Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ τῆς Ρωμαίας.

Ἡ δὲ Μάρτυς πάλιν ἐπεκαλεῖτο ἐκεῖνον, ὅστις ἠδύνατο νὰ τὴν βοηθήσῃ ἐν καιρῷ θλίψεως καὶ νὰ τὴν λυτρώσῃ ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν ἐχθρῶν, ταῦτα λέγουσα· «Θεὲ θεῶν, ὁ Κύριος τῶν δυνάμεων, ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου, ἡ ὑπομονή, ἡ καταφυγή μου καὶ δύναμις, ἡ ἐλπὶς τῆς ψυχῆς μου καὶ σωτηρία μου, μὴ μακρύνου ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι ἐξέλιπεν εἰς ὀδύνην ἡ ζωή μου, ἐκολλήθη εἰς γῆν ἡ γαστήρ μου καὶ τὰ ὀστᾶ μου ὡσεὶ φρύγιον συνεφρύγησαν» (Ψαλμ. ρα’ 4) καὶ δός μοι βοήθειαν ἐν ὥρᾳ θλίψεως «ὁ Θεὸς ὁ περιζωννύων μὲ δύναμιν» (Ψαλμ. ιζ’ 33).

Ταῦτα προσευξαμένης τῆς Ἁγίας, ὤ ταχείας ἐπισκοπῆς! ὤ ὀξυτάτης λυτρώσεως! εὐθὺς εὑρέθη αὕτη ἐλευθερωμένη ἐξ ἐκείνου τοῦ χαλεποῦ μηχανήματος καὶ ἵστατο ἔμπροσθεν τοῦ δικαστοῦ ὑγιὴς εἰς ὅλον τὸ σῶμα ἄνευ οὐδενὸς σημείου πληγῆς ἢ καύματος πυρὸς εἰς τὰς σάρκας της. Ἀλλ’ αὐτὸς ὁ τετυφλωμένος δὲν ἠδυνήθη νὰ αἰσθανθῇ τὴν θαυματουργίαν τῆς θείας δυνάμεως, μεμεθυσμένος ἀπὸ τὴν ἀσέβειαν καὶ μανίαν καὶ σκότος περικείμενος· ὅθεν ἐκρέμασε πάλιν αὐτὴν εἰς τὸ ξύλον καὶ μὲ ὄνυχας σιδηροῦς τὴν κατέσχιζαν. Ἡ δὲ Ἁγία προσηύχετο καὶ εὐθὺς ἦλθεν ἐξ ὕψους βοήθεια, ἠτόνησαν οἱ δήμιοι καὶ αὕτη ἵστατο οὐδὲ ποσῶς ὀδυνωμένη. Ἀπορῶν δὲ ὁ ἡγεμὼν ἠγείρετο πολλάκις ἀπὸ τὸν θρόνον του μὲ πολλὴν ὀργὴν καὶ θυμόν, μὴ γνωρίζων τί νὰ πράξῃ. Ὁ διάβολος ὅμως, ὅστις τοῦ ὡμίλει κρυφίως, τοῦ ἐνεθύμισε νὰ κόψῃ τοὺς μαστοὺς τῆς Ἁγίας. Αὐτὴ ἡ τιμωρία εἶναι χαλεπὴ καὶ δριμυτάτη, ἀκροαταί, διότι εἰς τὸ μέρος αὐτὸ εἶναι μάλιστα καθιδρυμένη καὶ ἐρριζωμένη ἡ καρδία. Ἀλλὰ ἡ Μάρτυς, ἔχουσα μεγαλύτερον πάθος εἰς τὴν καρδίαν διὰ τὸν ἔρωτα τοῦ Χριστοῦ, κατεφρόνησε τοῦ μικροῦ καὶ ἐλάσσονος. Ὁ δὲ τύραννος, ἰδὼν ὅτι καὶ ταύτην τὴν χαλεπωτάτην βάσανον ὑπέμεινεν ἡ Ὁσία, ἠγωνίζετο ὁ ἀλιτήριος νὰ νικήσῃ τὴν ὑπερβολὴν τῆς καρτερίας μὲ τὴν ὑπερβολὴν τῶν κολάσεων· ὅθεν ἀνέσπασεν αὐτῆς ὅλους τοὺς ὀδόντας καὶ τοὺς ὄνυχας. Ἡ δὲ Ἁγία, ὡς νὰ μὴ ᾐσθάνετο πόνον τινά, ηὐχαρίστει θερμότερον τὸν Κύριον, διότι ἠξιώθη νὰ γίνῃ συγκοινωνὸς αὐτοῦ εἰς τὰ Πάθη, ἐνύβριζε δὲ καὶ τοὺς θεοὺς τοῦ τυράννου, σκότος αὐτοὺς καὶ πλάνους καὶ δαίμονας καὶ ἀπώλειαν ψυχῆς ὀνομάζουσα.

