Λόγος Α’. Ἱστορικός ἅμα καὶ διηγηματικὸς εἰς τὸν Θεῖον Εὐαγγελισμὸν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, συλλεχθεὶς ἐκ διαφόρων ἀντιγράφων καὶ μεταφρασθεὶς παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Δαμασκηνοῦ Ὑποδιακόνου τοῦ Στουδίτου.

Τότε ἦτο Ἀρχιερεὺς ὁ Ζαχαρίας ὁ υἱὸς τοῦ Βαραχίου, ὁ πατὴρ τοῦ Προδρόμου. Οὗτος ἐσκέφθη, ὅτι δὲν εἶναι πρέπον νὰ κάθηται ἡ Παρθένος μέσα εἰς τὸ Ἱερὸν τόσον καιρὸν καὶ εἰς αὐτὴν τὴν ἡλικίαν. Τοῦτο δέ, διότι ὁ μιαρὸς διάβολος, ὅστις εἶχεν ἀκούσει τὸν λόγον τοῦ Προφήτου Ἡσαΐου, εἰπόντος· «Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱὸν καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός» (Ματθ. α’ 23, Ἡσ. ζ’ 14), ἐφρόντιζεν ἐπιμελῶς νὰ μολύνῃ ὅλας τὰς παρθένους οὕτως ὥστε νὰ μὴ μένῃ καμμία, ἡ ὁποία θὰ ἦτο ἀξία νὰ γίνῃ Μήτηρ τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεὸς λοιπόν, διὰ νὰ ἀποκρούσῃ, μάλιστα δὲ διὰ νὰ ἀφανίσῃ τελείως τὰς τέχνας τοῦ δαίμονος, ἔνευσεν εἰς τὸν νοῦν τοῦ Ζαχαρίου νὰ μνηστεύσῃ μὲ ἄνδρα τὴν Παρθένον Μαρίαν, διὰ νὰ ἀδιαφορήσῃ ὁ διάβολος, ὡς πρὸς αὐτήν. Ἐπαναλαμβάνομεν δέ, ὅτι τρεῖς χρόνους ἔκαμεν εἰς τὸν πατρικόν της οἶκον καὶ δώδεκα εἰς τὸν Ναόν, δεκαπέντε τόσων λοιπὸν ἐτῶν ἦτο ἡ Παναγία ὅτε εὐηγγελίσθη. Ἰδοὺ τὸ τέταρτον ζήτημα.

Τὸ δὲ πέμπτον εἶναι, διατί δὲν εὐηγγέλισεν ἄλλην ὁ Ἀρχάγγελος, ἀλλὰ τὴν Παναγίαν Μαρίαν; Εἰς τοῦτο ἀπαντῶμεν. Σκοπὸς τοῦ Θεοῦ ἦτο νὰ σαρκωθῇ διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων. Διότι ὅπως ἐὰν ἰσχυρός τις βασιλεύς, ἔχων δοῦλον ἠγαπημένον πολύ, ἐχθρὸς δέ τις αὐτοῦ ἐξαπατήσῃ καὶ ἁρπάσῃ τὸν δοῦλον ὄχι διὰ καλόν του, ἀλλὰ διὰ νὰ τὸν τιμωρῇ καὶ νὰ τὸν βασανίζῃ, αὐτὸς συναθροίζει τὸ στράτευμά του ὅλον καὶ ἐπιτίθεται κατὰ τοῦ ἐχθροῦ του καὶ ἐκεῖνον μὲν κατανικᾷ τὸν δὲ δοῦλον ἐλευθερώνει, οὕτως ἐποίησε καὶ ὁ Μέγας Βασιλεὺς τῆς εἰρήνης, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ηὐδόκησε νὰ ἔλθῃ εἰς τὸν πόλεμον κατὰ τοῦ δαίμονος, ἵνα ἐλευθερώσῃ τὸν ἠγαπημένον του δοῦλον, τὸν Ἀδάμ. Ἦλθε δὲ ὄχι ὡς εἶναι εἰς τοὺς οὐρανοὺς δεδοξασμένος καὶ ὑμνούμενος παρὰ τῶν Ἀγγέλων, ἀλλὰ ταπεινὸς καὶ πένης, ὑπομονητικός, πρᾷος, ἥμερος, ὑπήκοος μέχρι θανάτου, «θανάτου δὲ Σταυροῦ» (Φιλ. β’ 8), ὡς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος ὁ Ἀπόστολος. Ποῖος ἁλιεὺς ρίπτει εἰς τὴν θάλασσαν γυμνὸν τὸ ἄγκιστρον ἢ ποῖος ὑπάγει εἰς πόλεμον χωρὶς ὅπλα; Οὕτω καὶ ὁ Χριστός, ἐπειδὴ τὸν πεπονηρευμένον διάβολον ἔμελλε νὰ δελεάσῃ, περιέβαλεν εἰς τὴν Θεότητα τὴν σάρκα· καὶ ἐπειδὴ πάλιν εἰς πόλεμον ἦλθε κατὰ τοῦ ἐχθροῦ, διὰ τοῦτο εἶχε καὶ τὴν θεότητα καὶ ἦτο Θεὸς τέλειος καὶ ἄνθρωπος τέλειος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Αὐτὴ ἡ ἀναφορὰ γίνεται σαφὴς διὰ τῆς ἀναγνώσεως τῶν δύο προηγουμένων παραγράφων ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγελίου· «Μετὰ δὲ ταύτας τὰς ἡμέρας συνέλαβεν Ἐλισάβετ ἡ γυνὴ αὐτοῦ [τοῦ Ζαχαρία], καὶ περιέκρυβεν ἑαυτὴν μῆνας πέντε, λέγουσα· Ὅτι οὕτω μοι πεποίηκεν ὁ Κύριος ἐν ἡμέραις, αἷς ἐπεῖδεν ἀφελεῖν τὸ ὄνειδός μου ἐν ἀνθρώποις. Ἐν δὲ τῷ μηνὶ, τῷ ἕκτῳ…» (Λουκ. αʹ 24-45).

[2] Περὶ τοῦ ἡγεμόνος τούτου τῆς Συρίας Κυρηνίου, τῆς ἐποχῆς, καθ’ ἣν οὗτος ἡγεμόνευσε καὶ γενικώτερον περὶ τῆς χρονολογίας τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ συνεπῶς καὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου βλέπε εἰς τῆν κεʹ (25ην) Δεκεμβρίου ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» καὶ εἰς τὰς ἐκεῖ ὑποσημειώσεις.