ΜΕΓΑΛΗ ἀληθῶς καὶ πολλὰ ὠφέλιμος τῆς ταπεινοφροσύνης ἡ ἀρετή! Ἐὰν μὲν στοχασθῇς πόσην ὠφέλειαν ἔχει ὁ ταπεινὸς εἰς τοῦτον τὸν πρόσκαιρον κόσμον, θαυμάζεις καὶ ἀπορεῖς· ὁ ὑπερήφανος ζητεῖ ἐπαίνους καὶ πρωτεῖα, θέλει τιμὰς καὶ προσκυνήματα, παρατηρεῖ τὰ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ καὶ τὰς πρωτοκαθεδρίας, ζυγοστατεῖ πάντα λόγον καὶ ἐξετάζει τὴν ἀξίαν παντὸς προσώπου. Ὅθεν ὅπου δὲν εὑρίσκει τὰ ὑπὸ τῆς ὑπερηφανείας αὐτοῦ ζητούμενα καὶ τὰ κολακεύοντα τὴν ὑπερήφανον αὐτοῦ γνώμην, δυσαρεστεῖται καὶ ἀγανακτεῖ, πολλάκις δὲ καὶ περιφρονῶν καὶ ὑβρίζων φεύγει ἐκεῖθεν. Πόσαι κολακεῖαι, πόσαι δεήσεις, πόσα προσκυνήματα εἶναι ἀναγκαῖα, ἵνα μικρᾶς τινος εὐεργεσίας αὐτοῦ ἀπολαύσῃς; Ἐὰν δὲ αὐτὸς ἔχῃ ἀνάγκην εὐεργεσίας, ἐπειδὴ διὰ τὴν ὑπερηφάνειάν του δὲν καταδέχεται νὰ ὑποκλίνῃ τὴν κεφαλὴν καὶ νὰ προσκυνήσῃ τὸν δυνάμενον νὰ εὐεργετήσῃ αὐτόν, διὰ τοῦτο μένει ἐστερημένος τῆς εὐεργεσίας. Ὅθεν διὰ ταῦτα ὁ ὑπερήφανος γίνεται δυσάρεστος, δυσπρόσιτος, μισητός, φευκτὸς καὶ ἄχρηστος.
Ὁ δὲ ταπεινὸς ἄνθρωπος, ἐπειδὴ οὐδὲ τιμὰς ζητεῖ, οὐδὲ προσκυνήσεις, οὐδὲ ἐπαίνους, οὐδὲ πρωτεῖα θέλει, οὐδὲ τόπους παρατηρεῖ, οὐδὲ λόγια, οὐδὲ πρόσωπα, ἀναπαύεται εἰς πάντα τόπον, ἀρέσκεται εἰς πᾶσαν συναναστροφὴν καὶ ὑποφέρει ἀνδρείως καὶ τὰ μὴ ἀνήκοντα εἰς τὴν τάξιν αὑτοῦ καὶ ἀξίαν γίνεται χρήσιμος χωρὶς κολακείας καὶ ἐπαίνων, εὐεργετεῖ ὅσον δύναται χωρὶς πολλῶν δεήσεων καὶ προσκυνημάτων, ὅταν δὲ αὐτὸς ἔχῃ ἀνάγκην πράγματός τινος, εὔκολα τούτου ἀπολαμβάνει, ἐπειδὴ εὔκολα διὰ τὴν ταπείνωσιν τῆς καρδίας αὑτοῦ τὸν καθένα καὶ παρακαλεῖ, καί, ἐὰν ἡ ἀνάγκη τοῦτο ζητῇ, προσκυνεῖ καὶ ἕως ἐδάφους τῆς γῆς. Ὅθεν πάντοτε καὶ ἥσυχος εἶναι, καὶ πρᾶος, καὶ εὐπρόσιτος, καὶ φίλος καὶ ὑπὸ πάντων ἀγαπώμενος. Καὶ αὐτοὶ δὲ οἱ ὑπερήφανοι μισοῦσι μὲν τοὺς ὑπερηφάνους, ἀγαπῶσι δὲ τοὺς ταπεινόφρονας.
Ἐὰν δὲ συλλογισθῇς τὴν ψυχικὴν τοῦ ταπεινοῦ ὠφέλειαν, εὑρίσκεις εἰς αὐτὸν τόσα χαρίσματα καὶ τόσα θεῖα δῶρα, ὥστε ἐκστατικὸς μένει ὁ νοῦς σου. Ὁ θυμὸς εἶναι υἱὸς τῆς ὑπερηφανείας· αὐτὸς σὲ κυριεύει ἢ διότι νομίζεις ὅτι κατεφρονήθης ἢ διότι στοχάζεσαι ὅτι δὲν ὑπηρετήθης καθὼς σοῦ πρέπει. Διὰ τοῦτο οἱ ὑπερήφανοι εἶναι θυμώδεις καὶ ὀργίλοι· ταπεινὸς δὲ ἄνθρωπος οὐδέποτε ἐφάνη δοῦλος τοῦ θυμοῦ ἢ τῆς ὀργῆς ὑπηρέτης. Ὅστις εἶναι ταπεινός, ἐκεῖνος εἶναι καὶ πρᾷος τῇ καρδίᾳ. Ἔχει λοιπὸν ὁ ταπεινὸς τοὺς δύο χαρακτῆρας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἤτοι τὴν πρᾳότητα καὶ τὴν ταπείνωσιν. «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ», εἶπεν ὁ Κύριος, «ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια’ 29).