Ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἱερομάρτυρα ΛΕΩΝΙΔΗΝ καὶ τὴν Συνοδίαν αὐτοῦ.

ἐδῶ ὅμως κατὰ μὲν τὸ φαινόμενον ἡ μάχη διεξήγετο πρὸς τυράννους, εἰς τὴν πραγματικότητα ὅμως πρὸς πλάσματα ἄσαρκα καὶ χωρὶς αἷμα. Αἱ δυνάμεις δηλαδή, αἱ ὁποῖαι μαζὶ μὲ τὸν κοσμοκράτορα ἐπανεστάτησαν ἐναντίον τοῦ Θεοῦ ἐξεστράτευσαν ἐναντίον τῶν Μαρτύρων συμμαχοῦσαι μὲ τοὺς τυράννους· ἐνῷ συγχρόνως καὶ αὐταὶ ἐβοηθοῦντο ἀπὸ τοὺς τυράννους, ὡς ἀπὸ συμμάχους. Καὶ πολλοὶ μὲν ἦσαν οἱ πολεμοῦντες τοὺς Μάρτυρας ἀπὸ τὰ ὕψη καὶ βάλλοντες ἀοράτως ἐναντίον των, πολλοὶ δὲ ἦσαν καὶ ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἐδῶ εἰς τὴν γῆν ἐπετίθεντο ἐναντίον των καὶ μὲ διάφορα τεχνάσματα ἐξώπλιζον τὴν συμβολήν των εἰς τὸν ἀγῶνα ἐναντίον τῶν ἁγίων γυναικῶν, ἄλλοτε μὲν μεταχειριζόμενοι τὴν πειθώ, ἄλλοτε τὴν βίαν, ἔπειτα τὴν θωπείαν, μετὰ ταῦτα τὴν ἀπειλήν, ὕστερον τὰς μάστιγας καὶ τελευταῖον τὸν θάνατον. Ὅλα ὅμως αὐτὰ ἀπεδείχθησαν ἄχρηστα καὶ ἄνευ ἀποτελέσματος.

Διὰ τοῦτο ἐνικήθη ὁ ἀσεβὴς ἡγεμών, ὅπως ἐνικήθη ἄλλοτε ἐκεῖνος ὁ Φαραώ, καὶ ἐπειδὴ δὲν ἠμπόρεσε νὰ ὑποτάξῃ τὴν γνώμην τῶν Μαρτύρων, ἔρριψε τὰ σώματά των εἰς τὸν βυθὸν τῆς θαλάσσης, οἱ δὲ Μάρτυρες, φεύγοντες τὴν Αἴγυπτον τῆς ἀσεβείας καὶ τὸν ἄρχοντα αὐτῆς, διαβαίνουν διὰ τῆς θαλάσσης εἰς τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ψάλλοντες πρὸς τὸν ἐνδόξως δεδοξασμένον Κύριον τὸν ἐπινίκιον ὕμνον μὲ πολὺ μεγαλυτέραν εὐχαρίστησιν, ἐφ’ ὅσον ἔψαλλον τὸν ὕμνον τοῦτον οἱ Ἱσραηλῖται. Διότι οἱ μὲν Ἰσραηλῖται, πρὶν νὰ διαβοῦν τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, ἐγόγγυζον ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Μωϋσέως, τρομοκρατηθέντες λόγῳ τῆς φιλοζωΐας των, ὅταν ἀντίκρυσαν τοὺς Αἰγυπτίους νὰ τοὺς καταδιώκουν· ἐνῷ οὗτοι οἱ Μάρτυρες, ἐνῷ ἐρρίπτοντο παρὰ τῶν διωκτῶν εἰς τὸν βυθὸν τῆς θαλάσσης, ἐπεδοκίμαζον μὲ μεγαλοψυχίαν τὴν πρᾶξιν των καὶ ἔψαλλον περιφρονοῦντες τὸν θάνατον καὶ ἐπεκαλοῦντο τὸν Θεόν, ὄχι διὰ νὰ σωθῶσιν ἀπὸ τὰ κύματα, ἀλλὰ διὰ νὰ τοὺς βοηθήσῃ, πίνοντας ὅσον γίνεται ταχύτερον τὸ ἁλμυρὸν ὕδωρ τῆς θαλάσσης, νὰ κοιμηθοῦν τὸν γλυκὺν ὕπνον, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς τὴν ζωήν.

