Λόγος Α’. Ἱστορικός ἅμα καὶ διηγηματικὸς εἰς τὸν Θεῖον Εὐαγγελισμὸν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, συλλεχθεὶς ἐκ διαφόρων ἀντιγράφων καὶ μεταφρασθεὶς παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Δαμασκηνοῦ Ὑποδιακόνου τοῦ Στουδίτου.

Τοιοῦτον λοιπὸν μυστήριον μέλλων νὰ ἐνεργήσῃ ὁ Χριστός, ἡτοίμασεν τὸ καθαρὸν δοχεῖον καὶ ἄξιον πρὸς τὴν θείαν Αὐτοῦ σάρκωσιν, τὴν Θεοτόκον καὶ Παρθένο Μαρίαν. Προφητεύει δὲ περὶ Αὐτῆς ὁ Πατριάρχης Ἰακώβ, λέγων ὅτι ἀπὸ τὸ γένος τοῦ Ἰούδα θὰ κατάγεται καὶ ἡ Παρθένος δὲ Μαρία, ἀπὸ τὸ γένος, τοῦ Ἰούδα κατῄγετο. Ὁ Προφήτης Ἡσαΐας ἀπὸ τοῦ Ἰεσσαὶ τὸ γένος τὴν καλεῖ· καὶ αὐτοῦ εὑρέθη πλήρωμα τῆς προφητείας. Παρθένον τὴν ὀνομάζει καὶ ἦτο. Ὁ Δαυῒδ θυγατέρα του τὴν καλεῖ καὶ ἦτο ἀληθῶς θυγάτηρ του· ὄχι φυσικὴ καὶ μονοπρόσωπος, ἀλλ’ ἀπὸ τῆς γενεᾶς του. Ὅσα λοιπὸν ἐπροφήτευσαν οἱ Προφῆται διὰ τὴν Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, ὅλα εἰς τὴν Παναγίαν ἐπληρώθησαν. Δὲν ἦτο Παρθένος, καθὼς ἐπροφήτευσεν ὁ Ἡσαΐας; Δὲν ἦτο κλῖμαξ νοητή, ὡς τὴν εἶδε ὁ Ἰακώβ; Δέν ἦτο ράβδος ὡς τοῦ Ἀαρών; Δὲν ἦτο στάμνος, πλάξ, θυμιατήριον, λυχνία, κιβωτός, τράπεζα, θρόνος καὶ ὅσα προεῖδεν ὁ Προφήτης Μωϋσῆς; Ναί, ἀληθῶς! Καὶ ὄχι μόνον τόσα, ἀλλὰ καὶ περισσότερα. Ὁ Γεδεὼν πόκον τὴν ὀνομάζει· ὁ Δανιήλ, ὄρος ἀλατόμητον· ὁ Ἀββακούμ, ὄρος κατάσκιον· ὁ Ἰεζεκιήλ, πύλην. Ὁ Δαυΐδ, βασίλισσαν· καί, σχεδὸν εἰπεῖν, ὅσα εἶπον πάντες οἱ Προφῆται, εἰς Αὐτὴν ἁρμόζουσιν. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἐκ τοῦ βασιλικοῦ γένους τοῦ Δαυῒδ κατήγετο καὶ ἡ Παρθένος καὶ εὐχῆς τέκνον ἦτο καὶ ἀνατεθραμμένη εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, διὰ τοῦτο ἐξελέγη, διὰ τοῦτο ἠγαπήθη ἀπὸ ὅλας τὰς γυναῖκας. Ποία ὡσὰν αὐτὴν ἐπαρθένευσε; Ποία ἐφύλαττε τὸν ἑαυτόν της εἰς τοιοῦτον καιρόν, ὅταν ἡ ἁμαρτία ἐπολιτεύετο; Ὅταν ἡ ὑπανδρεία καὶ ἡ σπορὰ τοῦ γένους ἐπηνεῖτο, ἡ δὲ στείρωσις καὶ ἀτεκνία κατηγορεῖτο καὶ ὠνειδίζετο; Μόνη ἡ εὐλογημένη Θεοτόκος καὶ Παρθένος Μαρία.

Ἀλλ’ ἐπειδὴ ἐλύσαμεν πλέον τὰ ζητήματα, ἂς συμπληρώσωμεν καὶ τὸ ὑπόλοιπον. Διὰ ταύτην τὴν ἁγίαν Ἑορτὴν ὁ θεοπάτωρ Δαυῒδ προεφήτευσε, λέγων· «Εὐαγγελίζεσθε ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ» (Ψαλμ. ϟε’ 2) καὶ πάλιν ἀλλαχοῦ· «Γλῶσσαν, ἣν οὐκ ἔγνω ἤκουσεν» (Ψαλμ. π’ 6). Ποῖος; ἡ Παναγία, ὅταν ἤκουσε τοῦ Ἀγγέλου τοὺς λόγους. Διὰ ταύτην ὁ αὐτὸς Προφητάναξ Δαυῒδ προεῖπε πάλιν· «Ἄκουσον, θύγατερ, καὶ ἴδε» (Ψαλμ. μδ’ 11). Τί νὰ ἀκούσῃ; Τοὺς λόγους καὶ τὰ μηνύματα τοῦ Γαβριήλ. Ταύτην οἱ Προφῆται προεκήρυξαν, οἱ θεόσοφοι καὶ πνευματοκίνητοι. Αὐτὴν οἱ Προπάτορες ἐπεθύμησαν νὰ ἴδουν, οἱ Δίκαιοι νὰ καταλάβωσι καὶ οἱ Πατριάρχαι νὰ θεωρήσωσι. Ταύτην οἱ Ἄγγελοι θαυμάζουσιν, οἱ ἄνθρωποι πανηγυρίζουσιν, αἱ ψυχαὶ τῶν Δικαίων ἑορτάζουσι. Ταύτην ἐπεθύμησε νὰ ἴδῃ ὁ Ἀβραὰμ καὶ δὲν κατηξιώθη.


Ὑποσημειώσεις

[1] Αὐτὴ ἡ ἀναφορὰ γίνεται σαφὴς διὰ τῆς ἀναγνώσεως τῶν δύο προηγουμένων παραγράφων ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγελίου· «Μετὰ δὲ ταύτας τὰς ἡμέρας συνέλαβεν Ἐλισάβετ ἡ γυνὴ αὐτοῦ [τοῦ Ζαχαρία], καὶ περιέκρυβεν ἑαυτὴν μῆνας πέντε, λέγουσα· Ὅτι οὕτω μοι πεποίηκεν ὁ Κύριος ἐν ἡμέραις, αἷς ἐπεῖδεν ἀφελεῖν τὸ ὄνειδός μου ἐν ἀνθρώποις. Ἐν δὲ τῷ μηνὶ, τῷ ἕκτῳ…» (Λουκ. αʹ 24-45).

[2] Περὶ τοῦ ἡγεμόνος τούτου τῆς Συρίας Κυρηνίου, τῆς ἐποχῆς, καθ’ ἣν οὗτος ἡγεμόνευσε καὶ γενικώτερον περὶ τῆς χρονολογίας τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ συνεπῶς καὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου βλέπε εἰς τῆν κεʹ (25ην) Δεκεμβρίου ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» καὶ εἰς τὰς ἐκεῖ ὑποσημειώσεις.