Ὁμιλία εἰς τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον τῆς ΚΥΡΙΑΚΗΣ τῆς ΑΠΟΚΡΕΩ (Ματθ. κε’ 31-46), ἐκ τοῦ «Κυριακοδρομίου» τοῦ Νικηφόρου Θεοτόκη, ἐλαφρῶς διεσκευασμένη κατὰ τὴν φράσιν.

Ἀλλὰ σὺ εἶσαι τὸ φῶς, ἡ ζωή, ἡ εἰρήνη, ἡ ἀνάπαυσις· μὴ χωρίσῃς ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ προσώπου σου· ἐλέησον ἡμᾶς καθὼς τοσάκις ἠλέησας· βλέψον ἐπὶ τὴν δέησιν, ἐπὶ τὰ δάκρυα, ἐπὶ τὴν μετάνοιαν ἡμῶν. Ὁ καιρὸς τοῦ ἐλέους ἔπαυσεν, ἀποκρίνεται εἰς ἡμᾶς, ὁ ἀδυσώπητος Κριτής, οὐδὲ ἡ δέησις ἀκούεται, οὐδὲ τὰ δάκρυα ὠφελοῦσιν, οὐδὲ ἡ μετάνοια τυγχάνει εὐπρόσδεκτος. Ἔπαυσεν ὁ καιρὸς τῆς εὐσπλαγχνίας, τώρα δὲ εἶναι καιρὸς κρίσεως καὶ ἀποφάσεως. «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι». Κατηραμένοι; Ὤ λόγος πάσης διστόμου μαχαίρας ὀξύτερος καὶ τομώτερος! Ἀλλὰ κατηράμενοι ὄχι ὑπὸ ἀνθρώπου, ἀλλ’ ὑπὸ σοῦ τοῦ παντάνακτος Θεοῦ. Ποῦ δὲ νὰ ἀπέλθωμεν; «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ». Πῦρ! ὦ φρικτὴ καὶ ἀνείκαστος καταδίκη! Ἀλλ’ ἆρά γε ἔχει τέλος αὐτὸ τὸ πῦρ; Ἆρά γε μέλλει νὰ καταναλώσῃ ἡμᾶς μετά τινος χρόνου περίοδον, καὶ νὰ μεταβάλῃ ἡμᾶς εἰς τὸ μὴ ὑπάρχον; «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ» (Ματθ. κε’ 41). Χωρισμὸς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, πῦρ ἄνευ τέλους, συμβίωσις μετὰ τῶν δαιμόνων! Οὐδὲ νοῦν ἔχω, ἵνα νοήσω, οὐδὲ γλῶσσαν, ἵνα παραστήσω τῶν κολαζομένων τὸν ἀπελπισμὸν καὶ τὴν βάσανον.

Κύριε τοῦ ἐλέους, ἀληθῶς τότε δὲν ὑπάρχει καιρὸς ἐλέους, ἀλλὰ κρίσεως· δεῖξον λοιπὸν τώρα τὸ ἔλεός σου εἰς ἡμᾶς· ἐξαπόστειλον εἰς τὴν καρδίαν ἡμῶν τὸ φῶς τῆς μετανοίας, ἵνα, ἐξ ὅλης ψυχῆς μετανοήσαντες, ἐπιστρέψωμεν πρὸς σὲ πρὶν ἔλθῃ ὁ καιρὸς ἐκεῖνος ὁ ἀνίλεως. Ἐξαπόστειλον ἔπειτα εἰς ἡμᾶς τὴν ἰσχυρὰν δύναμιν τῆς Χάριτός σου ἵνα, ὑπ’ αὐτῆς ἐνδυναμούμενοι, φυλάττωμεν διὰ παντὸς τὰς θείας σου ἐντολάς, καὶ πορευώμεθα ἀόκνως πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν τῆς ἀρετῆς τὸν δρόμον, ἵνα τότε καταξιώσῃς ἡμᾶς νὰ ἀκούσωμεν τὴν μακαρίαν καὶ φιλανθρωποτάτην φωνὴν καὶ ἀπόφασίν σου· «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσητε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν Βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου» (Ματθ. κε’ 34). Γένοιτο, Κύριε, γένοιτο!

       

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὴν Δευτέραν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Παρουσίαν ἡρμήνευσαν διὰ τοῦ χρωστῆρος των διάσημοι ἁγιογράφοι εἰς διαφόρους ἐποχάς. Ὁ Ὅσιος Ἐφραίμ, διὰ τοῦ προκειμένου λόγου του, ἔδωσε τὸ πρῶτον, ἀπ’ αὐτοῦ τοῦ Δʹ ἤδη αἰῶνος, τὸ ἀρχικὸν σχῆμα τῆς ἁπλῆς μορφῆς τῆς Δευτέρας Παρουσίας. Ἡ πλήρης ἐξέλιξις τῆς διὰ χρωμάτων παραστάσεως τῆς Δευτέρας Παρουσίας ἐσημειώθη κατὰ τὸν ΙΑʹ αἰῶνα. Αὕτη ἀπεικονίζεται κυρίως εἰς τοὺς Νάρθηκας τῶν Ναῶν καὶ τὰς Τραπέζας τῶν Μονῶν, διὰ σειρᾶς παραστάσεων εἰλημμένων ἐκ τῆς Ἀποκαλύψεως Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου. Πλήρης εἰκονογραφικὸς κύκλος τῆς Δευτέρας Παρουσίας διὰ τοιούτων παραστάσεων ἄριστα διατηρούμενος σῴζεται εἰς τὸν πρόδομον τῆς Τραπέζης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Πρόκειται περὶ θαυμασίου ἔργου τοῦ ΙϚʹ αἰῶνος τῆς περιφήμου Κρητικῆς Σχολῆ τῶν Θεοφάνους, Τζώρτση καὶ τῶν μαθητῶν αὐτῶν. Τινὰς ἐκ τῶν ἀρίστων τούτων παραστάσεων παραθέτομεν ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ (σελ. 83, 99, 113, 123, 143) χάριν τῶν φιλομαθῶν. Τὸ θέμα τῆς παραπλεύρως (σελ. 83) παρατιθεμένης ἐν ἀντιγράφῳ τοιχογραφίας εἶναι εἰλημμένον ἐκ τοῦ Ϛʹ κεφαλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως (ἐδάφια 12-17), ἔχοντος οὕτω:

