ΙΩΑΝΝΗΣ ὁ Ρῶσος ὁ Ὅσιος καὶ Θεοφόρος Πατὴρ ἡμῶν καὶ νέος Ὁμολογητής, ὁ φιλόστοργος καὶ ἀναίμακτος τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς, συγκαλεῖ σήμερον ἡμᾶς, ὦ χριστεπώνυμον πλήρωμα, εἰς τὸν πανίερον αὐτοῦ Ναόν, πρὸς ἑορτασμὸν τῆς ἱερᾶς καὶ χαριτωνύμου αὐτοῦ μνήμης. Διότι διὰ τῆς ἄκρας αὐτοῦ καρτερίας καὶ τῆς ἀδιστάκτου καὶ εὐσεβοῦς αὐτοῦ πίστεως, ὄχι μόνον μέγας Ὁμολογητὴς ἀνεδείχθη, ἀλλὰ καὶ θαυματουργὸς μέγιστος, καταπλήξας ἅπαντας διὰ τῶν ὑπερφυῶν θαυμάτων του καὶ τῆς ὑψοποιοῦ ταπεινώσεως αὐτοῦ καὶ μετὰ τῶν Ἁγίων Ἁγγέλων πέριξ τοῦ θρόνου τῆς Μεγαλωσύνης παριστάμενος καὶ ἀοράτως ἐν μέσῳ ἡμῶν εὑρισκόμενος, πλουσιοπαρόχως παρέχει τὰς δωρεὰς εἰς ἡμᾶς τοὺς τιμῶντας τὴν ἱερὰν μνήμην αὐτοῦ.
Ἕνεκα τούτου εἱς τὸν παρ’ ἡμῶν ἑορταζόμενον Ἅγιον Ἰωάννην μεγάλη τιμὴ ὀφείλεται καὶ βαθεῖα εὐλάβεια. Διότι ὑπὸ τὸν ζυγὸν ἀπηνοῦς δεσπότου εὑρισκόμενος καὶ πολλὰς παρ’ αὐτοῦ προπηλακίσεις καὶ ὕβρεις ὑπομένων καὶ καθ’ ἑκάστην παρ’ αὐτοῦ ἐκβιαζόμενος, ἵνα ἀρνηθῇ τὴν Πίστιν αὐτοῦ, ὄχι μόνον ἀήττητος καὶ ἀμετάτρεπτος ἔμεινεν, ἀλλ’ ἂν καὶ ἐντὸς τοιούτων δεινῶν βασάνων καὶ κινδύνων εὑρισκόμενος, κατώρθωσε νὰ φθάσῃ εἰς τὴν τῆς ἀρετῆς τελειότητα. Τούτου λοιπὸν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσου τὸν βίον καὶ τὰ ἔνθεα κατορθώματα διηγούμεθα σήμερον, ὦ φιλόχριστοι ἀκροαταί, πρὸς τὴν ὑμετέραν ἀγάπην.
Ὁ χαριτώνυμος Ἰωάννης κατῄγετο ἔκ τινος χωρίου τῆς Μικρᾶς Ρωσίας, γονεῖς ἔχων εὐσεβεῖς καὶ Ὀρθοδόξους, οἵτινες κατὰ τὸ Ἅγιον Βάπτισμα ὠνόμασαν αὐτὸν Ἰωάννην. Ἀνατραφεὶς δὲ παρ’ αὐτῶν ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας εἰς τὴν εὐσέβειαν καὶ διδαχθεὶς ἐπιμελῶς τὰ περὶ τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν Πίστεως, ἐσπούδαζε καθ’ ἑκάστην νὰ βελτιώσῃ τὸν βίον αὐτοῦ, ἀπέχων ἀπὸ τὰς κακὰς συναναστροφὰς καὶ συνομιλίας τῶν συνομηλίκων αὐτοῦ. Ἀγαπῶν δὲ καθ’ ὑπερβολὴν τὸν Δημιουργὸν τοῦ παντὸς Θεόν, ἐφρόντιζεν ἵνα φυλάττῃ ἀκριβῶς πάσας τὰς ἐντολὰς Αὐτοῦ. Ὡς δὲ ἔφθασεν εἰς ἡλικίαν, κατετάγη εἰς στρατιωτικὴν ὑπηρεσίαν καὶ ἔμεινεν ἐν αὐτῇ ἕως ὅτου ἐξερράγη ὁ μέγας Ρωσοτουρκικὸς πόλεμος, ὁ ἐπὶ τοῦ αὐτοκράτορος πασῶν τῶν Ρωσιῶν Πέτρου Α’ τοῦ Μεγάλου (1672-1725), ὅτε, ἐκστρατεύσας καὶ ὁ γενναῖος οὗτος νεανίας Ἰωάννης μετὰ τῶν ἄλλων συστρατιωτῶν αὐτοῦ καὶ νικηθέντες, ᾐχμαλωτίσθησαν παρὰ Τατάρων [1], οἵτινες καὶ τὸν ἐπώλησαν εἴς τινα Ὀθωμανόν, ἵππαρχον, ὅστις καὶ ἔφερεν αὐτὸν εἱς τὴν πατρίδα του εἰς τὴν Μικρὰν Ἀσίαν, εἰς κωμόπολιν καλουμένην Προκόπιον, ἀπέχουσαν τῆς Καισαρείας δώδεκα περίπου ὥρας.