ΑΠΟ τρία πράγματα λέγουσιν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ὅτι κάμνει ὁ ἄνθρωπος τὸ ἀγαθόν· ἢ ἀπὸ φύσεως, ἢ ἀπὸ θείας δυνάμεως, ἢ ἀπὸ ἀγαθῆς προαιρέσεως. Ἀπὸ φύσεως μέν, ὡς ὅταν ἰδῇ τις ἄνθρωπος ἄλλον στενοχωρούμενον εἰς μεγάλην ἀνάγκην, λυπούμενος δὲ τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον, τὸν βοηθήσῃ εἰς τὴν ἀνάγκην του, ἢ μὲ ἐλεημοσύνην ἢ μὲ ἄλλην βοήθειαν, τότε ὁ τοιοῦτος λέγεται, ὅτι ἐκ φύσεως ἀναγκαζόμενος ἔκαμε τὸ καλόν, ἐπειδὴ ἐλυπήθη τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν. Ὅταν δὲ πάλιν παρακινηθῇ, ὁ ἄνθρωπος εἰς τὸ νὰ κάμῃ τὸ καλὸν καὶ εὕρῃ τὴν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ συνεργοῦσαν εἰς τοῦτο, ὁ τοιοῦτος λέγεται, ὅτι ἀπὸ θείας δυνάμεως ἔκαμε τὸ καλόν, διότι χωρὶς τὴν συνεργείαν τοῦ Θεοῦ κανένα ἀγαθὸν δὲν δύναται κανεὶς νὰ τελειώσῃ, ὡς τὸ λέγει καὶ μόνος του ὁ Κύριος εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, ἐν κεφ. ιε’ «Χωρὶς ἐμοῖ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν». Ἀπὸ δὲ τῆς ἀγαθῆς προαιρέσεως ποιεῖ ὁ ἄνθρωπος τὸ ἀγαθόν, ὅταν διαλέξῃ, τὸ καλὸν απὸ τὸ κακὸν καὶ τὴν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς του παρὰ τὴν ἀπώλεια, προαιρεθῇ δὲ νὰ ἐκτελῇ τὰς ἐντολὰς τοῦ Χριστοῦ.

Ὅπως δὲ ἀπὸ τὰ τρία αὐτὰ παρακινούμενος ὁ ἄνθρωπος κάμνει τὸ ἀγαθόν, ἔτσι ἀπὸ ἄλλα τρία τινὰ παρακινεῖται καὶ κάμνει τὸ κακόν, ἢ ἀπὸ τὰ πάθη ἢ ἀπὸ τοὺς δαίμονας ἢ ἀπὸ τὴν κακὴν προαίρεσιν. Ἀπὸ τὰ πάθη μέν, ὡς ὅταν ἐπιθυμεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ πίῃ πολύ, ἢ νὰ πολυφάγῃ, ἢ νὰ πληρώσῃ τὴν ἐπιθυμίαν τῆς σαρκός, νὰ ἀντιλυπήσῃ τὸν ἐχθρόν του, ἐπειδὴ τὰ τοιαῦτα κακὰ πάθη τῆς σαρκὸς λέγονται. Ἀπὸ τοὺς δαίμονας δέ, ὡς ὅταν ὁ ἄνθρωπος δώσῃ χώραν τῷ δαίμονι εἰς τὴν ψυχήν του, ἐκεῖνος δὲ τὸν παρακινεῖ εἰς τὸ κακόν, καθὼς τὸ ἔπαθεν ὁ Ἰούδας ὁ προδότης. Ἀπὸ δὲ τὴν κακὴν προαίρεσιν, ὡς ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἠξεύρῃ μὲν ποῖον εἶναι τὸ καλὸν καὶ τὸ κακόν, ἔπειτα ὅμως δὲν ἐκλέγει νὰ κάμῃ τὸ καλόν, ἀλλὰ προαιρεῖται νὰ ἐργάζεται τὸ κακόν. Ἂς μὴ εἴπῃ δέ τις, ὅτι ἐπειδὴ τὰ πάθη εἶναι ἐκ φύσεως, διὰ τοῦτο δὲν πρέπει νὰ κολάζεται ὁ ἄνθρωπος, ὁ ποιήσας ταῦτα. Διότι ἐγνωρίσατε, πῶς τὰ πάθη τῆς σαρκὸς ἄλλα μὲν εἶναι φυσικὰ καὶ ἀναγκαῖα, δίχως δὲ αὐτὰ δὲν δύναται νὰ ζῇ ὁ ἄνθρωπος, ὡς ἡ τροφή, τὸ ποτόν, ὁ ὕπνος ὁ μέτριος· ἄλλα δὲ εἶναι φυσικὰ μέν, οὐχὶ ἀναγκαῖα δέ, ὡς καὶ ἡ κατὰ νόμον μῖξις μετὰ τῆς γυναικός.