Τῇ ΙΕ’ (15ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, Ἐπισκόπου Ἰλλυρικοῦ.

Ἐδίωκε λοιπὸν κοινῶς πάντας τοὺς Χριστιανοὺς ὁ ἄχρηστος βασιλεὺς καὶ ἐξόχως ἐζήτει τὸν Ἐλευθέριον διὰ νὰ θανατώσῃ ἐκεῖνον πρῶτον ὡς αἴτιον τῆς εὐσεβείας καὶ κατόπιν τοὺς ἄλλους. Ἀπέστειλε λοιπὸν στρατηλάτην τινά, ὀνόματι Φήλικα, προστάσσων αὐτὸν νὰ φέρῃ ἐπειγόντως τὸν Ἐλευθέριον· ὁ δὲ Φῆλιξ ἐπῆγε μὲ πλῆθος στρατιωτῶν καὶ περιεκύκλωσε τὴν Ἐκκλησίαν, ἐντὸς τῆς ὁποίας εἶχεν ἀκούσει ὅτι ἐδίδασκεν ὁ Ἅγιος. Εἰσῆλθεν ὅθεν εἰς τὸ Ναὸν μὲ κακὴν γνώμην καὶ βλέμμα ἄγριον· ἀλλὰ καθὼς εἰσῆλθε καὶ εἶδε τὸν Ἅγιον μὲ τοσαύτην εὐκοσμίαν καὶ ἤκουσε τὴν γλυκυτάτην ἐκείνην γλῶσσαν καὶ τὴν πάνσοφον αὐτοῦ διδασκαλίαν, ὤ τοῦ θαύματος! ἐθαύμασε καὶ μεταβαλὼν τὸ ἄγριον βλέμμα εἰς ἱλαρότητα, γίνεται ὁ πρῴην λύκος ἥμερον πρόβατον καὶ ἀντὶ διώκτου μαθητὴς καὶ ὑπήκοος, καταφρονεῖ τιμὴν πρόσκαιρον, ἀπαρνεῖται πλοῦτον καὶ συγγενεῖς, δὲν ἐνδιαφέρεται ποσῶς διὰ νὰ δώσῃ ἀπόκρισιν εἰς τὸν βασιλέα, ἀλλὰ προσπίπτων εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου πιστεύει εἰς τὸν Χριστὸν ὁ ἀοίδιμος.

Ὁ δὲ Ἅγιος τὸν κατήχησε καὶ τὸν ἐνουθέτησε τὴν ἀκρίβειαν τῆς πίστεως· ἔπειτα τὸν συνεβούλευσε νὰ τὸν ὑπάγῃ εἰς τὸν βασιλέα, καθὼς τὸν προσέταξε, διὰ νὰ μὴ ζημιωθῇ ὁ Ἅγιος τὸν στέφανον τοῦ Μαρτυρίου. Ἐκίνησαν λοιπὸν εἰς ὁδοιπορίαν καὶ καθὼς διήρχοντο ἀπὸ βρύσιν τινὰ ἐζήτησεν ὁ εὐλαβὴς Φῆλιξ (ὡς ἄλλος Κανδάκης ἀπὸ τὸν Φίλιππον) νὰ τὸν βαπτίσῃ ὁ Ἐλευθέριος, ὅστις ἰδὼν τὸν πολὺν αὐτοῦ πόθον καὶ τὴν μεγάλην προθυμίαν προθύμως καὶ ἐκεῖνος τὸν ἀνεγέννησε διὰ τοῦ θείου Βαπτίσματος. Μεθ’ ἡμέρας δέ τινας φθάσαντες εἰς τὴν Ρώμην, ὁ μὲν πιστότατος Φῆλιξ ἡνώθη μὲ τοὺς ἄλλους Χριστιανοὺς καὶ τοὺς εἶπε τὰ γενόμενα, ὁ δὲ Ἅγιος ἐπῆγεν εἰς τὸ κριτήριον χαίρων ὡς νὰ τὸν εἶχον καλεσμένον εἰς πανήγυριν καὶ ἑορτὴν πανευφρόσυνον. Ἰδὼν δὲ ὁ βασιλεὺς τὸν Ἅγιον τόσον νέον καὶ ὡραῖον καὶ τὴν πολλὴν αὐτοῦ εὐταξίαν καὶ κοσμιότητα, τὸν ἐσυμπάθησε καὶ τοῦ λέγει· «Διατί, Ἐλευθέριε, ἀφῆκας τὴν προπατορικήν σου πίστιν καὶ τὴν εὐσέβειαν τῶν θεῶν καὶ πιστεύεις εἰς ἕνα κακοθάνατον ἄνθρωπον;». Ὁ δὲ Ἅγιος ἐσιώπα, ἀκούσας τοιοῦτον λόγον ἀνόητον καὶ δὲν ἔδωκεν εἰς αὐτὸν οὐδεμίαν ἀπόκρισιν.

Τότε πάλιν ὁ τύραννος εἶπε πρὸς τὸν Ἅγιον λόγους πολλοὺς καὶ κολακευτικοὺς καὶ τοῦ ὑπέσχετο δωρεὰς καὶ χαρίσματα πλούσια, ἐὰν θυσιάσῃ εἰς τὰ εἴδωλα· ἐὰν δὲ δὲν ὑπακούσῃ, ἠπείλει ὅτι θὰ τοῦ δώσῃ διάφορα κολαστήρια.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὐδεὶς ἂς μὴ θαυμάζῃ, διατὶ ὁ Ἅγιος οὗτος ἐχειροτονήθη παρ’ ἡλικίαν ἐναντίον τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων τῆς Ἁγίας Ϛʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅσον καὶ τῆς ἐν Νεοκαισαρείᾳ τοπικῆς τοιαύτης, αἵτινες διορίζουσιν, ὅτι ὁ μὲν Διάκονος νὰ χειροτονῆται ἐτῶν εἰκοσιπέντε, ὁ δὲ Πρεσβύτερος τριάκοντα καὶ ὁ Ἐπίσκοπος ὑπὲρ τὰ τριάκοντα. Ἂς μὴ θαυμάζῃ τις, λέγω, περὶ τούτου, διότι ὁ Ἅγιος Ἐλευθέριος ἤκμασε πρὶν ἢ ἔτι θεσπισθῶσιν οἱ ἀνωτέρω Κανόνες.

[2] Ἰλλυρικὸν ἢ Ἰλλυρία ὠνομάζετο ἡ πρὸς τὴν Ἀδριατικὴν θάλασσαν παράλιος περιοχὴ τῆς Βαλκανικῆς χερσονήσου, τὴν ὁποίαν κατέχουν νῦν ἡ Ἀλβανία καὶ ἡ Γιουγκοσλαβία. Οἱ κάτοικοι αὐτῆς ὠνομάζοντο Ἰλλυριοί.

[3] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 404.