Λόγος Β’. Εἰς τὴν ἀποτομὴν τῆς Τιμίας Κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου. Ἐκ τῆς Εὐαγγελικῆς Σάλπιγγος, Μακαρίου Νοταρᾶ.

Εὑρίσκει ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος τὸν κυνικὸν φιλόσοφον Διογένην περιπατοῦντα εἰς τοὺς τάφους τῶν βασιλέων, καὶ μὲ τὴν ράβδον του ζητοῦντα κἄτι τι τὸν ἐρωτᾷ τὶ γυρεύει καὶ ἀποκρίνεται τὴν κεφαλὴν τοῦ πατρός σου Φιλίππου ζητῶ νὰ εὕρω, καὶ δὲν δύναμαι νὰ τὴν διακρίνω ἀπὸ τὰς ἄλλας, ἀλλ’ ὅλα τὰ κρανία γυμνὰ βλέπω καὶ σκωληκόβρωτα τόσον καὶ ἐκεῖνα ὅπου ἐστόλιζαν τὰ βασιλικὰ διαδήματα, ὅσον καὶ ἐκεῖνα ὅπου γυμνὰ ἔκαιεν ὁ ἥλιος.

Μάθημα, ἄνθρωπε, καλὸν μάθε σήμερον, ἀπὸ τὴν ἑορτὴν τοῦ κήρυκος τῆς ἀληθείας, πόση ἡ δόξα τῆς ἀρετῆς, πόση ἡ ἀθανασία, πόση ἡ τιμὴ, μάθε πόση ἡ τυφλότης, πόση ἡ ἀγνωσία ἐκείνων ὅπου κυριευθοῦν ἀπὸ σατανικοὺς ἔρωτας· μάθε ἀπὸ τὴν τιμὴν καὶ προσκύνησιν ὅπου μὲ πολλὴν εὐλάβειαν ἀποδίδει ὅλη ἡ οἰκουμένη τῶν εὐσεβῶν εἰς τὴν τιμίαν κεφαλὴν τοῦ ἐπιγείου Ἀγγέλου, πῶς τότε ὁ ἄνθρωπος εἰσέρχεται εἰς τὰ βασίλεια τῆς ἀθανασίας, ὅταν τελευτᾷ μὲ ἔργα ἐπαινετά· μάθε ἀπὸ τὴν σημερινὴν ἑορτήν, ὅτι θάνατοι, σφαγαί, ξίφη, φυλακαί, ἁλύσεις, ἐξορίαι, δημεύσεις τῶν ὑπαρχόντων, δὲν εἶναι ἄλλο εἰς ἐκεῖνον ὅπου ἔρχεται διὰ ζῆλον τῆς ἀληθείας, διὰ τὴν ὑπεράσπισιν τῶν θείων νόμων, διὰ τὸ κήρυγμα τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, διὰ τὴν ἀγάπην ὅπου ἔχει εἰς τὴν ἀρετήν, διὰ τὸ μῖσος ὅπου ἔχει εἰς τὴν κακίαν, εἰς τοιοῦτον ἄνθρωπον, λέγω, ἐκεῖνα τὰ φαινόμενα λυπηρά, ὅπου εἶπα, δὲν εἶναι ἄλλο, παρὰ στέφανα πορφυροστόλιστα τοῦ μαρτυρίου, λίθοι πολύτιμοι τοῦ ποθητοῦ Παραδείσου, ἀρραβῶνες ἀψευδέστατοι τῆς οὐρανίου Βασιλείας, δῶρα πολύτιμα τοῦ πλάστου καὶ κριτοῦ τῶν ἁπάντων Θεοῦ.

Δὲν εἶναι ἐκεῖναι αἱ πληγαί, ὅπου δίδονται διὰ τὴν ἀρετήν, πληγαί, ἀλλὰ σφραγῖδες τῆς θεϊκῆς υἱοθεσίας· δὲν εἶναι θάνατοι ἐκεῖνοι ὅπου ἔρχονται διὰ ζῆλον τοῦ θείου νόμου, ἀλλὰ προοίμια τῆς αἰωνίου ζωῆς· δὲν εἶναι ἐκεῖναι αἱ σφαγαί, σφαγαί, ὅπου γίνονται διὰ τὸ μῖσος καὶ τὸν πόλεμον τοῦ κοινοῦ ἐχθροῦ, ἀλλ’ ἀρχὴ τῆς ἀθανασίας. Πληγώνεται καιρίως ὁ Ἐπαμεινώνδας, καὶ κείμενος εἰς τὴν γῆν, ἐρωτᾷ τοὺς στρατιώτας του ἂν ἴσως σῴζεται, καὶ δὲν ἐχάθη ἡ περικεφαλαία του· ἀκούσας ὅτι πάρεστι, πάλιν ἐρωτᾷ, ἂν ἴσως ἐνικήθησαν οἱ ἐχθροί· ὅταν δὲ ἤκουσε καὶ τοῦτο πῶς ἔγινε, τότε λέγει· «Ἤδη τέλος τῆς ἐμῆς ζωῆς λαμπρὸν ἐφέστηκεν, ἤδη ὁ Ἐπαμεινώνδας γεννᾶται, ἐπείπερ οὕτω θνῄσκει».