Τῇ Θ’ (9ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ.

Σελίδα 2 από 10

Ἐκεῖνος δὲ ἀγνώμων ὢν καὶ ἄσπλαγχνος, ἐξελθὼν ἐκ τοῦ παλατίου του εὗρε σύνδουλόν του τινά, ὅστις τοῦ ἐχρεώστει μόνον ἑκατὸν δηνάρια καὶ τὸν ἐστενοχώρησε τόσον, ὥστε ἔβαλεν αὐτὸν εἰς τὴν φυλακὴν καὶ δὲν τὸν ἄφηνεν ἕως ὅτου πληρώσῃ τὸ χρέος του. Ταῦτα ἀκούσας ὁ βασιλεὺς ἐπρόσταξε καὶ ἔφεραν τὸν δοῦλον καὶ τοῦ λέγει· «Δοῦλε πονηρέ, ἐγὼ σοῦ ἐχάρισα τόσον χρέος καὶ σὺ δὲν εὐσπλαγχνίσθης τὸν σύνδουλόν σου, ἀχάριστε, καθὼς καὶ ἐγὼ σὲ ἠλέησα;». Καὶ οὕτως ὀργισθείς, τὸν παρέδωσεν εἰς τοὺς βασανιστάς, ἕως οὗ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸ χρέος του.

Αὐτὴν τὴν θαυμασίαν καὶ ἀληθεστάτην παραβολὴν μᾶς εἶπεν ὁ Δεσπότης Χριστός, διὰ νὰ φοβηθῶμεν καὶ νὰ συγχωρῶμεν ὅσους μᾶς πταίσουν ἐξ ὅλης τῆς καρδίας μας, διὰ νὰ μὴ πάθωμεν τὰ ὅμοια, ὡς ἐκεῖνος ὁ ἄδικος καὶ ἄσπλαγχνος δικαίως ἔπαθε, καθὼς ὁ Δεσπότης μόνος ἐξήγησε τὴν παραβολήν, λέγων· «οὕτω καὶ ὁ Πατήρ μου ὁ οὐράνιος θέλει κάμει εἰς σᾶς τὸ ὅμοιον, ἐὰν δὲν συγχωρῆτε ἐξ ὅλης καρδίας τὸ πταίσιμον τοῦ ἀδελφοῦ σας». Λοιπόν, τίνα ἄλλην ἀξιοπιστοτέραν μαρτυρίαν θέλετε, ἄνθρωποι; Ἀλλὰ διὰ βεβαιοτέραν τῆς ἀληθείας ταύτης ἀπόδειξιν, ἀκούσατε ὅσοι εἶσθε μνησίκακοι καὶ δὲν συγχωρεῖτε ὅσους σᾶς ἔπταισαν, ἕνα φοβερὸν καὶ ἀξιόπιστον παράδειγμα, τὸ ὁποῖον γράφει ὁ Μεταφραστὴς Συμεὼν νὰ τρομάξετε ἅπαντες καὶ νὰ κλαύσῃ πᾶσα σκληρὰ καρδία, νὰ συντριβῇ ἀπὸ τὸν φόβον καὶ νὰ συγχωρήσῃ ὁ καθεὶς τὸν ἐχθρόν του, ἂν τοῦ ἔκαμε καὶ τὰ μεγαλύτερα κακὰ ἢ ζημίας, αἱ ὁποῖαι ἠκούσθησαν εἰς τὸν κόσμον. Προσέχετε λοιπὸν ἀκριβῶς εἰς τὴν φοβερὰν ταύτην διήγησιν, τὴν ὁποίαν ὁ Ὅσιος Συμεὼν ἔγραψε καὶ ἡ ὁποία ἔχει ὡς ἑξῆς.

Ἄλλο δὲν εἶναι καλύτερον καὶ μακαριώτερον, ὡς τὴν κατὰ Θεὸν ἀγάπην. Ὁμοίως πάλιν καὶ τὸ μῖσος εἶναι ἀπὸ ὅλα τὰ κακὰ χειρότερον καὶ ὀλεθριώτερον. Διότι τοσοῦτον ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὴν ἀρετὴν ταύτην, ὥστε τὴν ἐτίμησε μὲ τὴν προσηγορίαν αὐτοῦ καὶ ἠθέλησε νὰ ὀνομάζεται διὰ τὴν ἀγάπην αὐτῆς Ἀγάπη, καθὼς εἶπεν ὁ ἀγαπῶν καὶ ἀγαπώμενος Μαθητής· «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Α’ Ἰωάν. δ’ 16). Τὸ δὲ μῖσος τόσον ἀγαπᾷ ὁ πονηρὸς καὶ ἀποστάτης διάβολος, ὥστε ἔλαβεν ἀπ’ αὐτὸ τὴν ἐπωνυμίαν καὶ καλεῖται ἀνθρωποκτόνος καὶ μισόκαλος. Περὶ τούτων τῶν δύο ἐναντίων ἔχομεν πολλὰς ἐνεργείας καὶ διηγήματα τῆς Παλαιᾶς καὶ Νέας Γραφῆς, ἀπὸ τὰ ὁποῖα νὰ γράψωμεν ἕνα κοινὸν καὶ θαυμασιώτατον ὑπόδειγμα δύο ἀνθρώπων, οἵτινες εἶχον μῖσος μεταξύ των. Καὶ οὕτως, ὁ μὲν Σαπρίκιος μὲ ὅλον τὸ ἀξίωμα τῆς Ἱερωσύνης καὶ τὰ μαρτύρια

