Τῇ αὐτῇ ἡμέρα μνήμη τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν ΠΑΥΛΟΥ τοῦ Ξηροποταμηνοῦ τοῦ κτίσαντος τὰς δύο Μονάς, τὴν τοῦ Ξηροποτάμου καὶ τὴν τοῦ Ἁγίου Παύλου, ἤτοι τὴν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, τοῦ ἀκμάσαντος ἐν ἔτει ωκ’ καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντος.

κατόπιν δὲ πολλῶν ἐρευνῶν τὸν ἀνεῦρον εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος ὅπου μετὰ πολλὰς παρακλήσεις καὶ μὲ προτροπὰς τοῦ Πρώτου, ἀκόμη δὲ καὶ μὲ βίαν ἐπείσθη ὁ Ἅγιος νὰ μεταβῇ εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἔνθα καὶ τίς δύναται νὰ διηγηθῇ τὴν χαρὰν τὴν ὁποίαν ἔλαβον οἱ συγγενεῖς του καὶ ὁλόκληρος ἡ Κωνσταντινούπολις βλέπουσα Ἄγγελον μὲ σῶμα ἀνθρώπινον καὶ λόγον διδασκαλικόν· ἔκυψαν τὰ βασιλικὰ σημεῖα καὶ οἱ ἄρχοντες καὶ ἐπροσκυνοῦσαν τὸν πτωχὸν ἐκεῖνον Μοναχόν, ὅστις δὲν εἶχεν ἄλλο τι παρὰ τὰ παλαιόρασα καὶ τὸν Σταυρόν. Τοιοῦτον ἀξιοθαύμαστον πρᾶγμα εἶναι, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἡ ἀρετή, καὶ τοιούτους ἀναδεικνύει τοὺς ἐργάτας της. Συνέπεσε δὲ τότε νὰ εἶναι κατάκοιτος ὁ βασιλεὺς Ρωμανὸς μὲ θανατηφόρον ἀσθένειαν, καὶ εὐθὺς ὡς μετέβη ὁ Ὅσιος καὶ ἔθεσε τὰς χεῖράς του ἐπάνω εἰς αὐτόν, ὦ τοῦ θαύματος! ἔγινεν ὑγιὴς ὁ βασιλεύς, καθὼς ὁ ἴδιος τὸ ἀναφέρει εἰς τὸ χρυσόβουλλόν του.

