Ταῦτα γιγνώσκων καὶ ὁ μακάριος Πανάρετος, ἂν καὶ ἔζη καὶ ἀνεστρέφετο ἐν τῷ κόσμῳ, ηὐχαριστεῖτο νὰ ἐκτελῇ ὄχι μόνον τὰ καθήκοντα τῶν κοσμικῶν, ἤτοι νὰ τηρῇ τὰς θείας ἐντολάς, νὰ ἀποστρέφεται τὰ κακὰ καὶ νὰ ἐργάζεται τὰ ἀγαθά, ἀλλ’ ὡς Κληρικὸς καὶ μάλιστα Ἱεράρχης καὶ Ποιμὴν τοῦ Χριστεπωνύμου λαοῦ ἠγωνίζετο εἱς τὰ μεγάλα ἔργα τῆς ἀρετῆς, ὡς εὑρισκόμενος ὄχι ἐν μέσῳ τῆς πόλεως, ἀλλ’ ὡς ἐν μέσῳ τῆς βαθυτάτης ἐρήμου, οὕτως ἠγωνίζετο ὁ τρισόλβιος.
Τούτου τοῦ τρισμάκαρος τὸν βίον καὶ τὰ ἔνθεα κατορθώματα ἐπιθυμῶ νὰ διηγηθῶ σήμερον πρὸς ὑμᾶς, εὐλαβέστατοι Χριστιανοί. Καὶ πρῶτον μὲν ὅτι εἰς τοὺς ἐσχάτους τούτους καιροὺς ἐβλάστησεν εἰς τὴν Ὀρθόδοξον ἡμῶν Ἐκκλησίαν ὁ τοιοῦτος ἅγιος βλαστός, ἐν καιρῷ δηλαδὴ ξηρασίας καὶ ἀνομβρίας· καὶ ἡγίασεν ὄχι δι’ ἀθλητικοῦ τέλους, ὡς πλεῖστοι Ἀθληταί, οἵτινες ἐπλούτισαν τὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν καὶ εἰς τοὺς ἐσχάτους τούτους χρόνους, ἕνεκα τῆς τῶν ἀθέων Ἀγαρηνῶν καταδυναστείας, διότι ἔμενον σταθεροὶ εἰς τὴν Ὀρθόδοξον αὐτῶν Πίστιν, ἀλλὰ δι’ ἀσκητικῶν ἀγώνων, οἵτινες εἰς τὴν παροῦσαν γενεὰν εἶναι πολὺ σπάνιοι. Ἐξ ἄλλου δέ, διότι ἂν καὶ ὑπάρχει μεταξὺ τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν, ὀλίγους ἔχει τοὺς τιμῶντας αὐτὸν ὡς Ἅγιον! Ἐπειδὴ καὶ τὸ βιβλίον, εἰς τὸ ὁποῖον ὁ τούτου Βίος ἐμπεριέχεται, δὲν εὑρίσκεται εὐκόλως [1]. Ὄχι δὲ μόνον διὰ ταῦτα, ἀλλὰ διότι ἀγνοοῦντες οἱ πολλοί, ὅτι ὑπάρχει Ἅγιος μὲ τοιοῦτον ὄνομα, ἀδιαφοροῦσιν, νομίζοντες, ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Παναρέτου δὲν εἶναι κύριον ὄνομα, ἀλλὰ τρόπον τινὰ προσηγορικόν, τὸ ὁποῖον χρησιμοποιοῦν οἱ Μοναχοί, διότι ἔχει σημασίαν καλήν, ὡς καὶ ἄλλα παρόμοια. Οὕτω λοιπὸν προλογίσας τὸν Βίον αὐτοῦ, ἄρχομαι τῆς διηγήσεως.
Ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν Πανάρετος ἐκ τῶν ἔργων του εἶχε καὶ τὸ ὄνομα καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος τὰ ἔργα· διότι, ὡς ἀσκήσας πᾶσαν ἀρετήν πρεπόντως καὶ παρὰ Θεοῦ ἐδοξάσθη. Κατὰ τίνα δὲ τρόπον ἐπολιτεύθη μέχρι τῆς ἀνόδου αὐτοῦ εἰς τὸ ἐπισκοπικὸν ἀξίωμα καμμίαν μαρτυρίαν δὲν ἔχομεν, ἐπειδὴ τόσον ἔκρυπτε τὴν ἀρετὴν ὁ μακάριος, ὥστε, ἂν καὶ ἠγωνίζετο ὑπὲρ τὴν φύσιν τοῦ ἀνθρώπου, οὐδεὶς ἐγνώριζεν αὐτόν, καθὼς ὁ λόγος θέλει δείξει κατόπιν. Ὅθεν ἐκ τούτου συμπεραίνομεν τὰ τοῦ πρώτου βίου αὐτοῦ ἀποσιωπώμενα.