Ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἱερομάρτυρα ΛΕΩΝΙΔΗΝ καὶ τὴν Συνοδίαν αὐτοῦ.

Διότι ὁ μὲν καρτερικώτατος Λεωνίδης ἐκρεμάσθη καὶ ὑψούμενος κατὰ τὸν χρόνον τῶν Ἁγίων Παθῶν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ὑψώθη μέχρι τοῦ οὐρανοῦ καὶ μὲ τὰς σκληροτάτας ξέσεις, τὰς ὁποίας ὑπέστη, ἡνώθη μὲ τὸν Χριστὸν καὶ συνεδέθη στενώτερον μὲ τὸν Δημιουργὸν τῶν ἁπάντων, παρ’ ὅσον ἐτεμαχίσθησαν αἱ σάρκες του καθ’ ὅν χρόνον ἐξέετο τὰς πλευράς. «Ξέετε αὐτὸν τὸν πεισματάρην», εἶπεν ὁ δικαστής, «καὶ ξεσχίζετε τοὐλάχιστον τὰς σάρκας του, ἀφοῦ δὲν ἠμποροῦμεν νὰ μεταβάλωμεν τὴν γνώμην του καὶ μὴ λυπηθῆτε οὔτε τὰ ὀστᾶ του. Ἄς σκορπισθοῦν αἱ σάρκες του ἀπὸ τοὺς δεσμούς, ἂς διαλυθοῦν τὰ ὀστᾶ του καὶ ἂς γυμνωθῇ ἀπὸ τὸν φυσικὸν χιτῶνα τοῦ σώματος ἡ ἀλύγιστος αὐτὴ ψυχή». Αὐτὰ διέτασσεν ὁ δικαστὴς καὶ ἡ διαταγή του ἐξετελεῖτο ἀμέσως καὶ ὁ Ἀθλητὴς τῆς Πίστεως, ἐνῷ ἔπασχε τὰ πάνδεινα, ἐνόμιζεν ὅτι οὐδὲν πάσχει, μᾶλλον δὲ ἐλυπεῖτο, διότι δὲν ἔπασχε περισσότερα καὶ σκληρότερα βασανιστήρια.

Ὤ γενναίου φρονήματος! Ὤ ψυχῆς ἀνικήτου! Αἱ σάρκες τοῦ Μάρτυρος κατεξεσχίζοντο καὶ αἱ φλέβες του ἀνεστομώνοντο καθὼς ἐθραύοντο καὶ ποταμοὶ αἵματος ἐσχημάτιζον λίμνην γύρω ἀπὸ τὸν Ἀθλητήν, διαβρέχοντες ὁλόκληρον τὸ σῶμα του, διότι εἰς ὅλα του τὰ μέρη ἦτο κατεσκαμμένον ἀπὸ τοὺς ξεσμούς. Ὁ Ἀθλητὴς ὅμως ἐδοκίμαζε μεγάλην χαράν, διότι ἐπίστευεν ὅτι μὲ τὴν διάσπασιν τῶν σαρκῶν του ἑνώνεται μὲ τὸν Χριστόν, καὶ ὅτι ὅσον τὸ σῶμα του γυμνώνεται ἀπὸ τὰς σάρκας, ἐνδύεται τὸν Χριστὸν καὶ ὅτι δοξάζεται μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸν ὅσον ἐκολυμβοῦσε μέσα εἰς τὸ αἷμα του, τὸ ὁποῖον ἐχύνετο διὰ τὸν Χριστόν, καὶ ὅτι τόσον περισσότερον ἐπλησίαζε πρὸς τὸ κατὰ Χριστὸν κάλλος, ὅσον ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τὴν ὕλην τοῦ σώματος καὶ ὅτι ὅσον τὸ σῶμα του ἐσπαράσσετο ἀπὸ τὰ διάφορα ὄργανα τῶν βασανιστηρίων, τόσον ὡραιότερος καθίστατο καὶ εἰκὼν τοῦ Χριστοῦ ἐγίνετο, φέρων ὡς ἄγαλμα τὴν κατ’ εἰκόνα Χριστοῦ ὁμοιότητα.

