Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν ΘΕΟΤΟΚΟΥ ἐν τῷ Πυρσῷ τῆς Εὐρυτανίας.

Τὴν ἀκόλουθον νύκτα ἐπῆρε τὸ παιδίον ὁ Χριστιανὸς ἐκεῖνος, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν ἴδιον τόπον νὰ ἰδῇ, ἂν εἶναι ἀληθῆ τὰ λεγόμενα· ὅθεν βλέπει ὀφθαλμοφανῶς ὅσα καὶ τὸ παιδίον του εἶδε πρότερον, πλὴν ὡς ἄνθρωπος καὶ αὐτὸς ἐδειλίασε, καὶ δὲν ἐπῆγεν εὐθὺς νὰ ἰδῇ τί εἶναι ἐκεῖ εἰς τὸ σπήλαιον, ἀλλ’ ἔφυγε δρομαίως μὲ τὸν παῖδα αὐτοῦ. Τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐπῆρε μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ ἄλλους τινάς, καὶ πρῶτον μὲν ἐστοχάσθησαν καὶ εἶδον ὀφθαλμοφανῶς τὸ ὅραμα τοῦτο ἅπαντες. Ἔπειτα δὲ ἐπῆγαν πρὸς ἐκεῖνο τὸ μέρος ἐρευνῶντες, ἐκεῖ δέ, ὢ τοῦ μεγίστου μυστηρίου! βλέπουσι τὴν ἁγίαν Εἰκόνα εἰς ἕνα μέρος τοῦ σπηλαίου φεγγοβολοῦσαν καὶ ἐξαστράπτουσαν. Ὅθεν προσκυνήσαντες αὐτὴν καὶ εὐφρανθέντες ἐπὶ τῷ τοιούτῳ θησαυρῷ ἔστειλαν καὶ ἔφεραν ἐργαλεῖα, καὶ ἤνοιξα τὸν τόπον μὲ σκοπὸν νὰ τὴν ἔχουν ἐκεῖ πάντοτε πρὸς παρηγορίαν των. Ἔφερον δὲ ἐκεῖ εἰς τὴν Θεοτόκον κηρία καὶ θυμιάματα καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καὶ τὴν ἐπροσκυνοῦσαν, ὡς ἔπρεπεν, ἔχοντες, εἰς αὐτὴν πολλὴν εὐλάβειαν. Τίνι δὲ τρόπῳ ἦλθεν αὕτη ἐκεῖ, τοῦτο γινώσκει μόνος ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος εἰς μίαν στιγμὴν ἐπῆγε καὶ τὸν Ἀββακοὺμ ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα εἰς τὴν Βαβυλῶνα, ὅπου ἦτο ὁ Δανιήλ, καὶ πάλιν ἔφερεν αὐτὸν ὀπίσω. Τοῦτο εἶναι λοιπὸν τὸ πρώτιστον καὶ μέγιστον θαῦμα, τὸ ὁποῖον ἔδειξεν ἡ Κυρία Θεοτόκος, καὶ ἐφανερώθη ἡ ἁγία Εἰκών, ἀπὸ τὸ θαῦμα δὲ τοῦτο ἐστάθη νὰ ὀνομάζεται ἕως τὴν σήμερον τὸ Μοναστήριον αὐτὸ Πυρσός, ἤτοι λαμπάδα, καὶ φῶς, διὰ τὸ φῶς καὶ τὸν πύρινον στῦλον, ὁ ὁποῖος ἐφάνη. Τὸ δὲ Προυσὸς πάλιν ὄνομα ὁποῦ λέγεται, ὀρθῶς ἔχει καὶ τοῦτο· διότι ἔλαβε καὶ ταύτην τὴν ἐπωνυμίαν, ἐπειδὴ ἦτο ἡ Εἰκὼν πρότερον εἰς τὴν Προῦσαν, ἐξ ἧς καὶ ἦλθεν ἐνταῦθα, ὡς εἴρηται, ὅθεν ὡς ἐκ τῆς Προύσης λέγεται Προυσός.

Μετ’ ὀλίγας ἡμέρας ἀπὸ λόγον εἰς λόγον ἠκούσθη τὸ γεγονὸς εἰς ὅλα τὰ πέριξ, τόσον ὥστε ἔφθασε καὶ εἰς τὴν ἀκοὴν τοῦ προειρημένου ἄρχοντος ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἐχάθη πρωτύτερα ἡ ἁγία Εἰκών. Οὗτος ὡς ἤκουσεν, ὅτι μὲ ἕνα τοιοῦτον οὐράνιον στῦλον εὑρέθη μία Εἰκὼν τῆς Θεοτόκου, δὲν ἔχασε καιρόν, ἀλλ’ εὐθὺς ἐπῆρε τοὺς δούλους του καὶ τρέχει πρὸς ἐκεῖνα τὰ μέρη, ζητῶν τὸ ποθούμενον. Ὅθεν μετὰ δύο ἡμέρας ἔφθασεν ἐκεῖ, καὶ ὡς εἶδε τὴν ἁγίαν Εἰκόνα, εὐθὺς τὴν ἀνεγνώρισε, καὶ πίπτων κατὰ γῆς τὴν ἐπροσκύνησε, καὶ ἐν ἀγαλλιάσει καρδίας κατησπάζετο αὐτήν· ἔπειτα φιλοδωρήσας τοὺς χωρικοὺς ἐκείνους ποιμένας διὰ τὴν εὕρεσιν, καὶ εὐχαριστήσας αὐτούς, ἔλαβε τὴν ἁγίαν Εἰκόνα καὶ ἐπέστρεψε διὰ τὰς Πάτρας.