Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ τῆς Ρωμαίας.

Γνώρισον λοιπὸν τὸ συμφέρον σου καὶ πρᾶξον ἄξια τῆς ὡραιότητος καὶ τῆς ψυχικῆς εὐγενείας σου. Μὴ θελήσῃς νὰ δοκιμάσῃς τὸν θυμόν μου καὶ νὰ μάθῃς πόσον μέγα κακὸν εἶναι ἡ ἀσέβεια, διότι ἐγὼ (οἱ θεοὶ τὸ γνωρίζουσι) σὲ λυποῦμαι διὰ τὸ κάλλος σου καὶ ὡς νὰ ἤμην κατὰ σάρκα πατήρ σου φροντίζω διὰ τὸ ὄφελός σου καὶ σὲ συμβουλεύω τὸ συμφέρον σου· ἐὰν ὅμως δὲν μοῦ ἀκούσῃς, εἶναι ἀνάγκη νὰ δοκιμάσῃς τὸν θυμόν μου καὶ τὴν ἀγριότητά μου, ὅπως εἶδες τώρα τὴν εὐμένειαν καὶ ἡμερότητά μου καὶ τότε θὰ μετανοήσῃς ἀνωφελῶς».

Ταῦτα ἡ Μάρτυς ἀκούσασα, ἐνεθυμήθη τῶν μητρικῶν παραινέσεων τῆς σοφῆς διδασκάλου Σοφίας και ἀπεκρίθη ταπεινῶς λέγουσα· «Δι’ ἐμέ, ὦ δικαστά, Νυμφίος, πλοῦτος καὶ ζωή, εἶναι ὁ γλυκύτατος Χριστός, ὁ Δεσπότης μου, ὁ δὲ δι’ αὐτὸν θάνατος εἶναι δι’ ἐμὲ καὶ τῆς ζωῆς τιμιώτερος. Διὰ τὸν Χριστόν μου πάντα τὰ ἡδέα καὶ ἀπολαυστικὰ τῆς γῆς κατεφρόνησα. Χρυσόν, ἄργυρον, λίθους πολυτίμους καὶ τὰ λοιπά, τὰ ὁποῖα τιμῶσιν οἱ φιλόσαρκοι, ὡς πηλὸν λογίζομαι· πῦρ δὲ καὶ ξίφος καὶ σίδηρον, μελῶν στέρησιν, πληγάς τε καὶ μάστιγας καὶ εἴ τι ἄλλο νομίζετε διὰ τιμωρίαν, ἐγὼ τὰ ἔχω διὰ ἡδονὴν καὶ ἀγαλλίασιν, ἀποβλέπουσα εἰς τὸν Δεσπότην Χριστὸν καὶ Σωτῆρα μου. Ὄχι δὲ μόνον νὰ πάθω τοιαῦτα δεινὰ δι’ ἀγάπην του, ἀλλὰ καὶ νὰ ἀποθάνω μυριάκις ἐπιθυμῶ δι’ αὐτόν. Μὴ ὑποκρίνεσαι λοιπὸν ὅτι λυπεῖσαι τὴν καλλονήν μου, ἡ ὁποία μαραίνεται ὡς τὰ ἄνθη τοῦ ἀγροῦ, ἀλλὰ ποίησον πᾶν ὅ,τι εἶναι εἰς τὴν ἐξουσίαν σου, διὰ νὰ μὴ παρέρχεται ὁ καιρὸς ματαίως, διότι ἐγὼ ξυλίνους ἢ λιθίνους θεοὺς δὲν θέλω προσκυνήσει ποτέ». Ταῦτα ἀκούσας ὁ ἡγεμὼν ἐθυμώθη καὶ προστάσσει πρῶτον μὲν νὰ τὴν δείρωσιν ἀνηλεῶς εἰς τὸ πρόσωπον, ἔπειτα δὲ νὰ τὴν γυμνώσωσι διὰ νὰ τὴν βλέπῃ ὅλον τὸ θέατρον πρὸς αἰσχύνην της.

