Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Ἐπίσκοπος Ἄσσου τῆς ἐν τῇ Ἀνατολῇ, ὁ ζήσας ἐν ἔτει ͵αρν’ (1150), ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἀλλὰ καὶ οἱ δαίμονες, βλέποντες τὸν Ἅγιον τοῦτον Γρηγόριον ἀγωνιζόμενον τοιουτοτρόπως, ὡς μισόκαλοι καὶ φθονεροί, ἐκίνησαν ἐναντίον του πόλεμον σφοδρὸν μὲ διαφόρους μηχανάς· ὅμως εἰς μάτην ἐκοπίασαν, διότι ὁ θεῖος Γρηγόριος ἀγωνιζόμενος περισσότερον καὶ παρακαλῶν ἀκαταπαύστως τὸν Κύριον μετὰ πίστεως καὶ δακρύων, μὲ τὴν Χάριν τοῦ Θεοῦ ὅλας τὰς προσβολὰς τῶν δαιμόνων ἀπεδίωξε καὶ ἀνενεργοὺς ἀπέδειξεν. Ὅθεν, ὡς νικητὴς ἀναφανεὶς τῶν πονηρῶν δαιμόνων, ἐνεδύθη τὸν χιτῶνα τῆς εὐφροσύνης καὶ ἔγινε μετάρσιος τῷ πνεύματι, ἀποκτήσας τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅπως λέγει ὁ θεῖος Παῦλος.

Ἀφοῦ λοιπὸν ἔμεινεν ἐκεῖ εἰς τὴν ἔρημον δεκαπέντε χρόνους, ἐνεθυμήθη πάλιν τὸν θεῖον Ἀγάθωνα καὶ ἀναχωρήσας ἐκεῖθεν ἐπῆγεν εἰς τὸ προρρηθὲν Μοναστήριον καὶ ἀπολαύσας αὐτὸν κατώκησε πάλιν εἰς τὸ πρῶτόν του κελλίον, ὅπερ εἶχεν εἰς τὸ ὄρος καὶ ἠγωνίζετο τοὺς ὑπερανθρώπους ἐκείνους ἀγῶνας τῆς ἀσκήσεως, διὰ μέσου τῶν ὁποίων ἔλαμπεν εἰς ὅλους ὡς ἀστὴρ λαμπρότατος καὶ ἐφώτιζε πάντας μὲ πρᾶξιν καὶ θεωρίαν. Ὅθεν ἔτρεχον πρὸς αὐτὸν Μοναχοὶ καὶ κοσμικοί, διὰ νὰ ἀκούσουν τὰς σωτηρίους καὶ ψυχωφελεῖς διδασκαλίας του. Ὁ δὲ θεῖος Ἀγάθων, βλέπων καὶ ἀκούων τὰ κατορθώματα τοῦ ἱεροῦ Γρηγορίου, ἐχαίρετο πνευματικῶς, δοξάζων τὸν Παντοκράτορα Θεόν, τὸν ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν παντὸς ἀγαθοῦ, ὁμολογῶν εἰς ὅλους, ὅτι ὁ Γρηγόριος ἔφθασε πλέον εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ ἔγινε τέλειος εἰς τὴν ἀρετήν.

Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ἐχήρευσεν Ἐπισκοπή τις τῆς Ἀνατολῆς καλουμένη τῆς Ἄσσου [2], οἱ δὲ Κληρικοὶ καὶ οἱ ἄρχοντες τῆς Ἐπισκοπῆς ταύτης ἐζήτουν ἀπὸ τὴν Μεγάλην Ἐκκλησίαν νὰ τοὺς ἀποστείλῃ Ποιμένα τινὰ ἄξιον. Ἐξετάζοντες δὲ ὁ Πατριάρχης καὶ οἱ Ἀρχιερεῖς διὰ νὰ εὕρουν τὸν κατάλληλον διὰ τὸ ἀξίωμα τοῦτο, ἠρώτησαν τὸν ἱερὸν Ἀγάθωνα, ὅστις εὑρίσκετο τότε εἰς τὴν Βασιλεύουσαν καὶ ἦτο γνώριμος τοῦ Πατριάρχου καὶ ὅλης τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, οὗτος δὲ ἀπεκάλυψεν εἰς αὐτοὺς τὰ περὶ τοῦ θείου Γρηγορίου. Ὅθεν, διὰ γραμμάτων βασιλικῶν καὶ Πατριαρχικῶν προσκαλεῖται εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ὁ μέγας Γρηγόριος, μὴ γνωρίζων τὴν αἰτίαν διὰ τὴν ὁποίαν προσεκαλεῖτο, ἐλθὼν δὲ καὶ μὴ θέλων ἐχειροτονήθη Ἐπίσκοπος Ἄσσου ἀπὸ τὸν Μητροπολίτην τῆς Ἐφέσου, ἐπειδὴ ἡ Ἄσσος ἦτο Ἐπισκοπὴ τῆς Μητροπόλεως Ἐφέσου καὶ ἀπεστάλη μετὰ μεγάλης τιμῆς ὑπὸ τοῦ βασιλέως καὶ τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας εἰς τὸν θρόνον του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἱερά· ἀρχαία πόλις τῆς Λέσβου. Ἐρείπια αὐτῆς εὑρίσκονται εἰς τὸ βόρειον ἄκρον τῆς δυτικῆς πλευρᾶς τοῦ στομίου τοῦ κόλπου τῆς Γέρας (Ἱερᾶς κόλπος).

[2] Ἄσσος· παράλιος Ἑλληνικὴ πόλις τῆς Μυσίας ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ, ἔναντι τῆς Λέσβου. Ὑπῆρξε πατρὶς τοῦ περιφήμου Στωϊκοῦ φιλοσόφου Κλεάνθους. Τὴν πόλιν ταύτην ἐπεσκέφθη ὁ θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος κατὰ τὴν τρίτην αὐτοῦ περιοδείαν (Πράξ. κʹ 13-14). Λόγῳ τῆς γεωγραφικῆς της θέσεως ἐξελίχθη ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων εἰς σπουδαίαν πόλιν, ὡς μαρτυρεῖται καὶ ἀπὸ τῶν σῳζομένων εἰσέτι ἐρειπίων σπουδαίων οἰκοδομῶν, φρουρίου, τάφων, πυλώνων κ.λ.π. Ἐπὶ τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑποκειμένης εἰς τὴν Μητρόπολιν Ἐφέσου. Σήμερον εἰς τὴν θέσιν αὐτῆς εὑρίσκεται τὸ μικρὸν τουρκικὸν χωρίον Μπεχράμ.

[3] Ἐννοεῖται τὸ στενὸν τῆς θαλάσσης, τὸ ὁποῖον χωρίζει τὴν Λέσβον ἀπὸ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.