Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΙΕΡΟΘΕΟΥ τοῦ Νέου τοῦ ἀσκήσαντος ἐν τῇ τοῦ Ἄθω Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντος.

Ἐλθὼν ὅθεν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος συγκατῴκησε μὲ ἕνα ἐρημίτην εἰς τὸ κελλίον Ἅγιος Ἀρτέμιος λεγόμενον, ἔνθα ἡσυχάζων ἀνεγίνωσκε συχνὰ μὲ πολλὴν ἔφεσιν τὰς Γραφικὰς καὶ ὁσιακὰς βίβλους, εἰς τὰς ὁποίας εὑρίσκων, ὅτι εἶς Ἀσκητής, ἀφοῦ ἠγωνίσθη εἰς τὴν ἔρημον εἴκοσιν ἔτη, καὶ ἄλλος τεσσαράκοντα, καὶ ἕτερος ἑξήκοντα, ἔπειτα ἐπλανήθησαν ἀπὸ τὸν διάβολον, καὶ ἐγένοντο πτῶμα ἐλεεινὸν καὶ τρισάθλιον, ἐσκέπτετο νὰ εὕρῃ ἄλλην ὁδόν, διὰ νὰ σώσῃ τὴν ψυχήν του, συντομωτέραν καὶ ἀκινδυνοτέραν· ὅθεν ἐπενόησεν ὡς τοιαύτην τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτύριον. Ἀλλ’ ἐπειδὴ καὶ τὸ μαρτύριον πρέπει νὰ γίνῃ κατὰ τὴν τάξιν καὶ κατὰ τοὺς νόμους, καὶ ὄχι νὰ ὑπάγῃ τις ἁπλῶς καὶ ὡς ἔτυχε νὰ προδώσῃ τὴν ζωήν του, ὑβρίζων δηλονότι τοὺς ἀσεβεῖς, καὶ ζητῶν τοιουτοτρόπως τὸν θάνατον, ὅπως καὶ ὁ θεῖος Παῦλος ἐμποδίζει λέγων· «Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ», ἀλλὰ νὰ προέλθῃ ἀπὸ ἐκείνους ἡ αἰτία, καὶ τότε νὰ γίνῃ τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτύριον νόμιμον.

Τοιουτοτρόπως ἐσκέπτετο ὁ μακάριος· ὅθεν πορευθεὶς εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τῶν Ἰβήρων ἐρρασοφόρεσεν ἐκεῖ, καὶ συνοδεύων ἕνα προεστῶτα ἐκείνης τῆς Μονῆς, μετέβη εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ὁμοῦ μὲ αὐτόν, ὅστις εἶχε καὶ ἄλλους ἀδελφοὺς εἰς τὴν ὑποταγήν του, ἔβαλε δὲ εἰς τὸν νοῦν του, ὅτι βλέποντες αὐτὸν οἱ ἀλλόπιστοι Μοναχόν, ἀναστρεφόμενον εἰς τὴν πόλιν, θὰ τοῦ δώσουν ἀφορμὴν τυχὸν μίαν ἡμέραν, ἢ κτυπῶντες, ἢ ὑβρίζοντες αὐτόν, ὁπότε οὗτος θὰ ἀντισταθῇ μὲ τρόπον συνετόν, ὥστε νὰ φέρῃ εἰς τέλος τὸ μαρτύριον· ὅθεν καὶ προσηύχετο κατ’ ἰδίαν πολλάκις, ἂν εἶναι θέλημα Κυρίου, ὁ τοιοῦτος σκοπὸς νὰ λάβῃ καλὴν ἔκβασιν.

Διατρίβοντος λοιπὸν τούτου ἀρκετὸν καιρὸν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐντὸς τοσαύτης ἀσεβείας, οἱ μὲν ἄλλοι συνάδελφοί του ὑβρίζοντο καὶ ἐκτυπῶντο ἀπὸ τοὺς ἀντιχρίστους, αὐτὸς δὲ μόνος ἔμεινεν ἀπὸ ἐκείνους ἀπείρακτος κατὰ πάντα τρόπον, ἂν καὶ πολλάκις ἔδωκεν ἀφορμὰς ἀπὸ μακρόθεν διὰ νὰ πειρασθῇ, καθὼς δὲ φαίνεται ἡ θεία Πρόνοια τὸν ἐφύλαττε καὶ δι’ ἄλλων πολλῶν ὠφέλειαν. Ὅθεν βλέπων ὅτι δὲν πραγματοποιεῖται ὁ πόθος του, ἀναχωρεῖ περίλυπος ἐκ Κωνσταντινουπόλεως, καὶ μεταβαίνει εἰς τὰ βόρεια μέρη μετὰ τῶν σὺν αὐτῷ· καὶ ἐκεῖθεν ἐπιστρέφει εἰς τὴν Βλαχίαν, καὶ πάλιν ἀρχίζει τὰ μαθήματα διδασκόμενος παρὰ τοῦ διδασκάλου τοῦ ἐκεῖσε σχολείου Μάρκου τοῦ Κυπρίου, ἔνθα ἐχειροτονήθη καὶ Ἱεροδιάκονος ἀπὸ τὸν Μητροπολίτην Σόφιας Αὐξέντιον·