Ἐγύμνωσαν λοιπὸν ἐκεῖνο τὸ πάγκαλον σῶμα καὶ εἰς τοὺς Ἀγγέλους αἰδέσιμον καὶ τὸ παρέστησαν ἐνώπιον πάντων χωρίς τινος σκεπάσματος διὰ νὰ καταφρονηθῇ ὑπὸ πάντων. Τότε τῆς λέγει ὁ ἂρχων· «Οὕτω σοῦ πρέπει διὰ τὴν ὑπερηφάνειάν σου νὰ διαπομπεύεσαι ἐνώπιον τοσούτων ὀφθαλμῶν ἀνδρῶν· ἀλλὰ κἂν τώρα ζήτησον τὴν εὐμένειαν τῶν θεῶν καὶ μὴ θελήσῃς νὰ ἴδῃς προώρως μαραινόμενον τοσοῦτον κάλλος καὶ νὰ ἀπολεσθῇς ἀθλιώτατα, διότι, ἐὰν δὲν ποιήσῃς τὸ θέλημά μου, οὐδεὶς δύναται νὰ σὲ λυτρώσῃ ἀπὸ τὰς χεῖράς μου, ἀλλὰ θέλω σὲ κατακόψει εἰς λεπτὰ τεμάχια καὶ θέλω σὲ ρίψει νὰ σὲ φάγωσι τὰ ἄγρια θηρία».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὑπάρχει δὲ καὶ τρίτη Μάρτυς Ἀναστασία ἀπὸ τὴν Ρώμην περὶ ἧς βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 616.

[2] Βλέπε ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Σύγχυσις ὑφίσταται μεταξὺ τῶν διαφόρων πηγῶν περὶ τοῦ βασιλέως εἰς τοὺς χρόνους τοῦ ὁποίου ἐμαρτύρησεν ἡ Ἁγία αὕτη Ἀναστασία. Ὁ μὲν Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς γράφει ἐνταῦθα ὅτι βασιλεὺς ἦτο ὁ Διοκλητιανός, ἐν τῷ Συναξαρίῳ ὅμως τῆς Ἁγίας γράφεται ὅτι ἦτο ὁ Δέκιος καὶ ὁ Οὐαλεριανός· τοῦτ’ αὐτὸ λέγει καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ἐν τῷ Ὡρολογίῳ γράφεται ὅτι ἡ Ἁγία ἤθλησεν ἐν ταῖς ἡμέραις Οὐαλεριανοῦ καὶ Γαλιηνοῦ ἐν ἔτει 256. Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕτερον Μαρτύριον τῆς Ἁγίας Ἑλληνικόν, εὑρισκόμενον καὶ αὐτὸ ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ, οὗ ἡ ἀρχή· «Κατὰ τοὺς καιροὺς τοῦ παρανόμου καὶ ἀσεβοῦς Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ συγκαθέδρου αὐτοῦ Βαλεριανοῦ». Τὴν σύγχυσιν ἐπιτείνει τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ ἕτεραι δύο Μάρτυρες φέρουσαι τὸ ὄνομα Ἀναστασία, κατάγονται ἐκ Ρώμης, ἀθλήσασαι κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου χρόνον. Ἡ μία ἐξ αὐτῶν εἶναι ἡ κατὰ τὴν ιβʹ (12ην) τοῦ παρόντος Ὀκτωβρίου ἑορταζομένη (βλ. σελ. 267 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου), ἀθλήσασα ἐπὶ Δεκίου, περὶ τῆς ὁποίας ὑποστηρίζουσί τινες, ὅτι εἶναι ἡ αὐτὴ μετὰ τῆς σήμερον ἑορταζομένης λόγῳ ταυτότητος τῆς ἰδιότητος ἑκάστης καὶ τῶν συνθηκῶν τοῦ Μαρτυρίου ἀμφοτέρων, καὶ ἡ ἑτέρα εἶναι ἡ κατὰ τὴν κβʹ (22αν) Δεκεμβρίου ἑορταζομένη ἡ ἐπονομαζομένη Φαρμακολύτρια (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας») ἀθλήσασα ἐπὶ Διοκλητιανοῦ. Τινὲς μάλιστα ἐκ τῶν νεωτέρων κριτικῶν φθάνουσιν εἰς τὸ νὰ ὑποστηρίζωσιν, ὅτι καὶ αἱ τρεῖς εἶναι μία καὶ ἡ αὐτή, πλανῶνται ὅμως εἰς τοῦτο, διότι σαφῶς διαφέρουσιν αἱ συνθῆκαι τῆς Φαρμακολυτρίας ἀπὸ τὰς τῶν ἄλλων δύο. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως· ἡμεῖς δὲ ἀκολουθοῦμεν ἐνταῦθα τὴν ὑπὸ τῶν Συναξαριστῶν παρεχομένην πληροφορίαν.