Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ τῆς Ρωμαίας.

Ἡ δὲ Μάρτυς οὐδόλως ἐδειλίασε τὴν τιμωρίαν ταύτην, μόνον ἐζήτησεν ὀλίγην διορίαν διὰ νὰ ἀποδώσῃ τὴν πρέπουσαν προσευχὴν μὲ τὸ ὄργανον τῆς φωνῆς καὶ νὰ δοξάσῃ τὸν Κύριον. Εὐχαριστήσασα λοιπὸν τὸν Θεὸν ἐποίησε δέησιν εἰς αὐτὸν ὅπως τὴν ἀξιώσῃ νὰ ἐπιστρέψῃ μὲ ἔνδοξον τέλος τὸ Μαρτύριόν της καὶ ὅσοι ἀσθενεῖς τὴν ἐπικαλεσθῶσιν εἰς βοήθειαν, νὰ τοὺς δίδῃ τὴν θεραπείαν ὡς ἰατρὸς παντοδύναμος. Ταῦτα τῆς Ἁγίας προσευξαμένης, ἦλθε φωνὴ οὐρανόθεν μαρτυροῦσα τὴν ἀποδοχὴν τῶν αἰτημάτων της, ἤτοι ὅτι θὰ γίνῃ τὸ θέλημά της καθὼς ἐζήτησε. Τότε ἡ Μάρτυς ἀκούσασα τὴν θείαν φωνὴν ἐχάρη καὶ λέγει εἰς τὸν δήμιον νὰ τελέσῃ τὸ προσταττόμενον, ἐκεῖνος δὲ ἔκοψεν, οἴμοι! μὲ σίδηρον τὴν θεολόγον ἐκείνην γλῶσσαν, τὴν φθεγγομένην τὰ θεῖα λόγια. Ἔτρεχον λοιπὸν τὰ αἵματα καὶ ἐκοκκίνισαν τὰ ἱμάτια τῆς ἀμώμου νύμφης τοῦ Χριστοῦ, ἥτις ἀπὸ τὸν πόνον ὀλιγοψυχήσασα ἐζήτησεν ὕδωρ καὶ τῆς τὸ ἔδωκεν εὐσεβής τις καὶ ἐνάρετος Χριστιανὸς ὀνόματι Κύριλλος, ὅστις διὰ τὴν μικρὰν αὐτὴν καλωσύνην τοῦ ψυχροῦ ποτηρίου ἀπολαμβάνει ἀντιμισθίαν παρὰ Θεοῦ τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως. Διότι μανθάνων ὁ Πρόβος, ὅτι ἐλυπήθη τὴν Ἁγίαν καὶ τῆς ἔδωκεν ὕδωρ, προσέταξε νὰ κόψωσι τὰς κεφαλὰς καὶ τῶν δύο καὶ οὕτως ἐτέλεσαν τὸν δρόμον τοῦ Μαρτυρίου ἀμφότεροι.

Ἔμεινε δὲ ἐρριμμένον ἡμέρας τινὰς τὸ λείψανον τῆς Ὁσίας χωρὶς οὐδόλως νὰ ἐγγίσῃ εἰς αὐτὸ πετεινὸν ἢ θηρίον ἀπὸ θείαν νεῦσιν καὶ βούλησιν. Ὄχι δὲ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ θεῖος Ἄγγελος οὐρανόθεν καταπέμπεται νὰ ἀποδώσῃ εἰς τὴν διδάσκαλον αὐτῆς Σοφίαν τὸ ἅγιον λείψανον, ἡ ὁποία προσηύχετο ἀπὸ τὴν ὥραν ποὺ ἔλαβον ἀπὸ τὰς ἀγκάλας της τὴν Ἀναστασίαν καὶ ἐδέετο πρὸς τὸν Κύριον νὰ τὴν ἐνδυναμώνῃ ἕως τέλους, νὰ μὴ νικηθῇ ἀπὸ κολακείας ἢ νὰ δειλιάσῃ τὰ κολαστήρια καὶ ζημιωθῇ τῶν στεφάνων. Οὕτω λοιπὸν προσευχομένης τῆς Σοφίας μετὰ θερμῶν δακρύων καὶ ἐξ ὅλης ψυχῆς, ἐφάνη εἰς αὐτὴν Ἅγιος Ἄγγελος, ἀφοῦ ἐτελείωσεν ἡ Ἁγία καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὸν οὐράνιον θάλαμον νὰ ἀγάλλεται αἰώνια, ὅστις ἀναγγέλλει εἰς αὐτὴν τὸ ποθούμενον τέλος τῆς Ὁσιομάρτυρος Ἀναστασίας, τὸ εὐκταιότατον μήνυμα καὶ ἥδιστον καὶ γλυκύτατον εἰς αὐτὴν ἄκουσμα· ἔτι δὲ καὶ ὁδηγὸς αὐτῆς γίνεται καὶ τῆς ἔδωκε τὸ ποθεινότατον εἰς αὐτὴν καὶ σεβάσμιον τῆς Μάρτυρος λείψανον, εἰς τὸ ὁποῖον περιχυθεῖσα ἡ μακαρία Σοφία καὶ καταφιλοῦσα αὐτὸ μὲ θερμὰ δάκρυα καὶ πολλὴν ἀγαλλίασιν, ἔλεγε ταῦτα:


