Λόγος Α’. Εἰς τὴν Κοίμησιν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας. Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

Τοι­χο­γρα­φί­α ἐκ τοῦ Ἱ. Να­οῦ τοῦ Ἁ­γί­ου Κλή­με­ντος (Πε­ρι­βλέ­πτου) ἐν Ἀ­χρί­δι τῆς Γι­ου­γκοσ­λα­βί­ας, ἔρ­γον ΙΓʹ αἰ­ῶ­νος. Ὑ­πε­ρά­νω τῆς Κοι­μή­σε­ως τῆς Θε­ο­τό­κου ἀ­πει­κο­νί­ζο­νται ἀ­κρι­βῶς οἱ στί­χοι: «Ὕ­περ­θεν δὲ αἱ πα­νά­γι­αι, καὶ πρε­σβύ­τα­ται τῶν Ἀγ­γέ­λων Δυ­νά­μεις, τὸ θαῦ­μα ἐκ­πλητ­τό­με­ναι, κε­κυ­φυῖ­αι ἀλ­λή­λαις ἔ­λε­γον· Ἄ­ρα­τε ὑ­μῶν τὰς πύ­λας, καὶ ὑ­πο­δέ­ξα­σθε τὴν τε­κοῦ­σαν, τὸν οὐ­ρα­νοῦ καὶ γῆς Ποι­η­τήν», ἐκ τοῦ Δο­ξα­στι­κοῦ τῆς ἐ­ορ­τῆς.
ΕΙΚΟΝΑ

ΤΡΕΙΣ καταστάσεις ὑπάρχουν τῶν ἀνθρώπων ὅλων, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ὡς τὸ λέγουν τὰ βιβλία μας· πρώτη μὲν εἶναι τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, οἵτινες χωρὶς ἄλλο τι, ἅμα ἐπινοήσωσι τὸ ἀγαθόν, τὸ πράττουσιν· ὡς ὁ Ἀβραάμ, καθὼς τὸ μαρτυροῦν αἱ θεῖαι Γραφαὶ ὅτι, χωρὶς νὰ ἀκούσῃ διδαχήν, ἔπραξε τὸ καλόν. Ποῦ νὰ ἀκούσῃ διδαχὴν ὁ Ἀβραὰμ ἀφοῦ ὁ πατήρ του, ὁ Θάρρας, καὶ τὸ γένος του ὅλον ἦσαν εἰδωλολάτραι; Τί δὲ λέγω τὸ γένος του; Ὁ κόσμος ὁλόκληρος ἐλάτρευε τότε τὰ εἴδωλα, ἀλλ’ αὐτός, ὡς ἔχων ἁγίαν ψυχήν, καθὸ ἕτοιμος νὰ κάμῃ τὸ καλόν, βλέπων τὸν οὐρανὸν πλήρη ἀστέρων, ἐπίστευσεν ἀπ’ αὐτὸ εἰς τὸν Θεόν, καὶ ἐμίσησε τὰ εἴδωλα τοῦ πατρός, σκεφθεὶς νοερῶς, ὅτι ἐὰν οἱ ἀστέρες, ἡ σελήνη καὶ ὁ ἥλιος εἶναι τόσον λαμπρὰ καὶ ὡραιότατα τῷ ὄντι ποιήματα, πόσον μᾶλλον εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις ἔπλασεν αὐτά.

Συλλογισθεὶς εἶτα ὁ Ἀβραὰμ ὡς φρονιμώτατος, ὅτι ὁ πατήρ του καὶ τὸ γένος του ὅλον προσκυνεῖ τὰ εἴδωλα, καὶ λέγουν, ὅτι αὐτὰ εἶναι θεοί, διελογίσθη καθ’ ἑαυτὸν καὶ εἶπε· «Πῶς τὰ εἴδωλα αὐτά, ἀφοῦ εἶναι ξύλα καὶ λίθοι κωφὰ καὶ ἀναίσθητα, πῶς ἠδυνήθησαν αὐτὰ τὰ εἴδωλα καὶ ἐποίησαν τὸν οὐρανὸν καὶ τοὺς ἀστέρας; Πῶς τὰ ξύλα καὶ οἱ λίθοι θὰ ἔκαμνον τοιαῦτα πράγματα; Ἀλλὰ πρέπει νὰ ὑπάρχῃ τις Θεός, ὅστις ἐποίησεν αὐτὰ τὰ ὡραῖα κτίσματα, τὸν ὁποῖον ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἐπειδὴ θὰ εἶναι λαμπρὸς καὶ ὡραῖος, δὲν δυνάμεθα νὰ τὸν ἴδωμεν· εἰς αὐτὸν τὸν Θεὸν πρέπει νὰ πιστεύωμεν οἱ ἄνθρωποι, ἐγὼ δὲ ἀπὸ τοῦ νῦν εἰς αὐτὸν θὰ πιστεύω». Ταῦτα ὄχι μόνον διελογίσθη ἁπλῶς ὁ Πατριάρχης Ἀβραάμ, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐτελείωσε, διότι ἡ καρδία του, ἥτις ἠννόησε τὸ καλόν, παρευθὺς καὶ εἰς τὸ τέλος ἠγάπα νὰ τὸ κατορθώνῃ, ὡς καὶ τὸ κατώρθωσεν. Ἀλλὰ διὰ τοῦτο καὶ ὁ Θεὸς ηὔξησε τὸ γένος του, ἐπλήθυνε τὸ σπέρμα του, ηὐλόγησε τὴν γενεάν του· διὰ τοῦτο καὶ ἀπὸ Ἄβραμ, ὅπερ σημαίνει πατὴρ ἑνὸς παιδίου, τὸν ὠνόμασεν ὁ Θεὸς Ἀβραάμ, δηλαδὴ πατέρα πολλῶν ἐθνῶν.

Τίς τὸν ἐδίδαξε νὰ γίνῃ τόσον ἐλεήμων καὶ φιλόξενος; Οὐδείς· ἀλλὰ μόνον ἀφ’ ἑαυτοῦ ἐδιδάχθη. Νὰ εἴπωμεν, ὅτι πρότερον ἦσαν ἄλλοι τοιοῦτοι καὶ ἐμιμήθη ἐκείνους; Κανεὶς ὅμως δὲν ἦτο πρὸ τοῦ Ἀβραὰμ φιλόξενος ὡς αὐτός, ἢ τοὐλάχιστον ἡμεῖς οὐδένα ἠκούσαμεν τοιοῦτον φιλόξενον ἄνθρωπον, ἀλλ’ αὐτὸς ὁ Ἀβραὰμ ἦτο ἀφ’ ἑαυτοῦ τοιοῦτος.