Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὶς ἡμῶν ΓΡΗΓΕΝΤΙΟΥ Ἐπισκόπου Αἰθιοπίας.

Τοιαύτην εὐεργεσίαν παρέχει εἰς τοὺς προσερχομένους πρὸς αὐτὸν ὁ Χριστός; Λοιπὸν δὲν ἔχει τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ τὴν ἀγαθότητα;». Ἀπεκρίθη ὁ Ἅγιος· «Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος» (Ψαλμ. ϟγ’ 1)· κατὰ τὰς βλασφημίας ὑμῶν ἀνταπέδωκεν ὑμῖν». Λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Ἑβραῖος· «ἐὰν ὅμως ἀποδίδῃ κακὸν ἀντὶ κακοῦ, οὐδεὶς ἔρχεται εἰς μετάνοιαν». Λέγει ὁ Ἅγιος· «Ὁ ἱατρός, ὅταν κόψῃ τὸ σεσηπὸς μέλος, δὲν ἔχει κατάκρισιν. Ἐπειδὴ λοιπὸν εἴδετε τὸν Κύριον δι’ ἀναξίων ὀφθαλμῶν ἐτυφλώθητε». Λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Ἑρβάν· «Ἐξ ὅσων ἠκούσαμεν καὶ εἴδομεν εἰς σέ, ἓν ἔτι λείπεται νὰ τελειώσῃς, ἤτοι νὰ φωτίσῃς ἡμῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ τότε νὰ ποιήσῃς ὅλους ἡμᾶς Χριστιανούς· εἰδεμή, θέλεις δώσει λόγον εἰς τὸν Θεὸν κατὰ τὴν ὥραν τῆς Κρίσεως». Λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Βαπτίσθητε πρότερον καὶ τότε θέλετε ἀναβλέψει». Ἀπεκρίθη ὁ Ἑρβάν· «Ἀλλ’ ἐὰν βαπτίσῃς ἡμᾶς καὶ ὕστερον δὲν ἀναβλέψωμεν, τί θέλει γίνει;». Λέγει ὁ Ἅγιος· «Εἰς μόνον ἐξ ἡμῶν ἂς βαπτισθῇ καὶ ἂν δὲν φωτισθῇ ψυχῇ τε καὶ σώματι, ἂς μὴ βαπτισθῇ ἕτερος».

Ὁ λόγος οὗτος ἤρεσεν εἰς ὅλους τοὺς Ἰουδαίους καὶ ὡς ἐβάπτισεν ὁ Ἅγιος ἕνα ἐξ αὐτῶν, εὐθέως ἤνοιξαν αὐτοῦ οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἐβόησε λέγων· «Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι Θεὸς ἀληθέστατος, εἰς τὸν ὁποῖον πιστεύω καὶ ἐγὼ ὁ ἀνάξιος». Ταῦτα καὶ οἱ ἄλλοι Ἑβραῖοι ἀκούσαντες προσῆλθον ἅπαντες μετὰ πολλῆς προθυμίας καὶ ἐβαπτίσθησαν· λαβόντες δὲ τὴν ἐν Χριστῷ σφραγῖδα κατατάχθησαν μετὰ τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν καὶ χαρὰ μεγάλη καὶ ἀναλλίασις ἐγένετο ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ· ὁ δὲ δαίμων καὶ οἱ ὀπαδοὶ αὐτοῦ ἐζημιώθησαν ζημίαν πολλὴν καὶ θλῖψιν ἀπαραμύθητον. Βαπτισθέντος λοιπὸν καὶ τοῦ Ἑρβὰν καὶ τῶν λοιπῶν πάντων ἐφωτίσθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἐδόξαζον μεγαλοφώνως τὸν Κύριον, μετανοοῦντες καθ’ ὑπερβολὴν διὰ τὰ πρότερα αὐτῶν ἀνομήματα. Κατ’ ἐξοχὴν δὲ ὁ Ἑρβὰν ὁ σοφώτατος ἔκλαιε διὰ τὸν Δεσπότην Χριστὸν μετὰ πολλῆς τῆς κατανύξεως καὶ τύπτων τὸ στῆθός του ἔλεγεν· «Ἀλλοίμονον εἰς ἐμὲ τὸν ἄφρονα! Εἰς τοὺς οὐρανοὺς εἶναι ὁ Δεσπότης ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, τὸν ὁποῖον οἱ ἀχάριστοι πατέρες ἡμῶν ἐσταύρωσαν, καὶ ἡμεῖς ἐνομίζομεν ὅτι εὑρίσκεται εἰς τὸν ᾅδην! Ὦ Δέσποτα πολυέλεε Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, συγχώρησόν μοι διὰ τὸ μέγα σου ἔλεος, ὅσα ἐν ἀγνοίᾳ μου ἥμαρτον εἰς σέ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ εὐσεβεστάτου βασιλέως Ἐλεσβαὰν βλέπε πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Ἀρέθα τοῦ ἑορταζομένου τῇ καʹ (21ῃ) Ὀκτωβρίου, ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Ἡ δὲ Αἰθιοπία ἧς ἐβασίλευεν ὁ Ἐλεσβαὰν εἶναι κράτος τῆς Ἀφρικῆς. Ἐν τῇ Π. Διαθήκῃ ἀναφέρεται ἐν Γεν. βʹ 13, Ψαλμ. ξζʹ 32, Ἰὼβ κηʹ 19, Ἡσ. ιαʹ 11, ιηʹ 1, μγʹ 3, Ἰεζ. κθʹ 10, λʹ 4, 9. Αὕτη κεῖται νοτίως τῆς Αἰγύπτου καὶ πρὸς δυσμὰς τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης, περιελάμβανε δὲ τότε τὸ σημερινὸν Ἀνατολικὸν Σουδάν, τὴν Νουβίαν καὶ τὴν Ἀβησσυνίαν.

