Τῇ Ε’ (5ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνός, μνήμη τῆς Ἁγίας Μάρτυρος ΑΓΑΘΗΣ.

τὰς ἀκοάς σας· ἡ δὲ Αγία ἔλεγε πρὸς ἐκείνας ταῦτα· «Ὁ νοῦς μου εἶναι θεμελιωμένος καὶ στερεωμένος εἰς τὸν Δεσπότην μου Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν ἀκρογωνιαῖον λίθον, οἱ δὲ λόγοι σας εἶναι ἄνεμος· αἱ ὑποσχέσεις καὶ ἀπειλαί σας ποτάμια ὕδατα, τὰ ὁποῖα δύνανται μὲν νὰ κτυπήσωσιν εἰς τὸν στερρότατον πύργον τοῦ νοός μου, δὲν θὰ δυνηθῶσιν ὅμως παντελῶς νὰ τὸν διασείσωσιν ὅσον δὲ τὸν πολεμήσετε δυνατώτερα, τόσον τὸν εὑρίσκετε εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Κτίστου μου στερεώτερον». Ταῦτα ἔλεγεν ἡ Ἁγία δακρυρροοῦσα καὶ ἱκετεύουσα τὸν Θεὸν νὰ τῆς δώσῃ Χάριν, νὰ ἔλθῃ εἰς τὴν δόξαν τοῦ Μαρτυρίου τὸ γρηγορώτερον.

Μετὰ τριάκοντα ἡμέρας, βλέπουσα ἡ Φροντισία, ὅτι ὅσον ἐνουθέτει τὴν Ἁγίαν, τόσον εὕρισκεν αὐτὴν στερεωτέραν καὶ ἀμετάτρεπτον, ἐπῆγεν εἰς τὸν ἡγεμόνα καὶ τοῦ λέγει· «Ἀληθῶς εὐκολώτερα ἠμπορεῖ κανεὶς νὰ μαλάξῃ τὸν σίδηρον καὶ τοὺς σκληροὺς λίθους, νὰ τοὺς κάμῃ μαλακωτέρους τοῦ ὕδατος, παρὰ τὴν καρδίαν τῆς κόρης ταύτης νὰ μετατρέψῃ ἀπὸ τὴν γνώμην της· περισσότερον ἀπὸ τριάκοντα ἡμέρας τὴν ἐδίδασκα μὲ τὰς θυγατέρας μου καὶ τῆς ἐλέγαμεν ἐρωτικὰ καὶ ἄσεμνα λόγια, τὰς ἰδικάς σου ὑποσχέσεις καὶ δωρεάς, τὰς ἀπειλὰς τιμωριῶν καὶ πικροτάτου θανάτου· ἀλλὰ εἰς μάτην ἐκοπιάσαμεν, διότι ἐνικήθημεν μᾶλλον ἢ νὰ νικήσωμεν· λοιπὸν κάμε εἴ τι βούλεσαι».

