Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Ἐπίσκοπος Ἄσσου τῆς ἐν τῇ Ἀνατολῇ, ὁ ζήσας ἐν ἔτει ͵αρν’ (1150), ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἦτο δὲ τότε ὁ μὴν Σεπτέμβριος, ὅταν ὁ Ἅγιος ἐφύτευσε τὴν ράβδον καὶ ὅλον τὸν χειμῶνα ἦτο ξηρά. Κατὰ δὲ τὰς ἀρχὰς τοῦ Μαρτίου, ὢ τῶν θαυμασίων σου, Κύριε! ἐβλάστησεν ἡ ράβδος καὶ ηὐξήθη καὶ τὰ φύλλα αὐτῆς ἐθεράπευον καὶ θεραπεύουν παντὸς εἴδους ἀσθένειαν εἰς δόξαν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ καὶ τιμὴν τοῦ Ἁγίου. Ἀφρονέστατος δέ τις Μιχαὴλ ὀνόματι ἔλεγεν, ὅτι εἶναι μαγεία τὸ ὁρώμενον καὶ ὄχι θαῦμα καὶ τρέξας μὲ αὐθάδειαν ἔκοψε τοὺς κλάδους τῆς ράβδου· ἀλλ’ ὢ τοῦ θαύματος! ἐνεκρώθησαν παρευθὺς ὅλα αὐτοῦ τὰ μέλη καὶ πίπτων κατὰ γῆς ἐγένετο θέαμα ἐλεεινὸν εἰς τοὺς ὁρῶντας. Λαβόντες τότε αὐτὸν οἱ συγγενεῖς του τὸν ἔφερον εἰς τὴν οἰκίαν του ὅπου ἔπεσε κατάκοιτος παιδευόμενος ἀπὸ τὴν ἀσθένειαν διὰ τὴν ἀπιστίαν καὶ τὴν αὐθάδειάν του, ἕως ὅτου ἔζη ὁ Ἅγιος. Ὕστερον δὲ ἀπὸ τὴν ταφὴν τοῦ Ἁγίου, ἐπειδὴ πολλοὶ ἀσθενεῖς προσέτρεχον μετὰ πίστεως εἰς τὸν τάφον του, ὅπου ἀνέβλυζεν ὕδωρ εὐλογίας καὶ πίνοντες ἀπὸ αὐτὸ ἐθεραπεύοντο, βασταζόμενος καὶ αὐτὸς ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς του ἐπῆγε καὶ ἔπεσεν εἰς τὸν τάφον τοῦ Ἁγίου, ὃν ἐπικαλούμενος μετὰ πίστεως καὶ θερμῶν δακρύων, ὢ τοῦ θαύματος! καθὼς ἔπιεν ἀπὸ τὸ ἁγίασμα ἐκεῖνο, εὐθὺς ἔγινεν ὑγιὴς δοξάζων καὶ εὐλογῶν τὸν Θεὸν καὶ τὸν Ἅγιον καὶ κηρύττων εἰς ὅλους τὰ θαύματα ὅπου ἔγιναν εἰς αὐτόν.

Ἀλλ’ ἂς ἐπανέλθωμεν ἐπὶ τὸ προκείμενον. Βλέποντες οἱ κύριοι τοῦ τόπου ἐκείνου τὴν ἄκραν ὑπομονὴν τοῦ Ἁγίου καὶ τὴν παράδοξον θεραπείαν ὅπου ἔλαβε παρὰ Κυρίου, μετέβαλον τὴν ἀγριότητά των εἰς ἡμερότητα, ἤ, καλλίτερον νὰ εἰπῶ, ὁ τῶν θαυμασίων Θεὸς μετέβαλε τὴν γνώμην των καὶ μετανοήσαντες δι’ ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἔκαμαν, προσέπεσαν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου καὶ ἐζήτουν συγχώρησιν, τὴν ὁποίαν ἔλαβον εὐθὺς· καὶ εἰς τὸ ἑξῆς ἄφησαν ἀνενόχλητον τὸν Ἅγιον νὰ κάμῃ εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον εἴ τι θέλει καὶ βούλεται. Ἐπιθυμῶν δὲ ὁ Ἅγιος νὰ κτίσῃ τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Θεοτόκου καὶ μὴ ἔχων ζῷα διὰ νὰ συνάξῃ τὰ πρὸς οἰκοδομὴν ἀναγκαῖα, διεπέρασεν ἀπὸ τὸ στενὸν [3] εἰς τὴν Ἀνατολὴν καὶ εὑρὼν γυναῖκα τινὰ χήραν, τῆς ἀνήγγειλε τὴν ἀνάγκην του, δίδων εἰς αὐτὴν καὶ τρία φλωρία, τὰ ὁποῖα εἶχε, χάριν εὐλογίας. Ἡ δὲ γυνὴ ἐκείνη εὐλαβηθεῖσα τὸν Ἅγιον εἶπεν· «Ἔχω, Πάτερ, ζῷα πολλά, ἀλλ’ ὅμως εἶναι ἄγρια· ὅθεν, ἐὰν δύνασαι, σύναξε ὅλην τὴν ἀγέλην καὶ ἂς εἶναι ἀφιερωμένη εἰς τὴν ἁγιωσύνην σου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἱερά· ἀρχαία πόλις τῆς Λέσβου. Ἐρείπια αὐτῆς εὑρίσκονται εἰς τὸ βόρειον ἄκρον τῆς δυτικῆς πλευρᾶς τοῦ στομίου τοῦ κόλπου τῆς Γέρας (Ἱερᾶς κόλπος).

[2] Ἄσσος· παράλιος Ἑλληνικὴ πόλις τῆς Μυσίας ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ, ἔναντι τῆς Λέσβου. Ὑπῆρξε πατρὶς τοῦ περιφήμου Στωϊκοῦ φιλοσόφου Κλεάνθους. Τὴν πόλιν ταύτην ἐπεσκέφθη ὁ θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος κατὰ τὴν τρίτην αὐτοῦ περιοδείαν (Πράξ. κʹ 13-14). Λόγῳ τῆς γεωγραφικῆς της θέσεως ἐξελίχθη ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων εἰς σπουδαίαν πόλιν, ὡς μαρτυρεῖται καὶ ἀπὸ τῶν σῳζομένων εἰσέτι ἐρειπίων σπουδαίων οἰκοδομῶν, φρουρίου, τάφων, πυλώνων κ.λ.π. Ἐπὶ τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑποκειμένης εἰς τὴν Μητρόπολιν Ἐφέσου. Σήμερον εἰς τὴν θέσιν αὐτῆς εὑρίσκεται τὸ μικρὸν τουρκικὸν χωρίον Μπεχράμ.

[3] Ἐννοεῖται τὸ στενὸν τῆς θαλάσσης, τὸ ὁποῖον χωρίζει τὴν Λέσβον ἀπὸ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.