[2] Ἀραβία κατὰ γενικὴν ὀνομασίαν ὀνομάζεται ἡ χώρα ἡ ἐκτεινομένη κατὰ τὸ νοτιοδυτικὸν μέρος τῆς Ἀσίας καὶ ὁριζομένη πρὸς Ἀνατολὰς ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ Εὐφράτου καὶ τοῦ Περσικοῦ κόλπου, πρὸς νότον ὑπὸ τῆς Ἀραβικῆς θαλάσσης, πρὸς δυσμὰς ὑπὸ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης καὶ τῆς Αἰγύπτου καὶ πρὸς βορρᾶν ὑπὸ τῆς Παλαιστίνης καὶ τῆς Συρίας. Αὕτη διακρίνεται εἰς τρία μέρη· 1ον εἰς τὴν ἔρημον, ἡ ὁποία κατὰ τὸ μέγιστον μέρος ἁπλοῦται πρὸς τὰ ἀνατολικὰ της χώρας καὶ κατὰ μικρότερα τμήματα εἰς τὸ βόρειον καὶ τὰ λοιπὰ τοιαῦτα· 2ον εἰς τὴν Πετραίαν Ἀραβίαν, κειμένην πρὸς νότον τῆς Παλαιστίνης καὶ περιέχουσαν καὶ τὸ ὄρος Σινᾶ· 3ον εἰς τὴν Εὐδαίμονα Ἀραβίαν, περὶ ἧς ἐνταῦθα ὁ λόγος, κειμένην εἰς τὸ νοτιώτατον μέρος τῆς ὅλης Ἀραβίας καὶ περιβαλλομένην πρὸς ἀνατολὰς ὑπὸ τοῦ Περσικοῦ κόλπου, πρὸς νότον ὑπὸ τῆς Ἀραβικῆς θαλάσσης καὶ πρὸς δυσμὰς ὑπὸ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης. Ἐν τῇ Εὐδαίμονι ταύτῃ Ἀραβίᾳ, ἥτις ἐλέγετο τότε καὶ Αἰθιοπίᾳ ὁμωνύμως τῆς ἐν Ἀφρικῇ τοιαύτης, νῦν δὲ καλουμένῃ Ὑεμένῃ, ὑπῆρχε καὶ ἡ περιοχὴ Σαβᾶ, τῆς ὁποίας ἡ βασίλισσα ἐπεσκέφθη τὸν βασιλέα Σολομῶντα (Γʹ Βασιλ. ιʹ 1). Αὕτη ὠνομάζετο τότε ὑπὸ τῶν ἐντοπίων χώρα τῶν Χιμιαριτῶν ἢ Ἰμιαριτῶν, καλουμένη οὕτως ἀπὸ τὸν Χιμιὰρ υἱὸν τοῦ Σαβᾶ, ὑπὸ δὲ τῶν Ἑλλήνων ἐκαλεῖτο Χώρα τῶν Ὁμηριτῶν ἢ Ὁμηρίτης, ἐξελληνισθέντος τοῦ τοπικοῦ ὀνόματος. Βλέπε περὶ τούτου ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου μεγαλομάρτυρος Άρέθα, τῇ κδʹ (24ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[3] Περὶ τῶν Νόμων τούτων βλέπε ἐν τῷ 86ῳ τόμῳ τῆς Ἑλλ. Πατρολογίας.

[4] Τὰς κατὰ πλάτος διεξαχθείσας συζητήσεις τοῦ Ἁγίου Γρηγεντίου μετὰ τοῦ Ἐρβὰν ἐξέδωκεν εἰς βιβλίον ὁ ἐν Θεσσαλονίκῃ γνωστὸς ἐκδότης θρησκευτικῶν βιβλίων κ. Βασίλειος Σ. Ρηγόπουλος. Τὸ ἐν λόγῳ βιβλίον μετεφράσθη ἐκ τοῦ πρωτοτύπου ὑπὸ τοῦ κ. Θεοδοσίου Δ. Σακελλαρίου, ὑπὸ τοῦ ὁποίου ἐγράφη καὶ ἡ εἰσαγωγὴ καὶ ἐπλουτίσθη διὰ πλείστων σχολίων, σημειώσεων καὶ παρατηρήσεων, φέρει δὲ τὸν τίτλον «Διάλογος τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγεντίου Ἀρχιεπισκόπου Αἰθιοπίας μετὰ τοῦ Ἑβραίου Νομοδιδασκάλου Ἑρβὰν περὶ τῆς ἀληθοῦς πίστεως τοῦ Χριστοῦ». Τοῦτο, ἐκτυπωθὲν μετὰ πλείστης ὅσης ἐπιμελείας, ὡς ἄκρως δὲ διδακτικὸν καὶ ἀπολογητικὸν κατὰ τῶν Ἑβραίων ἀξίζει νὰ γίνῃ κτῆμα παντὸς ἐνδιαφερομένου νὰ πλουτίσῃ ἐν προκειμένῳ τὰς γνώσεις του.