Τότε ἐθυμώθη περισσῶς ὁ τρισκατάρατος ἄρχων καὶ προστάσσει νὰ φέρωσι τὴν Ἁγίαν ἐνώπιόν του. Τούτου δὲ γενομένου, τὴν ἐρώτησε νὰ εἰπῇ τὸ γένος της καὶ τὴν κατάστασιν· ἡ δὲ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ἐγὼ εἶμαι γυνὴ ἐλευθέρα, γεννημένη ἀπὸ τοὺς εὐγενικωτέρους ἄρχοντας ταύτης τῆς πόλεως, καθὼς τὸ γνωρίζουσιν ὅλοι οὗτοι οἱ συμπολῖται μου». Λέγει ὁ ἡγεμών· «Ἐὰν εἶσαι ἐλευθέρα, καθὼς λέγεις, διατί ἔχεις πράξεις καὶ τάξεις, ὡσὰν νὰ ἤσουν δούλη τινός;». Ἀπεκρίθη ἡ Ἀγάθη· «Διότι εἶμαι δούλη τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καὶ οὐδενὸς ἄλλου». Λέγει ὁ ἄρχων· «Λοιπόν, ἂν εἶσαι δούλη, δὲν εἶσαι ἐλευθέρα». Ἀπήντησεν ἡ Ἁγία· «Ὁ τέλειος δοῦλος τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ εἶναι καθολικὰ ἐλεύθερος καὶ εἴ τις εἶναι αὐθέντης τοῦ ἑαυτοῦ του, λέγεται φυσικὰ κύριος τοῦ κόσμου παντὸς καὶ μὲ τὸν τρόπον τοῦτον εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ ὅλα τὰ κτίσματα». Λέγει πρὸς αὐτὴν ὁ ἄρχων· «Μὴ ἀναμένωμεν πλέον εἰς λόγια ἄκαιρα· ἢ θυσίασε εἰς τοὺς θεούς μου, ἢ θὰ σὲ ἀφανίσω μὲ σκληροτάτας τιμωρίας». Ἀπεκρίθη ἡ Ἁγία· «Παρακαλῶ τὸν Κύριόν μου, νὰ γίνῃς ὅμοιος τοῦ θεοῦ σου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὰς προγενεστέρας ἐκδόσεις ἡμῶν γράφεται ἐνταῦθα ὅτι πατρὶς τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Ἀγάθης ἦτο ἡ Πάνορμος τῆς Σικελίας. Τοῦτ’ αὐτὸ ἀναφέρουν καὶ τὰ Συναξάρια τῶν τε Συναξαριστῶν καὶ τῶν Μηναίων. Γεγονὸς ὅμως ἀναμφισβήτητον τυγχάνει ὅτι ἡ Ἁγία Ἀγάθη ἐμαρτύρησεν εἰς τὴν Κατάνην τῆς Σικελίας, παρὰ τὴν ὁποίαν εὑρίσκετο καὶ ὁ τάφος της, εἰς τὸ προάστειον Hybla Major, ἐκ δὲ τῆς περιγραφῆς τοῦ Συναξαρίου φαίνεται ὅτι ἡ ἰδία αὕτη πόλις ἦτο καὶ ἡ πατρίς της. Ἡ Κατάνη εὑρίσκεται εἰς τὰς ἀνατολικὰς ἀκτὰς τῆς Σικελίας, παρὰ τοὺς πρόποδας τῆς Αἴτνης, εἶναι δὲ ἱστορικῶς ἐξηκριβωμένον ὅτι κατὰ τὸ ἔτος 251, ὅπως ἀναφέρεται καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ κατεχώσθη μέγα μέρος τῆς πόλεως ὑπὸ τῆς λάβας τοῦ ἐκραγέντος ἡφαιστείου τῆς Αἴτνης, τοῦ ὑπολοίπου διασωθέντος θαυματουργικῶς διὰ πρεσβειῶν τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Ἀγάθης ὡς καὶ τοῦτο ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ βεβαιοῦται δὲ καὶ ὑπὸ τῆς τοπικῆς παραδόσεως, διὸ καὶ ὁ Μητροπολιτικὸς ναὸς τῆς Κατάνης τιμᾶται ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας, σῴζεται δὲ ἐν αὐτῇ καὶ λείψανον αὐτῆς. Τὴν Κατάνην βεβαιοῖ καὶ τὸ Κοντάκιον τῆς Ἁγίας ἔνθα γράφεται «Κατάνης τὸ καύχημα».

Ἀντιθέτως ἡ Πάνορμος, ἥτις εἶναι τὸ σημερινὸν Παλέρμον, εὑρίσκεται εἰς τὰς βορειοδυτικὰς ἀκτὰς τῆς Σικελίας εἰς ἀπόστασιν πολλῶν ἀπὸ τῆς Αἴτνης χιλιομέτρων, οὐδεμία δὲ περιγραφὴ τοῦ Συναξαρίου συμβιβάζεται πρὸς τὸ Παλέρμον καὶ οὐδεμία τοπικὴ παράδοσις ἀναφέρει τοιοῦτον τι γεγονός. Πρόκειται ὅθεν προφανῶς περὶ παραδρομῆς, ἥτις ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἀρχικὸν Συναξάριον, πολὺ δὲ πιθανὸν νὰ ἀνεγράφη ἡ Πάνορμος ἐπειδὴ ἐτύγχανε τότε πρωτεύουσα τῆς Σικεκελίας καὶ ἐξ αὐτοῦ ὠνομάσθη χώρα τοῦ Πανόρμου. Ὅθεν διὰ τοὺς ἐκτεθέντας λόγους ἐγένετο νῦν ἡ σχετικὴ διόρθωσις.