Καὶ ὁ μὲν γενναῖος Λεωνίδης κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον ἐσπαράσσετο ὑπὸ τῶν ἀλιτηρίων εἰδωλολατρῶν ὡς ἄλλος Τιτὰν [6] καὶ τόσην μεγαλοψυχίαν ἐδείκνυεν, ὅσον περισσότερον διεσπῶντο αἱ σάρκες του. Τὶ ἔκαμνον δὲ αἱ γυναῖκες Μάρτυρες, αἱ ὁποῖαι ἦσαν μαζὶ μὲ τὴν χαριτωμένην Χάρισσαν; Μήπως ἀντιμετώπισαν τοὺς ἀγῶνας μὲ δισταγμὸν ἢ μήπως ἔλαβον ὑπ’ ὄψιν των τὴν γυναικείαν φύσιν των ἢ μήπως ἐφοβήθησαν τὰς βασάνους ἢ μήπως ἐδειλίασαν τὴν ὠμότητα τῶν ἀσεβῶν;


Ὑποσημειώσεις

[1] Περίφημος εἶναι ὁ Ἐπιτάφιος, τὸν ὁποῖον ἐξεφώνησεν ὁ Περικλῆς πρὸς τιμὴν τῶν νεκρῶν τοῦ Αʹ ἔτους τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου, καὶ τὸν ὁποῖον διέσωσεν ὁ Θουκυδίδης εἰς τὴν ἱστορίαν του.

[2] «Δικαίων δὲ ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ, καὶ οὐ μὴ ἅψηται αὐτῶν βάσανος. Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι…» (Σοφ. Σολ. γʹ 1-2).

[3] Ἐννοεῖ τὸν Ἑωσφόρον, ὅστις ἐπαρθεὶς εἶπεν ἐν ἑαυτῷ· «Εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι, ἐπάνω τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου…» (Ἡσ. ιδʹ 13-14).

[4] «Τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττον τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν» (Ἑβρ. ιαʹ 40).

[5] Ὡς ὑποσημειοῦμεν ἐν ταῖς σελίσι 258-261, τὰ ἐρείπια τοῦ Ναοῦ τούτου ἀπεκαλύφθησαν κατὰ τὰς διενεργηθείσας κατὰ τὸ ἔτος 1917 ἀνασκαφὰς ὑπὸ τοῦ καθηγητοῦ Γ. Σωτηρίου, ὅστις ἐκ τῆς περικοπῆς ταύτης τοῦ λόγου τοῦ Χωνιάτου ὡδηγήθη εἰς τὸν τόπον ἔνθα ἐνήργησε τὰς ἀνασκαφὰς (ἔνθα ἀνωτέρω σημειοῦται). Ἐν τῷ πρωτοτύπῳ ὁ Ναὸς οὗτος ὀνομάζεται πολυάνδριον.

[6] Τὸ πρωτότυπον λέγει ὅτι ἐσπαράσσετο «τιτανικῶς». Δι’ αὐτοῦ ὑπαινίσσεται ὁ Χωνιάτης τὸν Τιτᾶνα Προμηθέα, ὁ ὁποῖος ἐδέθη ἐπὶ τοῦ Καυκάσου κατὰ διαταγὴν τῶν θεῶν καὶ καθ’ ἑκάστην ἀετὸς ἐσπάρασσε τὸ ἧπαρ του, διότι παρέδωσε τὸ πῦρ εἰς τοὺς ἀνθρώπους.

[7] Βλέπε σχετικῶς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 261.

[8] Τὸ ἐπίγραμμα τοῦτο, ὡς καὶ τὸ ἐν συνεχείᾳ ἀναφερόμενον, δὲν εἶναι ἀκριβῆ ὡς παρατίθενται ἐνταῦθα. Σχολιάζων τὸ σημεῖον τοῦτο ὁ ἀείμνηστος Σπυρίδων Λάμπρος ἀποφαίνεται ὅτι ὁ Ἱερὸς Χωνιάτης ἀπήγγειλε ταῦτα ἐκ τοῦ προχείρου καὶ ἀπὸ μνήμης, διὸ καὶ δὲν κατεχωρίσθησαν ὡς ἀκριβῶς ἔχουσι. Τὸ ἀκριβὲς κείμενον τοῦ πρώτου τούτου ἐπιγράμματος ἔχει οὕτω: «Ὦ ξεῖν’ ἀγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ὅτι τῇδε κείμεθα τοῖς κείνων ρήμασι πειθόμενοι.»

[9] Τὸ δεύτερον τοῦτο ἐπίγραμμα ἔχει κατὰ λέξιν οὕτω: «μυριάσι ποτὲ τῇδε τριακοσίαις ἐμάχοντο ἐκ Πελοποννήσου χιλιάδες τέττορες».