Τῇ ΚΓ’ (23ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ Ἐπισκόπου Σμύρνης.

Προσκαλέσας ὅθεν τὴν μητέρα του, τῆς εἶπε μετὰ χαρᾶς· «Ἔλα, κυρία μου, εἰς τὰς ἀποθήκας, διὰ νὰ ἰδῇς τὴν δύναμιν καὶ τὴν Χάριν τοῦ Θεοῦ. Καθὼς δὲ ἐπῆγεν ἡ γυνὴ καὶ εἶδε τὰς ἀποθήκας γεμάτας ἀπὸ καρποὺς καὶ ὅλα τὰ δοχεῖα γεμάτα ἀπὸ ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐδόξασε μεγαλοφώνως τὸν πλουσιόδωοον Θεὸν καὶ καταφιλοῦσα τὸν εὐλογημένον Παγκράτιον, τοῦ εἶπε· «Τέκνον μου ἀγαπητόν, ἀπὸ τῆς σήμερον δίδε ὅσον θέλεις εἰς τοὺς πτωχοὺς καὶ πλέον δὲν θέλω σὲ ὀνομάζει Παγκράτιον, ἀλλὰ Πολύκαρπον». Οὕτως ἐπεκράτησε τὸ ὄνομα αὐτὸ εἰς τὸν Ἅγιον. Ἔχων λοιπὸν τὴν ἄδειαν ὁ μακάριος, ἐμοίραζε πλουσιοπάροχα εἰς τοὺς ἔχοντας ἀνάγκην τοὺς καρπούς, αἱ δὲ ἀποθῆκαι, θείῳ ἐλέει, δὲν ἐξεκενοῦντο ποτέ· διότι ὁ Θεός, βλέπων τὴν ἀγαθὴν γνώμην τοῦ Ἁγίου, ἐπλήθυνε τοὺς καρπούς.

Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ἐνέσκηψε πεῖνα μεγάλη εἰς τὴν χώραν τῆς Ἐφέσου. Τότε ὁ ἀξιομακάριστος Πολύκαρπος ἔδειξε τὴν μεγάλην του εὐσπλαγχνίαν καὶ συμπάθειαν, ὄχι μόνον εἰς τοὺς πτωχούς, ἀλλὰ καὶ εἰς τοὺς πλουσίους· διότι πολλοί, ἂν καὶ εἷχον πλοῦτον πολύν, μὴ εὑρίσκοντες ὅμως νὰ ἀγοράσουν τὰ πρὸς συντήρησιν ἐκινδύνευον ἀπὸ τὴν πεῖναν· εἰς τούτους ἔδιδε πλουσιοπαρόχως ὁ Ἅγιος· καὶ γενικῶς, ὅλοι ὅσοι εἶχον στενοχωρίαν ἔλεγον· «Ἂς ὑπάγωμεν εἰς τὸν ἐλεήμονα Πολύκαρπον». Ὅθεν προσέτρεχον εἰς αὐτὸν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν πλῆθος πτωχῶν καὶ πλουσίων καὶ δὲν ἐδίωκε ποτὲ κανένα μὲ τὰς χεῖρας κενάς, ἀλλὰ ὅλους τοὺς ἐδέχετο μὲ πολλὴν εὐσπλαγχνίαν, εὐεργετῶν ἕνα ἕκαστον κατὰ τὴν ἀνάγκην του.