Ταῦτα μὴ ὑποφέρων νὰ ἀκούῃ ὁ δικαστὴς (ἐπειδὴ εἰς τοὺς ἀσθενεῖς ὀφθαλμοὺς εἶναι μισητὸν το φῶς τὸ γλυκύτατον) κελεύει νὰ ἀντασπάσωσι τὴν γλῶσσαν τῆς Ἁγίας ἀπὸ τὸν φάρυγγα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὑπάρχει δὲ καὶ τρίτη Μάρτυς Ἀναστασία ἀπὸ τὴν Ρώμην περὶ ἧς βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 616.

[2] Βλέπε ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Σύγχυσις ὑφίσταται μεταξὺ τῶν διαφόρων πηγῶν περὶ τοῦ βασιλέως εἰς τοὺς χρόνους τοῦ ὁποίου ἐμαρτύρησεν ἡ Ἁγία αὕτη Ἀναστασία. Ὁ μὲν Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς γράφει ἐνταῦθα ὅτι βασιλεὺς ἦτο ὁ Διοκλητιανός, ἐν τῷ Συναξαρίῳ ὅμως τῆς Ἁγίας γράφεται ὅτι ἦτο ὁ Δέκιος καὶ ὁ Οὐαλεριανός· τοῦτ’ αὐτὸ λέγει καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ἐν τῷ Ὡρολογίῳ γράφεται ὅτι ἡ Ἁγία ἤθλησεν ἐν ταῖς ἡμέραις Οὐαλεριανοῦ καὶ Γαλιηνοῦ ἐν ἔτει 256. Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕτερον Μαρτύριον τῆς Ἁγίας Ἑλληνικόν, εὑρισκόμενον καὶ αὐτὸ ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ, οὗ ἡ ἀρχή· «Κατὰ τοὺς καιροὺς τοῦ παρανόμου καὶ ἀσεβοῦς Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ συγκαθέδρου αὐτοῦ Βαλεριανοῦ». Τὴν σύγχυσιν ἐπιτείνει τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ ἕτεραι δύο Μάρτυρες φέρουσαι τὸ ὄνομα Ἀναστασία, κατάγονται ἐκ Ρώμης, ἀθλήσασαι κατὰ τὸν αὐτὸν περίπου χρόνον. Ἡ μία ἐξ αὐτῶν εἶναι ἡ κατὰ τὴν ιβʹ (12ην) τοῦ παρόντος Ὀκτωβρίου ἑορταζομένη (βλ. σελ. 267 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου), ἀθλήσασα ἐπὶ Δεκίου, περὶ τῆς ὁποίας ὑποστηρίζουσί τινες, ὅτι εἶναι ἡ αὐτὴ μετὰ τῆς σήμερον ἑορταζομένης λόγῳ ταυτότητος τῆς ἰδιότητος ἑκάστης καὶ τῶν συνθηκῶν τοῦ Μαρτυρίου ἀμφοτέρων, καὶ ἡ ἑτέρα εἶναι ἡ κατὰ τὴν κβʹ (22αν) Δεκεμβρίου ἑορταζομένη ἡ ἐπονομαζομένη Φαρμακολύτρια (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας») ἀθλήσασα ἐπὶ Διοκλητιανοῦ. Τινὲς μάλιστα ἐκ τῶν νεωτέρων κριτικῶν φθάνουσιν εἰς τὸ νὰ ὑποστηρίζωσιν, ὅτι καὶ αἱ τρεῖς εἶναι μία καὶ ἡ αὐτή, πλανῶνται ὅμως εἰς τοῦτο, διότι σαφῶς διαφέρουσιν αἱ συνθῆκαι τῆς Φαρμακολυτρίας ἀπὸ τὰς τῶν ἄλλων δύο. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως· ἡμεῖς δὲ ἀκολουθοῦμεν ἐνταῦθα τὴν ὑπὸ τῶν Συναξαριστῶν παρεχομένην πληροφορίαν.