Οὗτος περισυνάξας πάντα τὰ πρὸ αὐτοῦ συντεταγμένα ὑπομνήματα εἰς τὰ Μαρτύρια καὶ τοὺς Βίους τῶν Ἁγίων, ὅσα ὑπὸ τοῦ Μεταφραστοῦ Συμεῶνος συνελέγησαν, συνεγράφησαν ἢ διεσκευάσθησαν καὶ ὅσα ὑπὸ τῶν μετ’ αὐτὸν διεσώθησαν καὶ γραφῇ παρεδόθησαν, συνέταξε πρῶτος αὐτὸς τὸν «Συναξαριστὴν τῶν Δώδεκα Μηνῶν τοῦ Ἐνιαυτοῦ», τὸν ὁποῖον ἐτιτλοφόρησεν οὕτω, διότι περιέλαβεν εἰς αὐτὸν ἅπαντα τὰ καθ’ ἡμέραν ἀναγιγνωσκόμενα Συναξάρια μετὰ τὴν ἕκτην ὠδὴν τῶν Κανόνων καθ’ ὅλον τὸ ἔτος, διήρεσε δὲ τοῦτον εἰς δώδεκα μῆνας. Ἕκαστος μὴν περιεῖχε τὰ ἀνήκοντα αὐτῷ Συναξάρια. Ταῦτα εἶναι γεγραμμένα εἰς τὴν Ἑλληνικήν, ὡς ἔχουσιν ἐν τοῖς Μηναίοις.
Ἐπειδὴ ὅμως ἡ ἀνθηρὰ ἑλληνικὴ γλῶσσα, εἰς ἣν εἶναι συγγεγραμμένα τὰ ἱερὰ ταῦτα ὑπομνήματα κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς στυγερᾶς δουλείας κατέστη δυσνόητος τοῖς πολλοῖς, ὁ Μάξιμος ὁ Μαργούνιος (1530-1607), ὁ Ἐπίσκοπος Κυθήρων, ἀνὴρ λίαν πεπαιδευμένος, μεταγλωττίσας εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικήν, τὴν τότε καθομιλουμένην, ἐξέδωσε πρῶτος αὐτὸς εἰς τύπον ἐν ἔτει ͵αχζʹ (1607) τὸν Συναξαριστὴν τοῦ ἱεροῦ Μαυρικίου. Ἡ μεταγλώττισις ὅμως αὕτη ἀπέβη ἀτυχὴς λόγῳ τοῦ γλωσσικοῦ της ἰδιώματος, ὅπερ ἐν τοῖς μεταγενεστέροις ἐτύγχανε δυσνόητον διὸ καὶ προετιμᾶτο περισσότερον τὸ ἀρχαῖον κείμενον ὡς πλέον εὔληπτον ἀπὸ τὴν γενομένην κατὰ τὰ ἀνωτέρω μεταγλώττισιν.
Ὀλίγον μετὰ τὸν Μάξιμον τὸν Μαργούνιον ὁ ἔνθερμος ζηλωτὴς τῆς πίστεως Ἀγάπιος ὁ Κρής, συμπατριώτης τοῦ Μαξίμου, κατὰ κόσμον Ἀθανάσιος Λάνδος, διαπνεομενος ἀπὸ τὸν πόθον τῆς διδασκαλίας τῶν ἐν τῷ βαθυτάτῳ σκότει τῆς ἀμαθείας πορευομένων Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων, ὅπερ εἶχεν ἐπιβάλει αὐτοῖς ἡ στυγνὴ καὶ βάναυσος δουλεία καὶ ἡ ἀνήκεστος βαρβαρότης τῶν Τούρκων, μετεγλώττισεν εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν καὶ ἐξέδωσεν εἰς τύπον μεταξὺ ἄλλων καὶ ἀρκετὰ Ἁγιολογικὰ βιβλία οὐχὶ ἐκ τοῦ Συναξαριστοῦ ἢ κατὰ τὴν χρονολογικὴν τάξιν αὐτοῦ, ἀλλὰ κατ’ ἐπιλογὴν ἐκ τῶν ὡραιοτέρων Βίων τοῦ Μεταφραστοῦ Συμεῶνος καὶ ἄλλων τινῶν, εἶναι δὲ ταῦτα τὰ ἐξῆς: 1) «Παράδεισος» ἐν Βενετίᾳ τῷ 1641, περιλαμβάνων Βίους Ἁγίων ἑορταζομένων μεταξὺ τῆς 26ης Αὐγούστου καὶ τῆς 17ης Ἰανουαρίου, 2) «Ἐκλογή», ἐν Βενετίᾳ τῷ 1642, 3) «Ἐκλόγιον» ἐν Βενετίᾳ τῷ 1644, περιέχον κυρίως μὲν Βίους Ἁγίων ἑορταζομένων μεταξὺ τῆς 16ης Νοεμβρίου καὶ τῆς 21ης Μαρτίου ἐπιπροσθέτως δὲ κατὰ διαφόρους ἄλλας ἡμερομηνίας 4) «Καλοκαιρινὴ» ἐν Βενετίᾳ τῷ 1656 περιέχουσα Βίους Ἁγίων ἑορταζομένων μεταξὺ 1ης Μαρτίου καὶ 31ης Αὐγούστου καὶ 5) «Νέος Παράδεισος», ἐν Βενετίᾳ τῷ 1664.