«Καὶ εἶδον ὅτε ἤνοιξε τὴν σφραγῖδα τὴν ἕκτην, καὶ σεισμὸς μέγας ἐγένετο, καὶ ὁ ἥλιος μέλας ἐγένετο ὡς σάκκος τρίχινος, καὶ ἡ σελήνη ὅλη ἐγένετο ὡς αἷμα, καὶ οἱ ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ ἔπεσαν εἰς τὴν γῆν, ὡς συκῆ βάλλουσα τοὺς ὀλύνθους αὐτῆς, ὑπὸ μεγάλου ἀνέμου σειομένη, καὶ ὁ οὐρανὸς ἀπεχωρίσθη ὡς βιβλίον ἑλισσόμενον, καὶ πᾶν ὄρος καὶ νῆσος ἐκ τῶν τόπων αὐτῶν ἐκινήθησαν· καὶ οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ μεγιστᾶνες, καὶ οἱ χιλίαρχοι, καὶ οἱ πλούσιοι, καὶ οἱ ἰσχυροί, καὶ πᾶς δοῦλος καὶ ἐλεύθερος ἔκρυψαν ἑαυτοὺς εἰς τὰ σπήλαια καὶ εἰς τὰς πέτρας τῶν ὀρέων, καὶ λέγουσι τοῖς ὄρεσι καὶ ταῖς πέτραις· Πέσατε ἐφ’ ἡμᾶς, καὶ κρύψατε ἡμᾶς ἀπὸ προσώπου τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου, καὶ ἀπὸ τῆς ὀργῆς τοῦ Ἀρνίου, ὅτι ἦλθεν ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς αὐτοῦ, καὶ τίς δύναται σταθῆναι;. Ἦλθεν ἡ ἡμέρα τῆς ὀργῆς· καὶ ποῖος ἠμπορεῖ νὰ τὴν ἀντικρύσῃ;»

Ταῦτα πάντα τὰ φοβερὰ ἑρμηνεύονται ἐν τῇ τοιχογραφίᾳ ταύτῃ, ἤτοι ἄνω δεξιά· ὁ ἥλιος μέλας ἐγένετο (μαῦρος) ἀριστερά· ἡ σελήνη ὅλη ὡς αἷμα· εἰς τὸ μέσον· οἱ ἀστέρες πίπτουν εἰς τὴν γῆν, ὅπως «τὰ ἄωρα σῦκα ἀπὸ τὴν συκῆν», ὁ οὐρανὸς διπλώνεται ὡς βιβλίον, ἡ γῆ σείεται καὶ πᾶν ὄρος καὶ νῆσος ἐκ τῶν τόπων αὐτῶν μετακινοῦνται. Κάτω οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ μεγιστᾶνες καὶ οἱ ἀνώτεροι ἀξιωματοῦχοι καὶ πλούσιοι καὶ ἰσχυροὶ καὶ πᾶς δοῦλος καὶ ἐλεύθερος κρύπτουν ἑαυτοὺς εἰς τὰ σπήλαια καὶ εἰς τὰς πέτρας τῶν ὀρέων, κράζοντες· «Πέσατε ἐφ’ ἡμᾶς καὶ κρύψατε ἡμᾶς…».

[2] Ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν Ἐφραὶμ ὁ Σύρος, ἐν τοῖς λόγοις αὐτοῦ συνηθίζει νὰ παραθέτῃ τὰ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναφερόμενα χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἡρμηνευμένα κατ’ ἐλευθέραν παράφρασιν, ἁπλούστευσιν καὶ ἐπέκτασιν, ἵνα εὐκολώτερον κατανοοῦνται ὑπὸ τῶν ἀκροατῶν αὐτοῦ, ἀποβλέπων κυρίως εἰς τὴν ἀπόδοσιν τῆς ἐννοίας τοῦ μνημονευομένου χωρίου καὶ οὐχὶ τῆς ἀκριβοῦς παραθέσεως αὐτοῦ ὡς ἔχει ἐν τῷ πρωτοτύπῳ. Τοιοῦτον τι συμβαίνει καὶ μὲ τὸ προκείμενον χωρίον καθὼς καὶ μὲ πολλὰ ἄλλα, τὰ ὁποῖα ἀφέθησαν ὡς ἔχουν, ἵνα διατηρηθῇ ἡ γλαφυρότης καὶ ἡ ἁπλότης τῶν λεγομένων.