Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον τῆς ΚΥΡΙΑΚΗΣ τῶν ΒΑΪΩΝ (Ἰωάν. ιβ’ 1-18), ἐκ τοῦ «Κυριακοδρομίου» τοῦ Νικηφόρου Θεοτόκη, ἐλαφρῶς διασκευασμένη κατὰ τὴν φράσιν.

«Ὁ οὖν Ἰησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ Πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. Ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ» (Ἰωάν. ιβ’ 1-3).

Ἀναστήσας εἰς Βηθανίαν ὁ Θεάνθρωπος τὸν Λάζαρον, ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν καὶ ἦλθεν εἰς πόλιν τινά, λεγομένην Ἐφραίμ (Ἰωάν. ια’ 54). Ἓξ δὲ ἡμέρας πρὸ τῆς ἑορτῆς «τοῦ Πάσχα» τῶν Ἰουδαίων «ἦλθε» πάλιν εἰς τὴν «Βηθανίαν», ὅπου εὑρίσκετο καὶ ὁ Λάζαρος, ὃν ἀνέστησεν ἐκ τῶν νεκρῶν. Ἐκεῖ λοιπὸν ἐν τῇ οἰκίᾳ Σίμωνος τοῦ λεπροῦ, ὡς μαρτυροῦσιν οἱ Εὐαγγελισταὶ Ματθαῖος καὶ Μάρκος (Ματθ. κϛ’ 6, Μάρκ. ιδ’ 3), ἡτοίμασαν δι’ Αὐτὸν δεῖπνον καὶ ἡ μὲν «Μάρθα», καθὼς καὶ ἄλλοτε, ὑπηρέτει, ἑτοιμάζουσα τὰ πρὸς τὸ δεῖπνον (Λουκ. ι’ 40), «ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν» καὶ αὐτὸς τῶν συνδειπνούντων μετὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

«Ἡ οὖν Μαρία λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ, ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου» (αὐτόθι 3).

Ἄλλοι μὲν λέγουσιν ὅτι «πιστικῆς», σημαίνει ἀξιοπίστου καὶ ἀληθινῆς, ἄλλοι δὲ ὅτι εἶδος εἶναι κατασκευῆς νάρδου, ἥτις ὠνομάζετο πιστική. Ὅτι δὲ Μαρία εἶναι ἡ ἀδελφὴ τοῦ Λαζάρου καὶ τῆς Μάρθας οὐδεμία ἀμφιβολία· ἡ Βηθανία, ἡ πατρὶς αὐτῆς καὶ ὁ Λάζαρος, ὁ ἐκεῖ συνανακείμενος καὶ ἡ Μάρθα, ἡ εἰς τὴν ὥραν τοῦ δείπνου ὑπηρετοῦσα καὶ ἡ περὶ τούτου ὁμόφωνος μαρτυρία τῶν ἐξηγητῶν, εἶναι ἀποδείξεις, αἵτινες ἱκανῶς τοῦτο ἐπιβεβαιοῦσιν. Ἀπορία δὲ εἶναι, ἐὰν περὶ τῆς αὐτῆς Μαρίας ὁμιλοῦν καὶ οἱ λοιποὶ τρεῖς Εὐαγγελισταί· καὶ ὁ μὲν Χρυσόστομος νομίζει, ὅτι οἱ μὲν τρεῖς Εὐαγγελισταὶ περὶ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς γυναικὸς ὁμιλοῦν (παρὰ Βίκτωρι Ἀντιοχ. ἐν τῇ εἰς τὸ κατὰ Μάρκον σειρᾷ), ὁ δὲ Ὠριγένης λέγει, ὅτι περὶ ἄλλης ὁμιλεῖ ὁ Ματθαῖος καὶ περὶ ἄλλης ὁ Λουκᾶς· ὁ δὲ Ἀπολινάριος καὶ ὁ Μοψουεστίας Θεόδωρος βεβαιοῦσιν, ὅτι περὶ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ὁμιλοῦν οἱ τέσσαρες Εὐαγγελισταί, ὁ δὲ Ἰωάννης ἀκριβέστερον ἐξέδωκε τὴν ἱστορίαν.

Πολὺ ὅμως πιθανὸν φαίνεται, ὅτι οἱ τρεῖς Εὐαγγελισταί, ὁ Ματθαῖος, ὁ Μάρκος καὶ ὁ Ἰωάννης, περὶ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ὁμιλοῦν, ἤτοι τῆς Μαρίας, τῆς ἀδελφῆς τοῦ Λαζάρου, ἐπειδὴ συμφώνως καὶ οἱ τρεῖς λέγουν, ὅτι τοῦτο τὸ ἔργον ἐγένετο ἐν Βηθανίᾳ καὶ ὅτι περὶ τούτου ἠγανάκτησαν οἱ μαθηταί.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ «ὡσαννὰ» τῶν Εὐαγγελιστῶν καὶ τὸ «σῶσον δὴ» τοῦ Προφητάνακτος Δαβὶδ σημαίνει ἓν καὶ τὸ αὐτό. Πρόκειται περὶ τῆς Ἑβραϊκῆς λέξεως «hosanna» ἢ «hosian na», ἥτις εἰς τὴν Ἑλληνικὴν ἑρμηνεύεται «σῶσον δή», «σῶσον λοιπόν». Ἡ φράσις αὕτη ἦτο συνήθης ἐπιφώνησις τῶν Ἑβραίων κατὰ τὴν χαρμόσυνον ἑορτὴν τῆς Σκηνοπηγίας, τὴν ὁποίαν ἐπιφώνησιν ἐπανελάμβανον πολλάκις κατὰ τὴν ἑορτὴν ταύτην. Τὴν αὐτὴν ἐπιφώνησιν ἐπιφωνεῖ νῦν ὁ λαὸς τῶν Ἑβραίων πρὸς τὸν ἐν θριάμβῳ εἰσερχόμενον εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ Ἰησοῦν ὑποδεχόμενοι οὕτω αὐτὸν ὡς Μεσσίαν καὶ ἐπικαλούμενοι τὴν εὐλογίαν του διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ Ἰσραήλ.