ καὶ μεγάλου ἐπονομαζομένου, κατὰ δὲ τὴν ἑτέραν ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος Ϛʹ τοῦ Σοφοῦ (886-912). Ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Ἱερεὺς Νικηφόρος δὲν ἀναφέρει χρονολογίαν, λέγει ὅμως τὰ ἑξῆς· «Ἐπὶ τῆς βασιλείας Λέοντος τοῦ φιλοχρίστου καὶ μεγάλου…». Ἐκ τούτου καὶ ἄλλων τινῶν λεπτομερειῶν συνῆγον οἱ μὲν τὸ συμπέρασμα ὅτι πρόκειται περὶ Λέοντος τοῦ Αʹ (457-474), ὅστις προσηγορεύετο μέγας. Τὴν ἄποψιν ταύτην υἱοθετοῦν καὶ οἱ ἐκδώσαντες εἰς τύπον τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου (Αὐγουστῖνος Μοναχὸς Ἰορδανίτης 1912, ὅστις καὶ ἐτελεύτησε μαρτυρικῶς κατακοπεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων καὶ Εὐγένιος Ἱερομόναχος Λεμονῆς 1933). Ἄλλοι πάλιν ἐρειδόμενοι ἐπὶ ἄλλων γεγονότων ὑποστηρίζουσιν ὅτι πρόκειται περὶ τοῦ Λέοντος Ϛʹ τοῦ Σοφοῦ (886-912). Ὁ Ναὸς τῶν Βλαχερνῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει, εἰς τὸν ὁποῖον εἶδε τὴν ὅρασιν τῆς Ἁγίας Σκέπης ὁ Ὅσιος Ἀνδρέας ἀνηγέρθη τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 453 ὑπὸ τῶν εὐσεβῶν αὐτοκρατόρων Μαρκιανοῦ καὶ Πουλχερίας (450-457). Ἐντὸς τοῦ ἰδίου Ναοῦ καὶ εἰς τὸ δεξιὸν αὐτοῦ κλῖτος ἵδρυσεν ὁ Λέων Αʹ τὸ παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Σοροῦ, εἰς τὸ ὁποῖον ἐφυλάσσετο τὸ κιβώτιον τὸ περιέχον τὴν Ἁγίαν Σκέπην τῆς Θεοτόκου. Ἔκτοτε καὶ ἐπὶ χίλια συνεχῶς ἔτη (458-1453) ὁ Ναὸς τῶν Βλαχερνῶν ἐτιμᾶτο μετὰ ἰδιαιτέρας εὐλαβείας ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν διὰ τὰ ἐν αὐτῷ ἱερὰ κειμήλια τῆς Θεοτόκου (βλ. καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ εἰς τὴν Κατάθεσιν τῆς Τιμίας Ἐσθῆτος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῇ βʹ (2ᾳ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου, ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).
[2] «Καὶ Ἀαρὼν καὶ Ὢρ ἐστήριζον τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐντεῦθεν εἰς καὶ ἐντεῦθεν εἷς» (Ἔξοδ. ιζʹ 12).