Λόγος Α’. Ἱστορικός ἅμα καὶ διηγηματικὸς εἰς τὸν Θεῖον Εὐαγγελισμὸν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, συλλεχθεὶς ἐκ διαφόρων ἀντιγράφων καὶ μεταφρασθεὶς παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Δαμασκηνοῦ Ὑποδιακόνου τοῦ Στουδίτου.

Αὕτη εἶναι ἡ αἰτία καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Αὕτη εἰς τοὺς Ἀγγέλους ἐχάρισεν ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον δὲν εἶχον. Ποῖον; Οἱ Ἄγγελοι, πρὶν νὰ σαρκωθῇ ὁ Θεὸς Λόγος, δὲν ἠδύναντο νὰ ἴδουν καθαρὰ τὸ φῶς τῆς Θεότητος. Ἀφ’ οὖ δὲ ἐσαρκώθη, ἔλαβον Χάριν καὶ βλέπουσιν αὐτὸ ὀλίγον καθαρώτερον ἀπὸ ὅ,τι τὸ ἔβλεπον πρίν.

Αὕτη ἡ Ἁγία καὶ τετιμημένη ἑορτὴ ἠλευθέρωσε τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν κόλασιν. Διότι, διὰ τοῦτο κατέδη ὁ Θεὸς Λόγος ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, διὰ νὰ ἀναβιβάσῃ τὸν Ἀδὰμ ἐκεῖ ὁπόθεν ἐξέπεσε. Διὰ τοῦτο ἐφάνη ταπεινός, ἵνα ὑψώσῃ τὸν τεταπεινωμένον ἄνθρωπον. Ἐφάνη ἄτιμος, ἵνα αὐτὸν τιμήσῃ, ἐφάνη ἄδοξος, ἵνα αὐτὸν δοξάσῃ· ἐχωρήθη εἰς κοιλίαν γυναικὸς Παρθένου, διὰ νὰ τὸν ἐλευθερώσῃ ἀπὸ τὴν κοιλίαν τοῦ Ἅδου· ἐδείχθη Βρέφος, ἵνα νεοποιήσῃ τὸν Ἀδάμ· νέον Παιδίον ἐγένετο, ἵνα τελειοποιήσῃ εἰς μέτρον τέλειον τῆς θεογνωσίας τὸν Ἀδάμ, ὅστις, ἦτο ἀτελὴς μὲν εἰς τὸ καλόν, παλαιὸς δὲ εἰς τὸ κακόν. Διὰ τοῦτο ἐκρατήθη εἰς χεῖρας γυναικὸς ὁ Χριστός, διὰ νὰ λυτρώσῃ τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ τὰς χεῖρας τοῦ διαβόλου. Διὰ τοῦτο ταῦτα ὅλα ηὐδόκησεν ὁ Πατήρ, ἐποίησεν ὁ Υἱός, συνήργησε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων.

Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς, εὐσεβεῖς ἀκροαταί, μὴ φανῶμεν ἀχάριστοι ἂς μὴ ἀτιμάσωμεν τὴν ἁγίαν καὶ σεβάσμιον Ἑορτὴν μὲ μέθας καὶ ἀσωτίας, οἰνοποσίας καὶ μωρολογίας, ἀλλὰ μὲ εὐχαριστίαν καὶ δοξολογίαν ἂς ἑορτάσωμεν, μὲ κατάνυξιν καὶ συντριβὴν καρδίας ἂς πανηγυρίσωμεν, διότι οὕτω λατρεύεται ὁ Θεὸς καὶ χαίρονται οἱ Ἄγγελοι. Ἂν τοιουτοτρόπως ποιήσωμεν, τότε ἑορτάζομεν, τότε πανηγυρίζομεν, τότε δοξάζεται ὁ Θεός, τότε πιστεύεται τὸ μυστήριον, τότε τιμᾶται ἡ Ἁγία Τριάς· ἐπειδὴ αὕτη ηὐδόκησεν, αὕτη οἰκονόμησεν, αὕτη ἠθέλησε νὰ τὸ πληρώσῃ. Δεῦτε λοιπόν, ἀγαπητοί, ἂς δώσωμεν εὐχαριστίαν τῷ καταξιώσαντι ἡμᾶς Θεῷ νὰ φθάσωμεν καὶ νὰ ἴδωμεν τὴν παροῦσαν ἡμέραν. Πῶς δὲ νὰ εὐχαριστήσωμεν; Ἂς εὐχαριστήσω καὶ ἂς ὑμνήσω τὸν Θεὸν πρῶτος ἀπὸ ὅλους ἐγὼ διὰ τὴν αἰτίαν τῆς σημερινῆς πανηγύρεως, ἵνα ἴδητε καὶ σεῖς καὶ μάθετε πῶς εὐχαριστεῖται ὁ Θεός.

«Πάτερ ἄναρχε καὶ ἄφθαρτε, Υἱὲ συνάναρχε καὶ ἀθάνατε, Πνεῦμα Ἅγιον καὶ συναΐδιον καὶ ἀνώλεθρον. Τριὰς Ἁγία καὶ προσκυνητή, ἀκατάληπτε, σύνθρονε, ὁμόδοξε, Πάτερ ἀγέννητε, Υἱὲ καὶ μόνε γεννητέ, Πνεῦμα Ἅγιον ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐν Υἱῷ ἀναπαυόμενον, Σὲ προσκυνοῦμεν, Σὲ δοξάζομεν, Σὲ ἔχομεν Θεόν, Σὲ ὁμολογοῦμεν καὶ κηρύττομεν Βασιλέα, Κτίστην καὶ Δημιουργὸν τοῦ κόσμου. Ὅλοι Σὲ εὐχαριστοῦμεν διὰ τὸ ἔλεός Σου καὶ δοξάζομεν τὴν εὐσπλαγχνίαν Σου, διότι τόσον μᾶς ἠγάπησας ὥστε συνεπλήρωσας τοιοῦτον μυστήριον θαυμαστὸν καὶ ἔνδοξον καὶ τοῖς Ἀγγέλοις ἀκατάληπτον».


Ὑποσημειώσεις

[1] Αὐτὴ ἡ ἀναφορὰ γίνεται σαφὴς διὰ τῆς ἀναγνώσεως τῶν δύο προηγουμένων παραγράφων ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγελίου· «Μετὰ δὲ ταύτας τὰς ἡμέρας συνέλαβεν Ἐλισάβετ ἡ γυνὴ αὐτοῦ [τοῦ Ζαχαρία], καὶ περιέκρυβεν ἑαυτὴν μῆνας πέντε, λέγουσα· Ὅτι οὕτω μοι πεποίηκεν ὁ Κύριος ἐν ἡμέραις, αἷς ἐπεῖδεν ἀφελεῖν τὸ ὄνειδός μου ἐν ἀνθρώποις. Ἐν δὲ τῷ μηνὶ, τῷ ἕκτῳ…» (Λουκ. αʹ 24-45).

[2] Περὶ τοῦ ἡγεμόνος τούτου τῆς Συρίας Κυρηνίου, τῆς ἐποχῆς, καθ’ ἣν οὗτος ἡγεμόνευσε καὶ γενικώτερον περὶ τῆς χρονολογίας τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ συνεπῶς καὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου βλέπε εἰς τῆν κεʹ (25ην) Δεκεμβρίου ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» καὶ εἰς τὰς ἐκεῖ ὑποσημειώσεις.