Ὤ πόσον γενναῖαι ἦσαν αἱ ψυχαί των! Ὤ πόσον ἀξιοθαύμαστοι εἶναι οἱ Μάρτυρες οὗτοι, οἱ ὁποῖοι ἐπόθουν τὸν ὑπὲρ Χριστὸν θάνατον! Μόνον ποὺ δὲν ἐρρίφθησαν μόνοι των εἰς τὴν θάλασσαν, πιστεύοντες ὅτι κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ συναντοῦσαν γρηγορώτερα τὸν Κύριον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περίφημος εἶναι ὁ Ἐπιτάφιος, τὸν ὁποῖον ἐξεφώνησεν ὁ Περικλῆς πρὸς τιμὴν τῶν νεκρῶν τοῦ Αʹ ἔτους τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου, καὶ τὸν ὁποῖον διέσωσεν ὁ Θουκυδίδης εἰς τὴν ἱστορίαν του.

[2] «Δικαίων δὲ ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ, καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος. Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι…» (Σοφ. Σολ. γʹ 1-2).

[3] Ἐννοεῖ τὸν Ἑωσφόρον, ὅστις ἐπαρθεὶς εἶπεν ἐν ἑαυτῷ· «Εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι, ἐπάνω τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου…» (Ἡσ. ιδʹ 13-14).

[4] «Τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττον τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν» (Ἑβρ. ιαʹ 40).

[5] Ὡς ὑποσημειοῦμεν ἐν ταῖς σελίσι 258-261, τὰ ἐρείπια τοῦ Ναοῦ τούτου ἀπεκαλύφθησαν κατὰ τὰς διενεργηθείσας κατὰ τὸ ἔτος 1917 ἀνασκαφὰς ὑπὸ τοῦ καθηγητοῦ Γ. Σωτηρίου, ὅστις ἐκ τῆς περικοπῆς ταύτης τοῦ λόγου τοῦ Χωνιάτου ὡδηγήθη εἰς τὸν τόπον ἔνθα ἐνήργησε τὰς ἀνασκαφὰς (ἔνθα ἀνωτέρω σημειοῦται). Ἐν τῷ πρωτοτύπῳ ὁ Ναὸς οὗτος ὀνομάζεται πολυάνδριον.

[6] Τὸ πρωτότυπον λέγει ὅτι ἐσπαράσσετο «τιτανικῶς». Δι’ αὐτοῦ ὑπαινίσσεται ὁ Χωνιάτης τὸν Τιτᾶνα Προμηθέα, ὁ ὁποῖος ἐδέθη ἐπὶ τοῦ Καυκάσου κατὰ διαταγὴν τῶν θεῶν καὶ καθ’ ἑκάστην ἀετὸς ἐσπάρασσε τὸ ἧπαρ του, διότι παρέδωσε τὸ πῦρ εἰς τοὺς ἀνθρώπους.

[7] Βλέπε σχετικῶς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 261.

[8] Τὸ ἐπίγραμμα τοῦτο, ὡς καὶ τὸ ἐν συνεχείᾳ ἀναφερόμενον, δὲν εἶναι ἀκριβῆ ὡς παρατίθενται ἐνταῦθα. Σχολιάζων τὸ σημεῖον τοῦτο ὁ ἀείμνηστος Σπυρίδων Λάμπρος ἀποφαίνεται ὅτι ὁ Ἱερὸς Χωνιάτης ἀπήγγειλε ταῦτα ἐκ τοῦ προχείρου καὶ ἀπὸ μνήμης, διὸ καὶ δὲν κατεχωρίσθησαν ὡς ἀκριβῶς ἔχουσι. Τὸ ἀκριβὲς κείμενον τοῦ πρώτου τούτου ἐπιγράμματος ἔχει οὕτω: «Ὦ ξεῖν’ ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ὅτι τῇδε κείμεθα τοῖς κείνων ρήμασι πειθόμενοι.»

[9] Τὸ δεύτερον τοῦτο ἐπίγραμμα ἔχει κατὰ λέξιν οὕτω: «μυριάσι ποτὲ τῇδε τριακοσίαις ἐμάχοντο ἐκ Πελοποννήσου χιλιάδες τέττορες».