Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον τῆς ΚΥΡΙΑΚΗΣ τῶν ΒΑΪΩΝ (Ἰωάν. ιβ’ 1-18), ἐκ τοῦ «Κυριακοδρομίου» τοῦ Νικηφόρου Θεοτόκη, ἐλαφρῶς διασκευασμένη κατὰ τὴν φράσιν.

«Εὑρὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον, ἐκάθισε ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον. Μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών, ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου» (αὐτ. 14-15).

Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἀπέστειλε δύο τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἵνα φέρωσι πρὸς αὐτὸν τὸν πῶλον τῆς ὄνου (Ματθ. κα’ 1-2, Μάρκ. ια’ 12, Λουκ. ιθ’ 29-30)· αὐτοὶ δέ, ὅταν ἔφερον αὐτόν, ἐπέρριψαν ἐπάνω αὐτοῦ τὰ ἱμάτια αὐτῶν καὶ ἐπεβίβασαν ἐπ’ αὐτὸν τὸν Ἰησοῦν Χριστόν. Ταῦτα δέ, ὁμοίως καὶ ἄλλα, σιωπήσας ὁ Ἰωάννης, καθότι ἱστόρησαν αὐτὰ οἱ πρὸ αὐτοῦ γράψαντες Εὐαγγελισταί, εἶπε μόνον ὅτι, «εὑρὼν ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον, ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμέΝον» (ἔνθ’ ἀνωτ.), ἤτοι κατὰ τὴν τοῦ Προφήτου Ζαχαρίου προφητείαν. Ταύτης δὲ τῆς προφητείας τὸ νόημα μόνον καὶ ὄχι ὅλας τὰς λέξεις, ἔγραψεν ὁ Ἰωάννης, ὁμοίως καὶ ὁ Ματθαῖος. Διότι ὁ μὲν Ζαχαρίας προφητεύων περὶ τῆς εἰσόδου τοῦ Χριστοῦ εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, εἶπεν οὕτω· «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι δίκαιος καὶ σῴζων, αὐτὸς πραῢς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον» (Ζαχ. θ’ 9), ὁ δὲ Ἰωάννης εἶπε τὸ «Μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών», ἐπειδή, ὅταν νέος βασιλεὺς ἤρχετο, ἵνα καθίσῃ εἰς τὸν θρόνον αὐτοῦ, ἐφοβεῖτο ὁ λαὸς συλλογιζόμενος τὴν αὐστηρότητα καὶ κακίαν τινῶν ἐκ τῶν προτέρων βασιλέων αὐτῶν.

Τί δὲ σημαίνει ὁ πῶλος τῆς ὄνου, περὶ τοῦ ὁποίου ὁ μὲν Προφήτης Ζαχαρίας τοσοῦτον φανερὰ προεφήτευσεν, ὁ δὲ Θεάνθρωπος, ἐπ’ αὐτὸν καθίσας, τὴν προφητείαν ἐπλήρωσεν; Ὁ πῶλος τῆς ὄνου, καθὸ μὲν πῶλος, ἄγριος εἶναι καὶ δυσκολοδάμαστος, καθὸ δὲ ὄνος, εἶναι ἀκάθαρτος· διὸ οὐδὲ δεκτὸς ἦτο εἰς τὰ κατὰ νόμον προσφερόμενα τῷ Θεῷ, ἀλλ’ ἀντηλλάττετο διὰ προβάτου (Ἐξόδ. ιγ’ 13)· ἀκάθαρτα δὲ ἦσαν διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν πάντα τῆς γῆς τὰ ἔθνη καὶ ἄγρια καὶ δυσκολοδάμαστα, ὡς ἐστερημένα τῶν τοῦ Θεοῦ νόμων. Τὸ κάθισμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπάνω εἰς τὸν πῶλον τῆς ὄνου ἐσήμαινε τὴν εἰς αὐτὸν ὑποταγὴν τῶν Ἐθνικῶν. Βλέπε δέ, ὅτι οἱ Ἀπόστολοι φέρουσι τὸν πῶλον τῆς ὄνου πρὸς τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ αὐτοὶ ἐπιρρίπτουσι τὰ ἱμάτια ἐπ’ αὐτὸν καὶ ἐπιβιβάζουσιν ἐπ’ αὐτοῦ τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου. «Καὶ ἤγαγον αὐτόν», λέγει ὁ θεηγόρος Λουκᾶς, «πρὸς τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐπιρρίψαντες ἑαυτῶν τὰ ἱμάτια ἐπὶ τὸν πῶλον, ἐπεβίβασαν τὸν Ἰησοῦν» (Λουκ. ιθ’ 35). Σύμβολα πάντα ταῦτα καὶ τύποι φανεροί, σημαίνοντες ὅτι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι ἁπλώσαντες τὸ εὐαγγελικὸν κήρυγμα ἐπὶ τὰ ἔθνη προσήγαγον αὐτὰ καὶ ὑπέταξαν εἰς τὸν Δεσπότην Χριστόν, ὅστις ἐπλήρωσεν αὐτὰ διὰ τῶν θείων αὐτοῦ χαρισμάτων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ «ὡσαννὰ» τῶν Εὐαγγελιστῶν καὶ τὸ «σῶσον δὴ» τοῦ Προφητάνακτος Δαβὶδ σημαίνει ἓν καὶ τὸ αὐτό. Πρόκειται περὶ τῆς Ἑβραϊκῆς λέξεως «hosanna» ἢ «hosian na», ἥτις εἰς τὴν Ἑλληνικὴν ἑρμηνεύεται «σῶσον δή», «σῶσον λοιπόν». Ἡ φράσις αὕτη ἦτο συνήθης ἐπιφώνησις τῶν Ἑβραίων κατὰ τὴν χαρμόσυνον ἑορτὴν τῆς Σκηνοπηγίας, τὴν ὁποίαν ἐπιφώνησιν ἐπανελάμβανον πολλάκις κατὰ τὴν ἑορτὴν ταύτην. Τὴν αὐτὴν ἐπιφώνησιν ἐπιφωνεῖ νῦν ὁ λαὸς τῶν Ἑβραίων πρὸς τὸν ἐν θριάμβῳ εἰσερχόμενον εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ Ἰησοῦν ὑποδεχόμενοι οὕτω αὐτὸν ὡς Μεσσίαν καὶ ἐπικαλούμενοι τὴν εὐλογίαν του διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ Ἰσραήλ.