Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ.

Σελίδα 8 από 10

μία λήθη καὶ ἄνοια καὶ δὲν ἐνεθυμεῖτο τὴν αἰτίαν, ἀλλὰ ἠρώτα τοὺς δημίους, διατὶ ἤθελον νὰ τὸν θανατώσουν· οἵτινες ἀπεκρίθησαν πρὸς αὐτόν, διότι κατεφρόνησε τὰ βασιλικὰ προστάγματα καὶ δὲν ἤθελε νὰ προσκυνήσῃ τὰ εἴδωλα.

Τότε, ὤ τῶν ἐμῶν κακῶν, ὤ τῆς μεγίστης συμφορᾶς! ὤ τοῦ χαλεποῦ τῆς μνησικακίας πτώματος! ἀρνεῖται τὸν Δεσπότην Χριστὸν ὁ ἄχρηστος. Ἐγκαλιμπάνει τὸν συμπαθῆ καὶ φιλάνθρωπον, ὁ μισάνθρωπος. Καταπατεῖ ἐνώπιον πάντων τὴν εὐσέβειαν καὶ γίνεται, φεῦ! ὁ πρῴην μύστης τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ τῶν Ἀγγέλων ἐφάμιλλος, εἰδώλων λάτρης καὶ τῶν δαιμόνων αἰχμάλωτος [2], διότι «ὁδοὶ μνησικάκων» κατὰ τὸν σοφὸν Σολομῶντα, φέρουσι τὸν ἄνθρωπον «εἰς θάνατον» (Παροιμ. Σολ. ιβ’ 28). Τοῦτο ἐλύπησε τὸν Νικηφόρον περισσότερον, διότι πρότερον ἔβλεπε τὸν φίλον μίαν ἐντολὴν τοῦ Χριστοῦ παραβαίνοντα, καὶ ἤδη αὐτὸν τὸν Νομοδότην ἠθέτησε καὶ ἔπεσε τελείως εἰς τὴν ἀσέβειαν. Ὅθεν ἐφλέγετο τὰ σπλάγχνα κατακαιόμενος καὶ παρεκάλει θερμότερον τὸν Σαπρίκιον· καὶ δεικνύων ἀκόμη πρὸς αὐτὸν τὸ τῆς ἱερωσύνης αἰδέσιμον ἔλεγεν· «Ἀδελφὲ φίλτατε καὶ Πάτερ σεβασμιώτατε, μὴ θελήσῃς νὰ προδώσῃς τὸν Ποιητὴν καὶ Σωτῆρα σου. Μὴ ἀπαρνηθῇς τὴν ὁμολογίαν, τὴν ὁποίαν ὑπεσχέθης νὰ φυλάξῃς ἐνώπιον Θεοῦ καὶ Ἀγγέλων. Εὐλαβήθητι τοὺς ἄθλους τοὺς ὁποίους ἔλαβες διὰ τὸν Χριστόν. Λυπήσου τοὺς κόπους σου καὶ τὰς φοβερὰς ἐκείνας περιστροφὰς τοῦ κοχλίου καὶ τὴν δεινὴν τοῦ σώματος κάκωσιν, ὅπου ἐβασανίσθης τόσον καιρὸν διὰ τὴν εὐσέβειαν καὶ μὴ θελήσῃς νὰ τὴν προδώσῃς τόσον ἄγνωστα, νὰ ζημιωθῇς εἰς μίαν στιγμὴν τόσους ἀγῶνας καὶ ἔπαθλα. Τίμησον τὸ μέγα τῆς ἱερωσύνης ἀξίωμα καὶ μὴ τὸ καταφρονήσῃς, παρακαλῶ σε, φίλε μου. Μετ’ ἐμοῦ δὲ καὶ τάξεις Ἀγγέλων καὶ Μαρτύρων χορεῖαι σὲ παρακαλοῦν, νὰ μὴ διαψεύσῃς τὴν ὁμολογίαν τῆς πίστεως, τώρα ὅτε εἶναι τὰ βραβεῖα εἰς χεῖρας σου καὶ εἰς τὴν κεφαλήν σου οἱ τῆς ἀθλήσεως στέφανοι».

Ταῦτα πρὸς τὸν φίλον ἐδέετο μετὰ τρόμου, φοβούμενος μήπως, μαζὶ μὲ ἐκεῖνον ζημιωθῆ καὶ τὴν ἰδικήν του ψυχὴν ἀτελεύτητα. Ἀλλ’ ἐπειδὴ δὲν ἠπάλυνεν ἡ φαραωνῖτις ἐκείνη καρδία, ἀλλ’ ἐπροτίμησε τὴν μνησικακίαν ὑπὲρ τὴν εὐσέβειαν, μὴ ἔχων τι ἄλλο νὰ πράξῃ ὁ ζηλωτὴς τῆς πίστεως καὶ τῆς νίκης ἀξίως ἐπώνυμος, ἀντεισάγει τὸν ἑαυτόν του εἰς τὸ Μαρτύριον καὶ κλίνων τὸν αὐχένα ἐζήτει τὸ ξίφος, παρακαλῶν τοὺς δημίους νὰ ἀποκεφαλίσουν αὐτὸν ἀντὶ τοῦ Σαπρικίου·

