Ἀφ’ οὗ δὲ ἔλαβε τὸ τῆς ἱερωσύτης ἀξίωμα, ἐπλεόναζε τὰς ἀρετὰς ἔτι περισσότερον καὶ ἠγωνίζετο νὰ μὴ τὸν ὑπερβῇ ἄλλος εἰς τὴν ἀγάπην καὶ χρηστότητα, εἰς δὲ τὸν ἔνθεον ζῆλον ἦτο θερμότατος τόσον, ὥστε ἐκινδύνευσε διὰ τὴν Εἰκόνα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καὶ πολλὰς βασάνους καὶ κολαστήρια ὑπέμεινεν ὁ ἀοίδιμος. Ἀλλ’ ἂς εἴπωμεν ἐξ’ ἀρχῆς τὴν διήγησιν.
Πολλοὺς πολέμους πολλάκις ὡς φθονερὸς ἤγειρε καθ’ ἡμῶν ὁ μισόκαλος, διὰ νὰ μᾶς ὑστερήσῃ τῆς οὐρανίου μακαριότητος, καὶ πολλοὺς βασιλεῖς εἰς εἰδωλολατρίαν ἐκρήμνισεν, ἄλλους δὲ πάλιν εἰς εἰκονομαχίαν παρώξυνε, παρερμηνείων τοὺς θείους Νόμους ὁ μιαρὸς καὶ διαστρέφων τὰς Γραφὰς δολίως ὡς ἀνθρωποκτόνος καὶ πονηρότατος· διότι βλέπων ὅτι δὲν ἠδύνατο πλέον νὰ φέρῃ τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὴν τελείαν τῆς πίστεως ἄρνησιν, ἔρριψε τὸν δόλον ὁ ἐπίβουλος εἰς ὅσους εὗρεν ἐπιτηδείους εἰς τὴν κακίαν του, καὶ οὐχὶ μόνον τοὺς ἁπλουστέρους, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς τοὺς βασιλεῖς (φεῦ!) δεινῶς ὁ δεινὸς ἐπλάνησεν. Ἦτο δὲ τότε αὐτοκράτωρ Ρωμαίων Λέων ὁ Ἀρμένιος [1], ὅστις εἶχε λύσσαν μεγάλην κατὰ τῶν ἁγίων Εἰκόνων ὁ ἀλιτήριος· καὶ πρῶτον μὲν ἐξώρισεν ἀπὸ τοὺς θρόνους των τοὺς Ὀρθοδόξους Ἀρχιερεῖς καὶ ἀνεβίβασεν ἄλλους ὁμόφρονάς του καὶ ἄφρονας· τὰς δὲ ἱερὰς Εἰκόνας τελείως ἠφάνισε, διὰ τὴν ὁποίαν ἀσέβειαν παρεχώρησεν ὁ Θεὸς καὶ ἐξεστράτευσαν κατὰ τῶν Ρωμαίων οἱ Ἄραβες, καὶ ἠχμαλώτευσαν πολλὰς πόλεις καὶ Μοναστήρια, καθὼς καὶ τὸ τοῦ Ἁγίου Σάββα τὸ μέγα καὶ περιβόητον.
Ταῦτα βλέπων ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων ἐγνώρισεν ὅτι διὰ τὰς ἁμαρτίας τῶν Χριστιανῶν τοὺς ἦλθε καὶ δικαίως παρὰ Θεοῦ ἐκείνη ἡ μάστιξ, διότι κατεφρόνουν τὴν σεβασμίαν Εἰκόνα του. Ὅθεν ζήλῳ θείῳ κινούμενος ἐμελέτησε νὰ στείλῃ ἕνα ἢ δύο Πατέρας ἐναρέτους καὶ μαθηματικοὺς εἰς τὰ γράμματα, νὰ ἐλέγξουν τὸν βασιλέα, νὰ τοῦ ἀποδείξουν μὲ μαρτυρίας τῆς θείας Γραφῆς σφαλερὰν τὴν γνώμην του, καὶ νὰ τὸν νουθετήσουν, διὰ νὰ παύσουν τὰ σκάνδαλα. Εὑρίσκει ὅθεν ἕτοιμον καὶ ἐπιτήδειον διὰ τοιαύτην ὑπηρεσίαν τὸν μέγαν Θεόδωρον, τὸν ζηλωτὴν τοῦ Θεοῦ, τὸν πεπαιδευμένον εἰς τὰ γράμματα καὶ εἰς τὴν ἀρετὴν περιβόητον. Ἔστειλε λοιπὸν αὐτὸν ὁ Πατριάρχης [2], ποιήσας εὐχὴν μὲ ὅλους τοὺς ἀδελφοὺς καὶ κοινὴν παράκλησιν νὰ τὸν κατευοδώσῃ ὁ Κύριος· ἐπῆρε δὲ μεθ’ ἑαυτοῦ ὁ Θεόδωρος καὶ τὸν Θεοφάνην ὡς ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ὁμόφρονα.