ΠΑΥΛΟΣ ὁ νεολαμπὴς τοῦ Χριστοῦ Ὁσιομάρτυς, πατρίδα εἶχε τὴν περιφανῆ Πελοπόννησον, γενηθεὶς εἰς τὸ χωρίον Σοπωτὸν τῆς ἐπαρχίας Καλαβρύτων, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἀνετράφη ἐκ γονέων Χριστιανῶν Ὀρθοδόξων, πτωχῶν μέν, ἀλλ’ ἐναρέτων, κληθεὶς κατὰ τὸ ἅγιον Βάπτισμα Παναγιώτης. Διὰ νὰ γνωρίσητε ὅμως ἐν πάσῃ ἀληθείᾳ πῶς ὁ ἐκ τοιαύτης ἀγαθῆς ρίζης εὐθαλέστατος βλαστὸς περιέπεσεν εἰς τὸ πτῶμα τῆς ἀρνήσεως καὶ πῶς μετὰ ταῦτα ἀνανήψας ἀνεδείχθη Ὅσιος καὶ Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ ἀκούσατε τὴν κατὰ πλάτος ἱστορίαν αὐτοῦ, ὅπως ἔγραψε ταύτην ὁ ἀείμνηστος Ἱερομόναχος Ἰάκωβος ὁ Ἁγιορείτης καὶ τὴν ὁποίαν ἐνταῦθα παραθέτομεν.
Ὑπερδεδοξασμένος εἶ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἀναδεικνύων νέους Μάρτυρας, νέους φωστῆρας ἐν τῷ στερεώματι τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἁγίας Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, εἰς τοὺς ἐσχάτους τούτους καιρούς, ὅτε ἡ εὐσέβεια, μωρία ἀποκαλεῖται παρὰ τῶν ἀθέων ἀσεβῶν καὶ βλασφήμων ἀθλίων αἱρετικῶν. Πρὸς τούτοις δέ, εἰς τοὺς καθ’ ἡμᾶς καιρούς, ὀνειδίζεται ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία ὑπὸ τῶν ἐλεεινῶς ἀποσπασθέντων κακοδόξων αἱρετικῶν Λατίνων, οἵτινες πλὴν τῶν ἄλλων δυσφήμων κατηγοριῶν, τὰς ὁποίας ἐξήμεσαν κατὰ τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, προσέθηκαν ἔτι καὶ τοῦτο, φλυαροῦντες καὶ λέγοντες, ὅτι δῆθεν νέον Ἅγιον δὲν ἀνέδειξεν αὕτη ἀπὸ τὸν καιρὸν τοῦ χωρισμοῦ τῶν Ἐκκλησιῶν, ἐνῷ αὐτοὶ οἱ πανάθλιοι, μὴ ἔχοντες νὰ παρουσιάσουν νέους Ἁγίους, κατασκευάζουν γλυπτοὺς λεγομένους Ἁγίους, ἐκ λίθων, ξύλων καὶ μετάλλων. Ἀλλ’ ἂς αἰσχυνθοῦν αἰσχύνην αἰώνιον καὶ ἂς ἐντραποῦν, βλέποντες τὴν Ἁγίαν ἡμῶν Ἐκκλησίαν, τὴν ἄμωμον νύμφην τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, κεκοσμημένην καὶ ἐστεφανωμένην, ὡς διὰ πολυτίμων λίθων καὶ μαργαριτῶν, διὰ νέων Μαρτύρων, Ὁσίων, Ἱεραρχῶν καὶ Ἀσκητῶν, ὧν τὴν ἁγιότητα ἐπιβεβαιοῖ ἡ ἀφθαρσία, ἡ ἄρρητος εὐωδία ἡ ἐκπεμπομένη ἐκ τῶν ἁγίων αὐτῶν Λειψάνων καὶ τὰ ἄπειρα θαύματα, τὰ ὁποῖα τελοῦσιν.
Ἀλλ’ οὗτοι οἱ σχισματικοὶ Λατῖνοι, μετὰ τῶν λοιπῶν αἱρετικῶν, λέγοντες δι’ ἑαυτοὺς ὅτι εἶναι σοφοί, ἐμωράνθησαν, διὸ καὶ ἐπαρθέντες ὑπὸ τῆς ἑωσφορικῆς ὑπερηφανείας ἐσκοτίσθησαν τὸν νοῦν καὶ ἐτυφλώθησαν. Διότι βλέποντες δὲν βλέπουσι καὶ ἀκούοντες δὲν ἀκούουσι οὐδὲ ἐννοοῦν ὅτι, κατὰ τὴν τοῦ Κυρίου φωνὴν τὴν λέγουσαν·