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὑπάρχει δὲ καὶ τρίτη Μάρτυς Ἀναστασία ἀπὸ τὴν Ρώμην περὶ ἧς βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 616.

[2] Βλέπε ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Σύγχυσις ὑφίσταται μεταξὺ τῶν διαφόρων πηγῶν περὶ τοῦ βασιλέως εἰς τοὺς χρόνους τοῦ ὁποίου ἐμαρτύρησεν ἡ Ἁγία αὕτη Ἀναστασία. Ὁ μὲν Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς γράφει ἐνταῦθα ὅτι βασιλεὺς ἦτο ὁ Διοκλητιανός, ἐν τῷ Συναξαρίῳ ὅμως τῆς Ἁγίας γράφεται ὅτι ἦτο ὁ Δέκιος καὶ ὁ Οὐαλεριανός· τοῦτ’ αὐτὸ λέγει καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ἐν τῷ Ὡρολογίῳ γράφεται ὅτι ἡ Ἁγία ἤθλησεν ἐν ταῖς ἡμέραις Οὐαλεριανοῦ καὶ Γαλιηνοῦ ἐν ἔτει 256. Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕτερον Μαρτύριον τῆς Ἁγίας Ἑλληνικόν, εὑρισκόμενον καὶ αὐτὸ ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ, οὗ ἡ ἀρχή· «Κατὰ τοὺς καιροὺς τοῦ παρανόμου καὶ ἀσεβοῦς Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ συγκαθέδρου αὐτοῦ Βαλεριανοῦ». Τὴν σύγχυσιν ἐπιτείνει τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ ἕτεραι δύο Μάρτυρες φέρουσαι τὸ ὄνομα Ἀναστασία, κατάγονται ἐκ Ρώμης, ἀθλήσασαι κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου χρόνον. Ἡ μία ἐξ αὐτῶν εἶναι ἡ κατὰ τὴν ιβʹ (12ην) τοῦ παρόντος Ὀκτωβρίου ἑορταζομένη (βλ. σελ. 267 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου), ἀθλήσασα ἐπὶ Δεκίου, περὶ τῆς ὁποίας ὑποστηρίζουσί τινες, ὅτι εἶναι ἡ αὐτὴ μετὰ τῆς σήμερον ἑορταζομένης λόγῳ ταυτότητος τῆς ἰδιότητος ἑκάστης καὶ τῶν συνθηκῶν τοῦ Μαρτυρίου ἀμφοτέρων, καὶ ἡ ἑτέρα εἶναι ἡ κατὰ τὴν κβʹ (22αν) Δεκεμβρίου ἑορταζομένη ἡ ἐπονομαζομένη Φαρμακολύτρια (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας») ἀθλήσασα ἐπὶ Διοκλητιανοῦ. Τινὲς μάλιστα ἐκ τῶν νεωτέρων κριτικῶν φθάνουσιν εἰς τὸ νὰ ὑποστηρίζωσιν, ὅτι καὶ αἱ τρεῖς εἶναι μία καὶ ἡ αὐτή, πλανῶνται ὅμως εἰς τοῦτο, διότι σαφῶς διαφέρουσιν αἱ συνθῆκαι τῆς Φαρμακολυτρίας ἀπὸ τὰς τῶν ἄλλων δύο. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως· ἡμεῖς δὲ ἀκολουθοῦμεν ἐνταῦθα τὴν ὑπὸ τῶν Συναξαριστῶν παρεχομένην πληροφορίαν.