Τῇ ΚΓ’ (23ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ Ἐπισκόπου Σμύρνης.

Αὐτὰ καὶ ἄλλα περισσότερα λέγων ὁ Ἅγιος μετὰ μεγάλου θάρρους καὶ χαρᾶς, ἔκαμε τὸν ἐξουσιαστὴν νὰ μείνῃ ἐκστατικός, ἀπορῶν δὲ οὗτος καὶ μὴ γνωρίζων τὶ νὰ πράξῃ, ἔστειλε τὸν κήρυκα εἰς τὸ μέσον τοῦ σταδίου καὶ ἐκήρυξε τρεῖς φοράς, ὅτι ὁ Πολύκαρπος ὡμολόγησεν ὅτι εἶναι Χριστιανός. Τοῦτο ἀκούοντες ὅλον τὸ πλῆθος τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Ἑβραίων, ἐφώναζον μὲ μεγάλην φωνὴν καὶ μὲ θυμὸν ἀκράτητον· «Αὐτὸς εἶναι ὁ Πατὴρ τῶν Χριστιανῶν, ὁ ὁποῖος διδάσκει τοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴ προσκυνοῦν τοὺς θεούς. Πρέπει λοιπὸν νὰ τὸν καύσωμεν εἰς τὸ πῦρ ζωντανόν». Παρευθὺς λοιπὸν ἐσύναξαν ἀπὸ τὰ ἐργαστήρια καὶ ἀπὸ τὰ λουτρὰ ξύλα καὶ φρύγανα. Μάλιστα δὲ οἱ Ἑβραῖοι ἔτρεχον μὲ μεγάλην προθυμίαν, καθὼς τὸ ἔχουν συνήθειαν νὰ ὑπηρετοῦν τοὺς τυράννους ὁλοψύχως, ἐκ τοῦ μίσους τὸ ὁποῖον ἔχουν, οἱ κατάρατοι, κατὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ ὅλων τῶν Χριστιανῶν.

Ὅταν δὲ ἡτοιμάσθη ἡ πυρὰ ἐξεδύθη ὁ Ἅγιος τὰ ἐνδύματά του, ἔλυσε τὴν ζώνην του καὶ ἔπεσεν εἰς τὴν πυρὰν μόνος του· ἠμποδίσθη ὅμως πρὸς ὀλίγον ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι συνέτρεχαν μὲ μεγάλην σπουδήν, ἀγωνιζόμενοι ποῖος νὰ πρωτοασπασθῇ τὸ ἅγιον σῶμα του. Ἔπειτα ἦλθον οἱ στρατιῶται νὰ τὸν καρφώσουν, ὥστε νὰ μὴν κινῆται καιόμενος, καθὼς ἐσυνήθιζον νὰ κάμνουν εἰς ὅλους τοὺς καταδικαζομένους εἰς τὸν διὰ πυρὸς θάνατον· ὁ δὲ Ἅγιος τοὺς εἶπεν· «Ἀφήσετέ με ἀκάρφωτον καὶ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος μοῦ δίδει τὴν δύναμιν νὰ ὑπομείνω τὸ πῦρ, θέλει μὲ ἐνδυναμώσει νὰ μὴ κινηθῶ παντελῶς». Ὅθεν δὲν τὸν ἐκάρφωσαν, ἀλλὰ τὸν ἔδεσαν μὲ τὰς χεῖρας ὀπίσω καὶ οὕτω ὡς κριὸς ἐπίσημος ἐκ μεγάλου ποιμνίου προσεφέρετο εἰς τὸν Θεὸν ὁλοκαύτωμα εὐπρόσδεκτον. Ἀνυψώσας δὲ τότε ὁ Ἅγιος τοὺς ὀφθαλμοὺς του πρὸς τὸν οὐρανόν, προσηυχήθη οὕτω· «Κύριε, ὁ Θεὸς ὁ Παντοκράτωρ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἠξιώσάς με τὸν ἀνάξιον τῆς ἡμέρας καὶ ὥρας ταύτης, ἵνα συναριθμηθῶ καὶ ἐγὼ ὁμοῦ μετὰ τῶν Μαρτύρων σου εἰς ἀνάστασιν ζωῆς αἰωνίου, ψυχῆς τε καὶ σώματος καὶ εἴθε νὰ προσαχθῶ σήμερον ἔμπροσθέν σου θυσία εὐπρόσδεκτος, καθὼς προητοίμασας, προεφανέρωσας καὶ ἐτελείωσας, ὁ ἀψευδὴς Θεός· διὰ ταῦτα πάντα σὲ εὐλογῶ καὶ σὲ δοξάζω, σὺν τῷ ἀγαπητῷ καὶ μονογενεῖ σου Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἐφέσου, βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Λαζάρου τοῦ ἐν τῷ Γαλλησίῷ ὄρει ἀσκήσαντος, τῇ Ζ’ (7ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[2] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν ϛ’ (6ην) Φεβρουαρίου (βλέπε σελ. 124 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Ὁ Ἀντωνῖνος οὗτος εἶναι ὁ ἐπιλεγόμενος Πῖος ἤτοι Εὐσεβής, ἐβασίλευσε δὲ ἐν Ρώμῃ κατὰ τὰ ἔτη 138-161. Ὑπό τινων ὑποστηρίζεται ὅτι ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος ἐμαρτύρησεν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ διαδεχθέντος τὸν Ἀντωνῖνον, ἀνεψιοῦ αὐτοῦ, Μάρκου Αὐρηλίου βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη 161-180, ὅστις καὶ αὐτός, ἅμα τῇ ἀνόδῳ του εἰς τὸν θρόνον, προσέλαβε τὸ ὄνομα Ἀντωνῖνος, (βλέπε περὶ τούτου ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ι’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Ἀβερκίου ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Όκτωβρίου). Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα καὶ τοῦτο: Ὁ Ἅγιος πρὸ τοῦ Μαρτυρίου του μετέβη περὶ τὸ ἔτος 155 εἰς Ρώμην, ἔνθα συνηντήθη μετὰ τοῦ Πάπα Ἀνικήτου μετὰ τοῦ ὁποίου καὶ συνεζήτησε ἐπὶ τῆς τότε, περὶ τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα, διαφορὰς τῶν Ἐκκλησιῶν Ἀσίας καὶ Ρώμης, χωρὶς ὅμως νὰ καταλήξωσιν εἰς συμφωνίαν, ἑκατέρου ὑποστηρίζοντος τὴν παράδοσιν τῆς οἰκείας Ἐκκλησίας.

[4] Ἐτελειώθη δὲ τὸ Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου τῇ κγ’ (23ῃ) Φεβρουαρίου, μεταξὺ τῶν ἐτῶν 157-167.