Τῇ ΙΕ’ (15ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ.

Ὅταν λοιπὸν αὐτὸς ἡτοίμαζεν ἐκεῖνο τὸ φρικτὸν κολαστήριον, τότε ὁ Ἅγιος ὡς ἄλλος Στέφανος παρεκάλει τὸν Κύριον, ἀντὶ πάσης ἄλλης βοηθείας, νὰ φωτίσῃ τοὺς διώκτας του καὶ νὰ τοὺς δώσῃ σωτηρίαν ψυχῆς· ὑψώσας δὲ πρὸς οὐρανὸν τὸν νοῦν καὶ τὴν διάνοιαν, ἔλεγε ταῦτα μὲ ψυχικὴν ἀγαλλίασιν· «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ καὶ Θεέ μου, ὅστις μὲ ἐνεδυνάμωσας καὶ τοσούτων ἀγαθῶν μὲ ἠξίωσας, ὥστε νὰ πάθω ταῦτα διὰ τὸν πανάγιόν σου Ὄνομα. Αὐτὸς καὶ τώρα τὴν μὲν ψυχήν μου λύτρωσον ἀπὸ τὰς χεῖρας τῶν ἐχθρῶν σου καὶ σῶσόν με, διὰ νὰ γνωρίσουν ὅλοι, ὅτι σὺ εἶσαι μόνος Θεὸς ἀληθέστατος, αὐτοὺς δὲ ἀξίωσον νὰ μισήσουν τὰ ἀναίσθητα εἴδωλα καὶ νὰ ἔλθουν εἰς τὴν ἀλήθειαν».

Ὁ μὲν λοιπὸν Ἅγιος οὕτως ηὔχετο· ὁ δὲ Κύριος ἐπήκουσεν αὐτοῦ καὶ ἐφώτισε τὸν ἔπαρχον, ὅστις ἠλλοιώθη καὶ ὥσπερ νὰ μὴ ἦτο ἐκεῖνος, ὅστις ἡτοίμασε τὴν τιμωρίαν τοῦ Μάρτυρος, ἐπλησίασε τὸν βασιλέα καὶ τοῦ λέγει· «Ποῖον κακὸν ἔπραξεν ὁ καλὸς Ἐλευθέριος καὶ τὸν ἀποφασίζεις εἰς τοιοῦτον κακὸν καὶ χαλεπὸν θάνατον;». Ὁ δὲ βασιλεὺς ἠπόρει ἀκούσας τοιαῦτα ἀνέλπιστα καὶ τὸν ἠρώτα τὶ ἔπαθε καὶ ἔστρεψεν ἡ γνώμη του εἰς τὸ ἐναντίον τόσον γρήγορα. Καὶ τοῦ ἔλεγεν· «Ἐγὼ σὲ ἐτίμησα περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον ἄρχοντα τοῦ παλατίου μου καὶ σὲ ἐψήφισα ἔπαρχον, πλοῦτον πολὺν σοῦ ἐχάρισα καὶ πάλιν ἐὰν εἶσαι φιλάργυρος καὶ ἐπῆρες ἀπὸ τὸν Ἐλευθέριον χρυσίον καὶ συμπονεῖς δι’ αὐτόν, ἐγὼ νὰ σοῦ δώσω χαρίσματα μεγαλύτερα». Ὁ δὲ Κορέμων ἐπληρώθη ὅλος θείου Πνεύματος μὲ τὴν προσευχὴν τοῦ Ἁγίου καὶ φωτισθεὶς τὴν διάνοιαν ἔλεγεν· «Ἡ τιμή σου ἂς εἶναι μετὰ σοῦ εἰς ἀπώλειαν καὶ τὰ ἀργύριά σου ἂς τὰ καύσῃ τὸ πῦρ, τὸ ὁποῖον σὲ ἀναμένει εἰς τὴν κόλασιν, διότι μὲ τὸ θέλημά σου, γίνεσαι τυφλὸς εἰς τὴν ἀλήθειαν καὶ δὲν γνωρίζεις τὴν ἀδυναμίαν τῶν θεῶν σου, οἵτινες δὲν δύνανται νὰ λυτρώσουν ἐκ τοῦ πυρὸς οὐδένα ἀπὸ σᾶς, καθὼς ὁ Χριστὸς ἐλύτρωσε τοσάκις τοὺς δούλους του».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ τύραννος ἐθυμώθη τόσον ὁ ἀνόητος, ὥστε ἔστρεψε τὴν προτέραν ἀγάπην εἰς μῖσος ἀνείκαστον καὶ προστάσσει νὰ βάλουν εἰς τὸν ἡτοιμασμένον κλίβανον αὐτὸν τοῦτον τὸν ἔπαρχον, ὅστις τὸν ἡτοίμασεν. Ὅταν δὲ ἔφερον πλησίον αὐτοῦ τὸν ἔπαρχον καὶ εἶδε τὴν φοβερὰν ἐκείνην φλόγα, ἐφώναξε πρὸς τὸν Ἅγιον λέγων· «Ποίησον, Ἅγιε τοῦ Θεοῦ, δέησιν πρὸς τὸν ἀληθῆ Θεὸν δι’ ἐμὲ καὶ ἐνδυνάμωσόν με μὲ τὸ ὅπλον τοῦ Χριστοῦ, καθὼς καὶ τὸν στρατηλάτην Φήλικα περιετείχισας».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὐδεὶς ἂς μὴ θαυμάζῃ, διατὶ ὁ Ἅγιος οὗτος ἐχειροτονήθη παρ’ ἡλικίαν ἐναντίον τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων τῆς Ἁγίας Ϛʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅσον καὶ τῆς ἐν Νεοκαισαρείᾳ τοπικῆς τοιαύτης, αἵτινες διορίζουσιν, ὅτι ὁ μὲν Διάκονος νὰ χειροτονῆται ἐτῶν εἰκοσιπέντε, ὁ δὲ Πρεσβύτερος τριάκοντα καὶ ὁ Ἐπίσκοπος ὑπὲρ τὰ τριάκοντα. Ἂς μὴ θαυμάζῃ τις, λέγω, περὶ τούτου, διότι ὁ Ἅγιος Ἐλευθέριος ἤκμασε πρὶν ἢ ἔτι θεσπισθῶσιν οἱ ἀνωτέρω Κανόνες.

[2] Ἰλλυρικὸν ἢ Ἰλλυρία ὠνομάζετο ἡ πρὸς τὴν Ἀδριατικὴν θάλασσαν παράλιος περιοχὴ τῆς Βαλκανικῆς χερσονήσου, τὴν ὁποίαν κατέχουν νῦν ἡ Ἀλβανία καὶ ἡ Γιουγκοσλαβία. Οἱ κάτοικοι αὐτῆς ὠνομάζοντο Ἰλλυριοί.

[3] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 404.