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἀντιόχεια· τὸ ὄνομα τοῦτο ἔφερον κατὰ τὴν ἀρχαιότητα 28 πόλεις, ὧν αἱ πλεῖσται ἐν τῇ Ἀσίᾳ. Αἱ περισσότεραι τούτων ἐκτίσθησαν ἢ μετωνομάσθησαν ὑπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τοῦ κράτους τῶν Σελευκιδῶν (βασιλείου τῆς Συρίας) Σελεύκου Α’ Νικάτορος στρατηγοῦ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ ἐκ τῶν ἐπιφανεστέρων διαδόχων αὐτοῦ, πρὸς τιμὴν καὶ μνήμην τοῦ πατρός του Ἀντιόχου. Ἐπίσης ἀρκεταὶ ἐκτίσθησαν ἢ μετωνομάσθησαν ὑπὸ τοῦ υἱοῦ τοῦ Σελεύκου Ἀντιόχου Α’ τοῦ Σωτῆρος (324 -261 π.Χ.). Ἐξ ὅλων τούτων περιφανεστέρα ὑπῆρξεν ἡ ἐνταῦθα ἀναφερομένη, ἥτις πρὸς διάκρισιν ἀπὸ τῶν ἄλλων ἐκαλεῖτο ἡ ἐπὶ Δάφνῃ (ἢ ἐπὶ Ὀρόντου). Ἡ Δάφνη ἦτο προάστιον τῆς Ἀντιοχείας περιώνυμον, εἰς τὸ ὁποῖον διέμενον οἱ Σελευκίδαι, ὁ δὲ Ὀρόντης ὁ μεγαλύτερος ποταμὸς τῆς Συρίας, καλούμενος σήμερον ὑπὸ τῶν ἐντοπίων Νάχρ-Ἔλ-Ἄζι. Ἡ Ἀντιόχεια ἔκειτο ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Ὀρόντου, εἰς ἀπόστασιν 35 χ.λ.μ. ἀπὸ τῆς Μεσογείου θαλάσσης καὶ 40 χ.λ.μ. νοτίως τῆς Ἀλεξανδρέττας.

Ἡ πόλις τῆς Ἀντιοχείας διεδραμάτισε σπουδαιότατον ἱστορικὸν ρόλον ἀπὸ τῆς κτίσεως αὐτῆς μέχρι τῆς καταλήψεώς της ὑπὸ τῶν Ἀράβων, ὡς δὲ γράφεται καὶ ἀνωτέρω εἶναι ἡ πρώτη δεχθεῖσα τὸν Χριστιανισμὸν πόλις. Πλὴν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ ἐγεννήθησαν ἐν αὐτῇ καὶ ἄλλοι μεγάλοι τῆς Ἐκκλησίας Πατέρες ὧν διαπρεπέστερος ὁ μέγας φωστὴρ θεῖος Χρυσόστομος. Ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας Ἀντιοχείας καὶ πρῶτος αὐτῆς Ἐπίσκοπος ἐχρημάτισεν ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. Εἰς Πατριαρχεῖον ἡ Ἐκκλησία Ἀντιοχείας ἀνεκηρύχθη ἐν ἔτει 526. Κατὰ τὸ ἔτος 638 ἡ Ἀντιόχεια κατελήφθη ὑπὸ τῶν Ἀράβων, ἀνεκτήθη δὲ ὑπὸ τοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ τὸν Ὀκτώβριον τοῦ 969. Τὸ ἔτος 1268 περιῆλθεν εἰς τοὺς Τούρκους. Κατὰ τὸν ΙϚ’ αἰῶνα ἡ ἕδρα τοῦ Ὀρθοδόξου Πατριαρχείου Ἀντιοχείας μετεφέρθη εἰς Δαμασκὸν τῆς Συρίας ὅπου καὶ παραμένει μέχρι σήμερον. Τελευταῖος Ἑλληνορθόδοξος Πατριάρχης Ἀντιοχείας ὑπῆρξεν ὁ Σπυρίδων, ἐκβληθεὶς ἐν ἔτει 1898· ἔκτοτε πατριαρχεύουν Σύροι Ὀρθόδοξοι ἀραβόφωνες. Σήμερον ἡ Αντιόχεια εἶναι μικρὰ πόλις ἀνήκουσα εἰς τὴν Τουρκίαν καὶ καλουμένη ὑπὸ τούτων Ἀντακιέ.