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀντιόχεια· τὸ ὄνομα τοῦτο ἔφερον κατὰ τὴν ἀρχαιότητα 28 πόλεις, ὧν αἱ πλεῖσται ἐν τῇ Ἀσίᾳ. Αἱ περισσότεραι τούτων ἐκτίσθησαν ἢ μετωνομάσθησαν ὑπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τοῦ κράτους τῶν Σελευκιδῶν (βασιλείου τῆς Συρίας) Σελεύκου Α’ Νικάτορος στρατηγοῦ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ ἐκ τῶν ἐπιφανεστέρων διαδόχων αὐτοῦ, πρὸς τιμὴν καὶ μνήμην τοῦ πατρός του Ἀντιόχου. Ἐπίσης ἀρκεταὶ ἐκτίσθησαν ἢ μετωνομάσθησαν ὑπὸ τοῦ υἱοῦ τοῦ Σελεύκου Ἀντιόχου Α’ τοῦ Σωτῆρος (324 -261 π.Χ.). Ἐξ ὅλων τούτων περιφανεστέρα ὑπῆρξεν ἡ ἐνταῦθα ἀναφερομένη, ἥτις πρὸς διάκρισιν ἀπὸ τῶν ἄλλων ἐκαλεῖτο ἡ ἐπὶ Δάφνῃ (ἢ ἐπὶ Ὀρόντου). Ἡ Δάφνη ἦτο προάστιον τῆς Ἀντιοχείας περιώνυμον, εἰς τὸ ὁποῖον διέμενον οἱ Σελευκίδαι, ὁ δὲ Ὀρόντης ὁ μεγαλύτερος ποταμὸς τῆς Συρίας, καλούμενος σήμερον ὑπὸ τῶν ἐντοπίων Νάχρ-Ἔλ-Ἄζι. Ἡ Ἀντιόχεια ἔκειτο ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Ὀρόντου, εἰς ἀπόστασιν 35 χ.λ.μ. ἀπὸ τῆς Μεσογείου θαλάσσης καὶ 40 χ.λ.μ. νοτίως τῆς Ἀλεξανδρέττας.

Ἡ πόλις τῆς Ἀντιοχείας διεδραμάτισε σπουδαιότατον ἱστορικὸν ρόλον ἀπὸ τῆς κτίσεως αὐτῆς μέχρι τῆς καταλήψεώς της ὑπὸ τῶν Ἀράβων, ὡς δὲ γράφεται καὶ ἀνωτέρω εἶναι ἡ πρώτη δεχθεῖσα τὸν Χριστιανισμὸν πόλις. Πλὴν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ ἐγεννήθησαν ἐν αὐτῇ καὶ ἄλλοι μεγάλοι τῆς Ἐκκλησίας Πατέρες ὧν διαπρεπέστερος ὁ μέγας φωστὴρ θεῖος Χρυσόστομος. Ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας Ἀντιοχείας καὶ πρῶτος αὐτῆς Ἐπίσκοπος ἐχρημάτισεν ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. Εἰς Πατριαρχεῖον ἡ Ἐκκλησία Ἀντιοχείας ἀνεκηρύχθη ἐν ἔτει 526. Κατὰ τὸ ἔτος 638 ἡ Ἀντιόχεια κατελήφθη ὑπὸ τῶν Ἀράβων, ἀνεκτήθη δὲ ὑπὸ τοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ τὸν Ὀκτώβριον τοῦ 969. Τὸ ἔτος 1268 περιῆλθεν εἰς τοὺς Τούρκους. Κατὰ τὸν ΙϚ’ αἰῶνα ἡ ἕδρα τοῦ Ὀρθοδόξου Πατριαρχείου Ἀντιοχείας μετεφέρθη εἰς Δαμασκὸν τῆς Συρίας ὅπου καὶ παραμένει μέχρι σήμερον. Τελευταῖος Ἑλληνορθόδοξος Πατριάρχης Ἀντιοχείας ὑπῆρξεν ὁ Σπυρίδων, ἐκβληθεὶς ἐν ἔτει 1898· ἔκτοτε πατριαρχεύουν Σύροι Ὀρθόδοξοι ἀραβόφωνες. Σήμερον ἡ Αντιόχεια εἶναι μικρὰ πόλις ἀνήκουσα εἰς τὴν Τουρκίαν καὶ καλουμένη ὑπὸ τούτων Ἀντακιέ.

