Ἑρμηνεία εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον τῆς ΚΥΡΙΑΚΗΣ τῶν ΒΑΪΩΝ (Ἰωάν. ιβ’ 1-18), ἐκ τοῦ «Κυριακοδρομίου» τοῦ Νικηφόρου Θεοτόκη, ἐλαφρῶς διασκευασμένη κατὰ τὴν φράσιν.

Ἀνόητοι! Ἐκεῖνος ὅστις ἀνέστησε τὸν Λάζαρον ἀποθανόντα, δὲν ἠδύνατο, ἐὰν ἤθελε, καὶ νὰ ἀναστήσῃ αὐτὸν φονευθέντα; Παγκάκιστοι! Παντὶ τρόπῳ ἐπιβουλεύετε τὰ ἀνεπιβούλευτα, ἵνα ἐμποδίσητε τῶν ἀνθρώπων τὴν σωτηρίαν! Μετὰ τοῦτο ἱστορεῖ ὁ Εὐαγγελιστὴς καὶ τὰ ἀκολουθήσαντα εἰς τὴν ἐφεξῆς ἡμέραν.

«Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολύς, ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ καὶ ἔκραζον· Ὠσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ Βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ» (αὐτ. 12-13).

Κατὰ τὸ πρόσταγμα τοῦ νόμου εἰς οὐδεμίαν ἄλλην πόλιν εἰμὴ εἰς μόνην τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐγίνετο ἡ ἑορτὴ τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Πάσχα· «οὐ δυνήσῃ θῦσαι τὸ Πάσχα ἐν οὐδεμιᾷ τῶν πόλεών σου, ὧν Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι, ἀλλ’ ἢ εἰς τὸν τόπον, ὃν ἂν ἐκλέξηται Κύριος ὁ Θεός σου ἐπικληθῆναι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκεῖ» (Δευτ. ιϛ’ 5-6). Διὰ τοῦτο κατὰ πᾶν ἔτος συνήρχετο εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ πολὺ πλῆθος ἀνθρώπων, ἵνα ἑορτάσωσιν ἐκεῖ τὸ Πάσχα. Ἐπειδὴ δὲ διεφημίσθη εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ τὸ ἐξαίσιον θαῦμα τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου, ἐκ τούτου τὸ ἐκεῖ ἄμετρον πλῆθος τοῦ λαοῦ, «ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα», ἔλαβον εἰς τὰς χεῖρας αὐτῶν «τὰ βαΐα τῶν φοινίκων» καί, ἐξελθόντες ἔξω τῆς πόλεως ἵνα προϋπαντήσωσιν αὐτόν, ἐκραύγαζον· «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» (ἔνθ’ ἀνωτ.).

Ταῦτα ἔπραττον καὶ ἔλεγον τότε οἱ Ἰουδαῖοι, νομίζοντες ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ προσδοκώμενος Μεσσίας καὶ ὅτι ἔρχεται εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, ἵνα, καθίσας εἰς τὸν θρόνον τοῦ Δαβίδ, βασιλεύσῃ ἐπὶ τὸ γένος τοῦ Ἰσραήλ· τὰ ἔργα δὲ αὐτῶν καὶ τὰ λόγια ταῦτα ἦσαν ἐκ θείου Πνεύματος καὶ ἐσήμαινον τὰ περὶ τοῦ Θεανθρώπου. Καὶ τὰ μὲν βαΐα νίκης εἶναι σύμβολα, σημαίνοντα ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ νικητὴς τοῦ διαβόλου καὶ τοῦ θανάτου· τὸ δὲ Ἑβραϊκὸν «ὡσαννὰ» σημαίνει τὸ σῶσον δὴ καὶ εἶναι ὅμοιον μὲ τὴν προφητείαν τοῦ Δαβίδ, ὅστις, προφητεύων περὶ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔλεγεν· «Ὦ Κύριε, σῶσον δή· … εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» (Ψαλμ. ριζ’ 2526)· ἀντὶ δὲ τοῦ «σῶσον δή» χρησιμοποιεῖται παρὰ τοῖς Ἑβραίοις τὸ «ὡσαννά» [1].


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸ «ὡσαννὰ» τῶν Εὐαγγελιστῶν καὶ τὸ «σῶσον δὴ» τοῦ Προφητάνακτος Δαβὶδ σημαίνει ἓν καὶ τὸ αὐτό. Πρόκειται περὶ τῆς Ἑβραϊκῆς λέξεως «hosanna» ἢ «hosian na», ἥτις εἰς τὴν Ἑλληνικὴν ἑρμηνεύεται «σῶσον δή», «σῶσον λοιπόν». Ἡ φράσις αὕτη ἦτο συνήθης ἐπιφώνησις τῶν Ἑβραίων κατὰ τὴν χαρμόσυνον ἑορτὴν τῆς Σκηνοπηγίας, τὴν ὁποίαν ἐπιφώνησιν ἐπανελάμβανον πολλάκις κατὰ τὴν ἑορτὴν ταύτην. Τὴν αὐτὴν ἐπιφώνησιν ἐπιφωνεῖ νῦν ὁ λαὸς τῶν Ἑβραίων πρὸς τὸν ἐν θριάμβῳ εἰσερχόμενον εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ Ἰησοῦν ὑποδεχόμενοι οὕτω αὐτὸν ὡς Μεσσίαν καὶ ἐπικαλούμενοι τὴν εὐλογίαν του διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ Ἰσραήλ.