ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ἡ Ἁγία Ὁσιομάρτυς τοῦ Χριστοῦ ἡ σήμερον ἑορταζομένη ἦτο ἀπὸ τὴν μεγαλόδοξον Ρώμην, ἔζη δὲ κατὰ τοὺς χρόνους Δεκίου τοῦ βασιλέως καὶ τῶν διαδόχων αὐτοῦ Γάλλου καὶ Βαλεριανοῦ ἐν ἔτει σνϛ’ (256). Εἶναι δὲ καὶ ἄλλη Μάρτυς Ἀναστασία ἡ ἐπιλεγομένη Φαρμακολύτρια, καταγομένη καὶ αὐτὴ ἀπὸ τὴν Ρώμην [1], ἀκμάσασα κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Διοκλητιανοῦ, ἀλλὰ τὰ μὲν περὶ αὐτῆς ἂς ἴδῃ πᾶς τις εἰς τὴν κβ’ (22αν) τοῦ Δεκεμβρίου μηνός, ὅτε ἐπιτελεῖται ἡ μνήμη αὐτῆς [2]· ἐνταῦθα δὲ νὰ διηγηθῶμεν τὰ περὶ τῆς σήμερον ἑορταζομένης [3], ἥτις τὸν Χριστὸν ἐκ βρέφους ποθήσασα, ἦρε τὸν ζυγὸν αὐτοῦ τὸν χρηστὸν καὶ γλυκύτατον καὶ ἐβάστασε τὸ ἐλαφρὸν αὐτοῦ φορτίον, ἤτοι τῆς μοναδικῆς πολιτείας, ὕστερον δὲ ἠξιώθη τοῦ Μαρτυρίου καὶ ὑπέμεινε γενναίως καὶ ἀνδρειότατα ὑπὲρ τῆς ἀγάπης τοῦ οὐρανίου Νυμφίου αὐτῆς διάφορα καὶ πάνδεινα κολαστήρια· ὅθεν καὶ ὑπ’ αὐτοῦ ἐδοξάσθη μεγάλως μὲ τριπλοῦν στέφανον· ἕνα μὲν διὰ τὴν παρθενίαν αὐτῆς, ἄλλον τῆς ἀσκήσεως καὶ ἕτερον τὸν τοῦ Μαρτυρίου, περὶ τοῦ ὁποίου θὰ διηγηθῶμεν ἐπιμελῶς πρὸς ὄφελος τῶν ἀναγιγνωσκόντων.

Αὕτη ἡ ἀξιέπαινος κόρη καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ Ἀναστάσεως ἐπώνυμος ἀπηρνήθη πατέρα, μητέρα καὶ συγγενεῖς, ἐμίσησε πλοῦτον καὶ δόξαν καὶ πᾶσαν σωματικὴν ἡδυπάθειαν καὶ ἐγκατέλιπεν ἅπαντα τὰ ρευστὰ καὶ πρόσκαιρα ἀγαθά, διὰ νὰ ἀπολαύσῃ τὰ ἀεὶ καὶ πάντοτε διαμένοντα. Ἀπῆλθε λοιπὸν εἰς τὸ Μοναστήριον, ὅταν ἦτο ἐτῶν εἴκοσι, καὶ τὴν ἐκούρευσεν ἐνάρετός τις καὶ ἐγγράμματος Μοναχή, ὀνόματι Σοφία, ἥτις ἐδίδασκεν αὐτὴν καὶ ἐνουθέτει ἐπιμελῶς εἰς τὴν μοναδικὴν πολιτείαν. Ἡ δὲ νεᾶνις, συνετὴ καὶ εὔτακτος, ὠφελεῖτο διηνεκῶς ἀπὸ τὰς νουθεσίας τῆς διδασκάλου καὶ ἐδείκνυε πολλὴν ἀρετήν. Ἡ δὲ Σοφία ἐδόξαζε τὸν Κύριον, βλέπουσα τὴν πνευματικὴν αὐτῆς θυγατέρα νὰ προκόπτῃ εἰς τὸν ἔνθεον ἔρωτα. Ὁ ἐχθρὸς ὅμως ἐφθόνει τῆς κόρης τὴν γενναιότητα καὶ τῆς ἔδωκεν εἰς τὴν σάρκα μεγάλον καὶ σφοδρότατον πόλεμον, ἵνα τὴν ἀναγκάσῃ, ἐὰν δυνηθῇ, νὰ μισήσῃ τὴν μοναδικὴν πολιτείαν ἢ κἂν νὰ γίνῃ ἀμελὴς εἰς τὴν ἄσκησιν. Ἀλλ’ ἡ Ἁγία ποσῶς δὲν ὤκνει εἰς τοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνας, μάλιστα καὶ προθυμοτέρα ἐγίνετο, ὅσον δὲ ἔβλεπε τὸν ἐχθρὸν καὶ ἐπίβουλον, ὅτι τὴν ἐπολέμει δυνατά, τοσοῦτον καὶ αὐτὴ ἀνδρείως ἀντηγωνίζετο καὶ οὕτω κατὰ κράτος ἐνίκα καὶ κατῄσχυνε τὸν πειράζοντα.