[2] Ἁρμόζει ἐνταῦθα νὰ εἴπωμεν τοὺς τοῦ θείου Χρυσορρήμονος λόγους· «Ἀγάπης οὐδέν, οὔτε μεῖζον, οὔτε ἴσον ἐστιν, οὐδὲ αὐτὸ τὸ Μαρτύριον, ὃ πάντων ἐστὶ κεφάλαιον τῶν ἀγαθῶν, καὶ πῶς; Ἄκουσον. Ἀγάπη μὲν καὶ χωρὶς Μαρτυρίου ποιεῖ μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ, Μαρτύριον δὲ χωρὶς ἀγάπης οὐκ ἂν ἰσχύσειε τοῦτο ἐργάσασθαι» (Λόγ. εἰς τὸν Μεγαλομάρτυρα Ρωμανόν). Καὶ πάλιν ἑρμηνεύων ὁ αὐτὸς θεῖος Πατὴρ τὸ τοῦ οὐρανοβάμονος Παύλου· «Ἐπὶ πᾶσι δὲ τούτοις τὴν ἀγάπην, ἥτις ἐστὶ σύνδεσμος τῆς τελειότητος» (Κολασ. γ’ 14) λέγει· Ὃ δὲ θέλει εἰπεῖν, τοῦτό ἐστιν, ὅτι πάντα ἐκεῖνα αὕτη συσφίγγει· ὅπερ ἂν εἴπῃς ἀγαθόν, ταύτης ἀπούσης, οὐδέν ἐστιν, ἀλλὰ διαρρεῖ, οἷα γὰρ ἐάν τις ἔχῃ κατορθώματα, πάντα φροῦδα, ἀγάπης μὴ οὔσης» (Λόγ. η’ εἰς τὴν πρὸς Κολασσαεῖς). Καὶ πάλιν λέγει ὁ αὐτός, ὅτι οὐδὲ τοὺς ἀπίστους πρέπει νὰ μισῶμεν, ἀλλὰ τὰ πονηρὰ αὐτῶν δόγματα· «Τί οὖν φησιν, ἂν ἐχθροὶ ὦσι καὶ Ἕλληνες, οὐ δεῖ μισεῖν; μισεῖν μέν, οὐκ ἐκείνους δέ, ἀλλὰ τὸ δόγμα, οὐ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὴν πονηρὰν πρᾶξιν, τὴν διεφθαρμένην γνώμην· ὁ μὲν γὰρ ἄνθρωπος ἔργον Θεοῦ, ἡ δὲ πλάνη ἔργον τοῦ διαβόλου· μὴ τοίνυν ἀναμίξῃς τὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ τοῦ διαβόλου» (Λόγ. εἰς τὴν α’ πρὸς Κορινθ.).

Ἁρμόδιον ἐπίσης εἶναι νὰ ἀναφέρωμεν ἐνταῦθα καὶ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον γράφει ὁ Εὐεργετινὸς ἐν τῇ μβ’ ὑποθέσει (ἡμετέρα ἔκδοσις, τόμος Β’, διδ. 5). Ὅτι δηλαδὴ δύο ἀδελφοὶ συνελήφθησαν κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ διωγμοῦ, καὶ βασανισθέντες ἐρρίφθησαν ἐν τῇ φυλακῇ. Ἐπειδὴ δὲ διηγέρθη μεταξὺ αὐτῶν παροξυσμός τις καὶ λογοτριβή, ὁ μέν, μετανοήσας διὰ τοῦτο, παρεκίνει ἀμέσως καὶ τὸν ἀδελφόν του εἰς μετάνοιαν λέγων· «Αὔριον μέλλομεν νὰ τελειωθῶμεν διὰ τοῦ Μαρτυρίου, διὸ ἂς διαλύσωμεν τὴν ἔχθραν καὶ ἂς ἀγαπηθῶμεν», ὁ ἄλλος ὅμως δὲν ἐπείθετο. Τὴν ἐπιοῦσαν λοιπὸν ἐφέρθησαν καὶ οἱ δύο εἰς τὸ κριτήριον καὶ ἐβασανίσθησαν, ἐκεῖνος δὲ ὅς τις δὲν ἠθέλησε νὰ λύσῃ τὴν ἔχθραν, εὐθὺς μὲ τὴν πρώτην δοκιμὴν τῶν βασάνων ἐνικήθη καὶ ἠρνήθη τὸν Χριστόν. Ὅθεν ἠρώτησεν αὐτὸν ὁ ἄρχων· «Διατί χθὲς μετὰ τόσας βασάνους, τὰς ὁποίας ἐδοκίμασας, δὲν ἠρνήθης, νῦν δὲ τόσον ταχέως ἐνικήθης;». Ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Διότι χθὲς μὲν εἶχον ἀγάπην μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου, διὰ τοῦτο καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μὲ ἐνεδυνάμωνε καὶ ὑπέμεινα τὰς βασάνους, νῦν δὲ ἐπειδὴ ἐμνησικάκησα κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου, διὰ τοῦτο ἐγυμνώθην ἀπὸ τὴν σκέπην τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὴν παρηγορίαν καὶ δύναμιν αὐτοῦ».

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