Ὅταν ὁ Ἅγιος ἔγινεν εἴκοσι πέντε ἐτῶν, ἤκουσεν ὅτι ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος ἐκήρυττε τὸ Εὐαγγέλιον εἰς τὰ ἄλλα μέρη τῆς Ἀσίας καὶ ἔχων πόθον πολὺν νὰ τὸν ἀπολαύσῃ, ἔλαβε τὴν ἄδειαν καὶ τὴν εὐχὴν τῆς μητρός του καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν θεῖον Ἰωάννην, μαζὶ μὲ τὸν ὁποῖον ἦτο καὶ ὁ θεοφόρος Ἰγνάτιος καὶ ὁ μακάριος Βουκόλος. Τοῦτον ἠκολούθησε καὶ ὁ εὐλογημένος Πολύκαρπος καὶ περιπατῶν μαζί των ἀπὸ τόπου εἰς τόπον καὶ ἀπὸ χώρας εἰς χώραν, ἐδοκίμαζε μεγάλας κακοπαθείας, ὑποφέρων πεῖναν, δίψαν, γυμνότητα καὶ κάθε ἄλλην στενοχωρίαν διὰ νὰ κηρύττῃ τὸν λόγον τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἄλλος Ἀπόστολος. Ἀφ’ οὗ παρῆλθεν ἀρκετὸς καιρός, ἦλθεν ὁρισμὸς ἀπὸ τὸν βασιλέα τῆς Ρώμης Δομετιανὸν νὰ ἐξορισθῇ ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος εἰς τὴν νῆσον Πάτμον, ἐπειδὴ ἠκούσθη, ὅτι μετέστρεφε τοὺς εἰδωλολάτρας εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν δὲ ἐπρόκειτο νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν ἐξορίαν, ἐχειροτόνησε τὸν μακάριον Βουκόλον Ἀρχιερέα τῆς Σμύρνης, τοῦ ἔδωκε δὲ καὶ τὸν Ἅγιον Πολύκαρπον νὰ τὸν ἔχῃ συνοδείαν. Οὕτως, ἀποχαιρετήσας αὐτοὺς ὁ Ἀπόστολος, ἐπῆρε μαζί του τὸν Πρόχωρον καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Πάτμον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἐφέσου, βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Λαζάρου τοῦ ἐν τῷ Γαλλησίῷ ὄρει ἀσκήσαντος, τῇ Ζ’ (7ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[2] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν ϛ’ (6ην) Φεβρουαρίου (βλέπε σελ. 124 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[3] Ὁ Ἀντωνῖνος οὗτος εἶναι ὁ ἐπιλεγόμενος Πῖος ἤτοι Εὐσεβής, ἐβασίλευσε δὲ ἐν Ρώμῃ κατὰ τὰ ἔτη 138-161. Ὑπό τινων ὑποστηρίζεται ὅτι ὁ Ἅγιος Πολύκαρπος ἐμαρτύρησεν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ διαδεχθέντος τὸν Ἀντωνῖνον, ἀνεψιοῦ αὐτοῦ, Μάρκου Αὐρηλίου βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη 161-180, ὅστις καὶ αὐτός, ἅμα τῇ ἀνόδῳ του εἰς τὸν θρόνον, προσέλαβε τὸ ὄνομα Ἀντωνῖνος, (βλέπε περὶ τούτου ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ι’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Ἀβερκίου ἐπισκόπου Ἱεραπόλεως, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Όκτωβρίου). Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα καὶ τοῦτο: Ὁ Ἅγιος πρὸ τοῦ Μαρτυρίου του μετέβη περὶ τὸ ἔτος 155 εἰς Ρώμην, ἔνθα συνηντήθη μετὰ τοῦ Πάπα Ἀνικήτου μετὰ τοῦ ὁποίου καὶ συνεζήτησε ἐπὶ τῆς τότε, περὶ τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα, διαφορὰς τῶν Ἐκκλησιῶν Ἀσίας καὶ Ρώμης, χωρὶς ὅμως νὰ καταλήξωσιν εἰς συμφωνίαν, ἑκατέρου ὑποστηρίζοντος τὴν παράδοσιν τῆς οἰκείας Ἐκκλησίας.

[4] Ἐτελειώθη δὲ τὸ Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου τῇ κγ’ (23ῃ) Φεβρουαρίου, μεταξὺ τῶν ἐτῶν 157-167.