Τὸ θαῦμα τοῦτο ἐδόξασεν ἔτι περισσότερον τὸν Ἅγιον, ὅστις ἀπὸ τὰς πολλὰς παρακλήσεις τοῦ βασιλέως παρέμεινεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, φυλάττων τὴν ἰδίαν μοναδικὴν τάξιν καὶ καταβάλλων τοὺς ἰδίους ἀσκητικοὺς ἀγῶνας, τοὺς ὁποίους κατέβαλλε καὶ εἰς τὴν ἔρημον, διδάσκων συνάμα τὰ τέκνα τοῦ βασιλέως· ὅταν δὲ συνεπληρώθη ὁ καιρὸς κατὰ τὸν ὁποῖον ἔκρινε πὼς ἔπρεπε νὰ ἀναχωρήσῃ, μετέβη εἰς τὸν βασιλέα καὶ τοῦ λέγει· «Βασιλεῦ, καθὼς τὸ ὀψάριον, ὅταν ἐξαχθῇ ἀπὸ τὸ ὕδωρ, δὲν δύναται πλέον νὰ ζῇ, τοιουτοτρόπως καὶ ὁ Μοναχός, ὅστις ἐξέλθῃ ἀπὸ τὴν καλύβην του, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ζῇ εἰς τὴν ἐργασίαν τοῦ Θεοῦ. Διὰ τοῦτο ἦλθον νὰ σᾶς ἀποχαιρετήσω καὶ νὰ ἀναχωρήσω διὰ τὴν καλύβην μου, ὅπου θὰ συνευρίσκωμαι πάντα μὲ τὸν βασιλέα μου Θεόν». Τοῦτο ἀκούσας ὁ βασιλεὺς ἐλυπήθη σφόδρα· ὅμως δὲν ἠδύνατο νὰ τὸν ἐμποδίσῃ, ἐπειδὴ εἶχε μεγάλην εὐλάβειαν πρὸς αὐτόν, καὶ τοῦ λέγει· «Ἐπεθύμουν, πάτερ Ἅγιε, νὰ μὴ χωρίσωμεν ποτέ, ἐφ’ ὅσον ζῶ, διὰ νὰ σὲ ἔχω παρηγορίαν καὶ διδάσκαλον πρὸς σωτηρίαν μου, πλὴν δὲν δύναμαι νὰ σὲ ἐμποδίσω μόνον σὲ παρακαλῶ, λάβε ὅσον πλοῦτον νομίζεις ἀρκετὸν νὰ τὸν διανείμῃς διὰ τὴν ψυχήν μου». Τότε εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ἐγὼ οὔτε πλοῦτον χρειάζομαι, οὔτε νὰ τὸν διανείμω γνωρίζω· ἔχεις ἐδῶ πολλοὺς πτωχούς, καὶ δίδε τους ὅσον νομίζεις· τοῦτο μόνον σὲ παρακαλῶ, ἐὰν ἀγαπᾷς, νὰ ἀνακαινίσῃς τὸ Μοναστήριον τῆς ἀοιδίμου βασιλίσσης Πουλχερίας, τὸ ὁποῖον εἶναι κατηδαφισμένον, διὰ νὰ εἶναι τὸ μνημόσυνόν σου αἰώνιον».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν δὲ τῷ Συναξαριστῇ τοῦ Κ. Δουκάκη ἀναφέρεται ὅτι οὗτος ὁ Ἅγιος ἦτο υἱὸς τοῦ Αὐτοκράτορος Θεοφυλάκτου υἱοῦ τοῦ Αὐτοκράτορος Μιχαὴλ τοῦ Ραγκαβὲ καὶ τῆς συζύγου τοῦ Θεοφυλάκτου, ἥτις ἦτο θυγάτηρ τοῦ Αὐτοκράτορος τῆς Δύσεως Καρόλου τοῦ Μεγάλου, κατ’ ἀκολουθίαν ἡ σύζυγος τοῦ Μιχαὴλ αὐτοκράτειρα Προκοπία ἀναφέρεται ἐκεῖ ὡς μάμμη τοῦ Ἁγίου.

[2] Ἐν δὲ τῷ Κ. Δουκάκῃ ἀναγράφεται Μυριλάκου.

[3] Ἐν τῷ Κ. Δουκάκῃ λέγεται ὅτι ὠνομάσθη Νικήτας.

[4] Ἐν τῷ Συναξαριστῇ τοῦ Κ. Δουκάκη ἀναφέρεται ὅτι ὁ Ἅγιος ἀπέκτησε δύο τέκνα, τὴν Σοφίαν, ἥτις συνεζεύχθη μετὰ τοῦ Αὐτοκράτορος Χριστοφόρου υἱοῦ τοῦ Ρωμανοῦ τοῦ Λεκαπηνοῦ καὶ τὸν Θεοφύλακτον τὸν μάγιστρον, ἐπιφέρει δὲ πρὸς μαρτυρίαν καὶ τὸ τοῦ ἱστορικοῦ Κ. Κεδρηνοῦ: «Νικήτας δὲ ὁ μάγιστρος καὶ πενθερὸς τοῦ Χριστοφόρου τοῦ βασιλέως, κατηγορηθεὶς ὡς ὑποτιθέμενος τῷ Χριστοφόρῳ κατὰ τοῦ ἰδίου γενέσθαι πατρὸς καὶ τοῦτον ἐξῶσαι τῆς βασιλείας, ἐξεβλήθη τῆς Πόλεως καὶ ἀπεκάρη Μοναχός».