Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΜΑΡΚΟΥ Ἐπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ, τοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας μονομάχου καὶ ὑπερμάχου καὶ φύλακος.

τὸ ἱστορικὸν ἐκεῖνο· «Μᾶρκος οὐχ ὑπέγραψε, λοιπὸν ἐποιήσαμεν οὐδέν». Κατ’ ἀλήθειαν δὲ οὕτως ἠκολούθησαν τὰ πράγματα, διότι ὅταν ἐπέστρεψαν εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ ἐκεῖνοι, οἵτινες εἶχον ὑπογράψει, ἔκλαιον καὶ ὠδύροντο καὶ ἐζήτουν συγχώρησιν λέγοντες· «Εἶθε νὰ εἶχε κοπῇ ἡ δεξιὰ ἡμῶν ἡ ταῦτα ὑπογράψασα». Τελικῶς δὲ καὶ συνοδικῶς κατεκρίθη ἡ ψευδοσύνοδος ἐκείνη ὑπὸ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας.

Ὁποίους δὲ ἀγῶνας κατέβαλεν ὁ θεσπέσιος Μᾶρκος ἐκεῖ εἰς τὴν Ἰταλίαν καὶ πῶς ἀντιμετώπισε τον τρομερὸν ἐκεῖνον χείμαρρον, ὅστις ὀλίγον ἔλειψε νὰ καταπνίξῃ τὸν ἱερὸν χῶρον τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ ὁποῖα χαρακώματα ἀνήγειρε μετὰ ταῦτα διὰ νὰ ἐξασφαλίσῃ τοὺς κινδυνεύοντας εὐσεβεῖς Ὀρθοδόξους, περιέγραψαν καὶ ἐξύμνησαν σοφοὶ κάλαμοι, ὡς ὁ μέγας ἐκκλησιάρχης Σίλβεστρος ὁ Συρόπουλος, Θεόδωρος ὁ Γαζῆς, Γεννάδιος ὁ Σχολάριος, Νεκτάριος καὶ Δοσίθεος οἱ Πατριάρχαι Ἱεροσολύμων, Ἀθανάσιος ὁ Πάριος καὶ ἄλλοι παλαιότεροι καὶ νεώτεροι. Περὶ δὲ τῶν ἐν Ἰταλίᾳ συμβάντων κατὰ τὴν ψευδοσύνοδον καὶ πῶς ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, διὰ νὰ μὴ πλατύνεται ἐνταῦθα ὁ λόγος, γράφομεν ἀλλαχοῦ (βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδων 470-471), ταῦτα δὲ μόνον προσθέτομεν ἐνταῦθα, ὅτι ἐὰν καὶ ὁ Ἅγιος Μᾶρκος, ὅστις ἦτο καὶ ἐκπρόσωπος τῶν τριῶν Πατριαρχείων τῆς Ἀνατολῆς καὶ ἔξαρχος τῆς Συνόδου, ὑπεχώρει εἰς τοὺς ἀγρίους φοβερισμοὺς τοῦ μεγάλου χειμάρρου καὶ τὰς διαφόρους ἄλλας μεθοδείας αὐτοῦ, ἡ Ὀρθοδοξία ἤθελε γίνει σχεδὸν ἀφανής.

Ἀλλὰ καὶ ἡ αὐτοκρατορία ὄχι μόνον δὲν ἔλαβε καμμίαν βοήθειαν ἀπὸ τὴν δύσιν, ὡς ὁ ἀσύνετος βασιλεὺς ἐφαντάζετο, ἀλλὰ μάλιστα καὶ μεγάλην ζημίαν, διότι ἐδιχάσθησαν οἱ πιστοὶ εἰς ἑνωτικοὺς καὶ ἀνθενωτικοὺς καὶ μεγάλη μεταξὺ τούτων ὑπῆρχε διαμάχη. Εἰς ταύτην δὲ τὴν περίστασιν ὁ μέγας οὗτος προστάτης τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ Ἅγιος Μᾶρκος, ἔδειξε τὸν συνηθισμένον αὐτοῦ ζῆλον, διὰ νὰ συνάψῃ τὰ διεστῶτα μέρη, τὰ ὁποῖα μετὰ τὴν ἀπὸ τῆς Φλωρεντίας ἐπιστροφὴν εἶχον κακῶς καὶ ἀθλίως ἔναντι ἀλλήλων. Διὸ τούτους μὲν ἐνεθάρρυνε μὲ τὴν ἐλπίδα τῶν θείων οἰκτιρμῶν, οἵτινες ἔκλαιον νυχθημερὸν διὰ τὴν ὑπογραφὴν τοῦ λατινισμοῦ, ἐκείνους δὲ ἔφερεν εἰς αἴσθησιν καὶ μετάνοιαν, ὅσοι ἐνόμιζον ὡς ἀδιάφορον ἢ ὡς καλὴν τὴν ψυχοφθόρον ἕνωσιν· ἔτι δὲ ἐδίδασκε τοὺς πολίτας, ἵνα μὴ φέρωνται μὲ σκληρότητα καὶ ἀποστροφὴν πρὸς τοὺς μετανοοῦντας καὶ προσφεύγοντας εἰς τὸ ἔλεος τῆς Ἐκκλησίας ἀδελφούς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὰ ἀντιρρητικὰ αὐτοῦ εὑρήσεις ἐν Τόμῳ Καταλλαγῆς, σελ. 206.

[2] Ὅρα ἐν τῷ Τόμῳ Χαρᾶς, σελ. 611.

[3] Οὗτος εἶναι Ἰωάννης Η’ ὁ Παλαιολόγος βασιλεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1423-1448, προτελευταῖος αὐτοκράτωρ τοῦ Βυζαντίου, τὸν ὁποῖον ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ ἀδελφός του Κωνσταντῖνος ὁ ΙΑ’.

[4] Μανουὴλ Β’ ὁ Παλαιολόγος υἱὸς τοῦ Ἰωάννου Ε’ καὶ πατὴρ τοῦ Ἰωάννου Η’, ἐβασίλευσε κατὰ τὰ ἔτη 1391-1425. Εἰς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του ἐγένετο Μοναχός.

[5] Ὡς σημειοῖ καὶ ὁ Ἱεροσολύμων Νεκτάριος ἐν τῷ θ’ (9ῳ) τμήματι τοῦ Συνταγματίου αὐτοῦ σελ. 185 καὶ 186.