[2] Ἁρμόζει ἐνταῦθα νὰ εἴπωμεν τοὺς τοῦ θείου Χρυσορρήμονος λόγους· «Ἀγάπης οὐδέν, οὔτε μεῖζον, οὔτε ἴσον ἐστιν, οὐδὲ αὐτὸ τὸ Μαρτύριον, ὃ πάντων ἐστὶ κεφάλαιον τῶν ἀγαθῶν, καὶ πῶς; Ἄκουσον. Ἀγάπη μὲν καὶ χωρὶς Μαρτυρίου ποιεῖ μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ, Μαρτύριον δὲ χωρὶς ἀγάπης οὐκ ἂν ἰσχύσειε τοῦτο ἐργάσασθαι» (Λόγ. εἰς τὸν Μεγαλομάρτυρα Ρωμανόν). Καὶ πάλιν ἑρμηνεύων ὁ αὐτὸς θεῖος Πατὴρ τὸ τοῦ οὐρανοβάμονος Παύλου· «Ἐπὶ πᾶσι δὲ τούτοις τὴν ἀγάπην, ἥτις ἐστὶ σύνδεσμος τῆς τελειότητος» (Κολασ. γ’ 14) λέγει· Ὃ δὲ θέλει εἰπεῖν, τοῦτό ἐστιν, ὅτι πάντα ἐκεῖνα αὕτη συσφίγγει· ὅπερ ἂν εἴπῃς ἀγαθόν, ταύτης ἀπούσης, οὐδέν ἐστιν, ἀλλὰ διαρρεῖ, οἷα γὰρ ἐάν τις ἔχῃ κατορθώματα, πάντα φροῦδα, ἀγάπης μὴ οὔσης» (Λόγ. η’ εἰς τὴν πρὸς Κολασσαεῖς). Καὶ πάλιν λέγει ὁ αὐτός, ὅτι οὐδὲ τοὺς ἀπίστους πρέπει νὰ μισῶμεν, ἀλλὰ τὰ πονηρὰ αὐτῶν δόγματα· «Τί οὖν φησιν, ἂν ἐχθροὶ ὦσι καὶ Ἕλληνες, οὐ δεῖ μισεῖν; μισεῖν μέν, οὐκ ἐκείνους δέ, ἀλλὰ τὸ δόγμα, οὐ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὴν πονηρὰν πρᾶξιν, τὴν διεφθαρμένην γνώμην· ὁ μὲν γὰρ ἄνθρωπος ἔργον Θεοῦ, ἡ δὲ πλάνη ἔργον τοῦ διαβόλου· μὴ τοίνυν ἀναμίξῃς τὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ τοῦ διαβόλου» (Λόγ. εἰς τὴν α’ πρὸς Κορινθ.).

Ἁρμόδιον ἐπίσης εἶναι νὰ ἀναφέρωμεν ἐνταῦθα καὶ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον γράφει ὁ Εὐεργετινὸς ἐν τῇ μβ’ ὑποθέσει (ἡμετέρα ἔκδοσις, τόμος Β’, διδ. 5). Ὅτι δηλαδὴ δύο ἀδελφοὶ συνελήφθησαν κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ διωγμοῦ, καὶ βασανισθέντες ἐρρίφθησαν ἐν τῇ φυλακῇ. Ἐπειδὴ δὲ διηγέρθη μεταξὺ αὐτῶν παροξυσμός τις καὶ λογοτριβή, ὁ μέν, μετανοήσας διὰ τοῦτο, παρεκίνει ἀμέσως καὶ τὸν ἀδελφόν του εἰς μετάνοιαν λέγων· «Αὔριον μέλλομεν νὰ τελειωθῶμεν διὰ τοῦ Μαρτυρίου, διὸ ἂς διαλύσωμεν τὴν ἔχθραν καὶ ἂς ἀγαπηθῶμεν», ὁ ἄλλος ὅμως δὲν ἐπείθετο. Τὴν ἐπιοῦσαν λοιπὸν ἐφέρθησαν καὶ οἱ δύο εἰς τὸ κριτήριον καὶ ἐβασανίσθησαν, ἐκεῖνος δὲ ὅς τις δὲν ἠθέλησε νὰ λύσῃ τὴν ἔχθραν, εὐθὺς μὲ τὴν πρώτην δοκιμὴν τῶν βασάνων ἐνικήθη καὶ ἠρνήθη τὸν Χριστόν. Ὅθεν ἠρώτησεν αὐτὸν ὁ ἄρχων· «Διατί χθὲς μετὰ τόσας βασάνους, τὰς ὁποίας ἐδοκίμασας, δὲν ἠρνήθης, νῦν δὲ τόσον ταχέως ἐνικήθης;». Ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Διότι χθὲς μὲν εἶχον ἀγάπην μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου, διὰ τοῦτο καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μὲ ἐνεδυνάμωνε καὶ ὑπέμεινα τὰς βασάνους, νῦν δὲ ἐπειδὴ ἐμνησικάκησα κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου, διὰ τοῦτο ἐγυμνώθην ἀπὸ τὴν σκέπην τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὴν παρηγορίαν καὶ δύναμιν αὐτοῦ».

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